Chúc mọi người buổi tối vui vẻ, cảm ơn tất cả mọi người đã ủng hộ Ôn bài đêm khuya suốt khoảng thời gian qua, trước khi đón Tết chúng ta cùng nhau học nốt phần kiến thức cuối cùng của môn Vật Lí 9 nhé 
ÔN BÀI ĐÊM KHUYA
Lớp 9: Chương 4- Part cuối cùng
- Sản xuất điện năng- nhiệt điện và thủy điện.
- Điện gió- Điện mặt trời- Điện hạt nhân
A, Lý thuyết trọng tâm
I, Sản xuất điện năng- Nhiệt điện và thủy điện
1. Vai trò của điện năng trong đời sống và sản xuất
+ Điện năng có vai trò rất quan trọng trong sản xuất và đời sống
- Điện năng là nguồn động lực, nguồn năng lượng cho các máy móc và thiết bị.
- Điện năng là nhu cầu không thể thiếu trong cuộc sống sinh hoạt hằng ngày: thắp sáng đèn điện, chạy máy bơm nước, quạt điện, máy giặt, tủ lạnh …, nghe radio, xem ti vi, vào mạng internet…
+ Điện năng dễ chuyển hóa thành các dạng năng lượng khác.
- Điện năng chuyển hóa thành cơ năng
- Điện năng chuyển hóa thành nhiệt năng
- Điện năng chuyển hóa thành quang năng
- Điện năng biến đổi thành hóa năng
+ Điện năng dễ dàng truyền tải đi xa (không cần xe vận chuyển, nhà kho, thùng chứa..., không gây ô nhiễm môi trường). Điện năng truyền tải bằng dây dẫn.
2. Nhiệt điện
+ Hình ảnh một số nhà máy nhiệt điện:
+ Sơ đồ các bộ phận chính của một nhà máy nhiệt điện:
- Lò đốt than: Hóa năng chuyển hóa thành nhiệt năng.
- Nồi hơi: Nhiệt năng chuyển hóa thành cơ năng của hơi.
- Tuabin: Cơ năng của hơi chuyển hóa thành động năng của tuabin.
- Máy phát điện: Cơ năng chuyển hóa thành điện năng.
+ Trong nhà máy nhiệt điện, nhiệt năng biến thành cơ năng, rồi thành điện năng
3. Thủy điện
+ Hình ảnh một số nhà máy thủy điện:
+ Sơ đồ các bộ phận chính của nhà máy thủy điện:
- Ống dẫn nước: Thế năng của nước chuyển hóa thành động năng của nước.
- Tuabin: Động năng của nước chuyển hóa thành động năng của tuabin.
- Máy phát điện: Động năng chuyển hóa thành điện năng.
+ Trong nhà máy thủy điện, thế năng của nước trong hồ chứa được chuyển hóa thành động năng, rồi thành điện năng.
*PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP
+ Đối với những câu hỏi lí thuyết, các em cần nắm vững và vận dụng linh hoạt các kiến thức ở phần I để giải thích đúng hiện tượng.
+ Với dạng bài tập tính công của một vật rơi từ độ cao h, ta vận dụng công thức
$A = P.h = 10m.h$
Trong đó:
- A là công của trọng lực (J)
- P là trọng lượng của vật (N)
- h là độ cao của vật so với điểm mà vật rơi xuống (m)
- m là khối lượng của vật (kg).
II, Điện gió- Điện mặt trời- Điện hạt nhân
1. Máy phát điện gió
+ Trong máy phát điện gió, động năng của gió được biến đổi thành điện năng.
+ Điện gió là loại năng lượng sạch, nhưng công suất nhỏ.
+ Máy phát điện gió thường đặt trên một cột cao. Ngoài cánh quạt để hứng gió còn có một bộ phận lái để tự động điều chỉnh cánh quạt theo hướng gió. Cánh quạt gắn với trục quay của rôto của máy phát điện. Stato là các cuộn dây điện.
2. Pin Mặt Trời
+ Pin mặt trời là những tấm phẳng làm bằng chất silic. Nếu chiếu ánh sáng mặt trời vào tấm đó thì năng lượng của ánh sáng mặt trời sẽ trực tiếp chuyển hóa thành điện năng.
- Những pin mặt trời nhỏ được đặt trong các đồng hồ đeo tay hay máy tính bỏ túi, cứ chiếu ánh sáng vào đó là các máy này hoạt động.
- Những pin mặt trời lớn thường có kèm theo một acquy. Ban ngày pin mặt trời nạp điện cho acquy để ban đêm sử dụng.
3. Nhà máy điện hạt nhân
+ Nhà máy điện hạt nhân hay nhà máy điện nguyên tử là một hệ thống thiết bị điều khiển kiểm soát phản ứng hạt nhân dây chuyền ở trạng thái dừng nhằm sản sinh ra năng lượng dưới dạng nhiệt năng, sau đó năng lượng nhiệt này được các chất tải nhiệt trong lò (nước, khí, kim loại lỏng...) truyền tới thiết bị sinh điện năng như tuabin để sản xuất điện năng.
Sơ đồ một nhà máy điện hạt nhân:
+ Trong nhà máy điện nguyên tử có một lò phản ứng, ở đó năng lượng hạt nhân được biến đổi trực tiếp thành nhiệt năng làm nóng một chất lỏng lên đến 315°C. Chất lỏng này lại được dùng để đun sôi nước trong nồi hơi. Hơi nước sôi dùng để chạy tuabin của máy phát điện.
+ Nhà máy điện hạt nhân có thể cho công suất rất lớn và tốn ít nhiên liệu, nhưng nhà máy cần có thiết bị bảo vệ rất cẩn thận để ngăn các tia phóng xạ có thể gây nguy hiểm chết người.
4. Sử dụng tiết kiệm năng lượng
+ Năng lượng điện có đặc điểm là khi đã sản xuất ra thì phải sử dụng hết, không thể dự trữ được (trừ trường hợp dự trữ nhỏ trong các acquy). Các máy phát điện lớn đã mở máy là phải chạy đều, không thể khi cần nhiều thì cho chạy nhanh, khi cần ít thì cho chạy chậm. Bởi vậy cần phải tiết kiệm, sử dụng điện hạn chế trong các giờ cao điểm như buổi chiều tối và khuyến khích sử dụng điện vào đêm khuya.
+ Trong một số máy móc, dụng cụ, năng lượng ban đầu được biến đổi sau một chuỗi quá trình để thành năng lượng cần dùng. Ví dụ, trong bóng đèn dây tóc, điện năng được biến đổi thành nhiệt năng rồi thành quang năng.
*PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP
Phần này chủ yếu là các câu hỏi lí thuyết, các em cần nắm vững và vận dụng linh hoạt các kiến thức ở phần I để giải thích đúng hiện tượng.
+ Để làm các bài tập liên quan đến hiệu suất, ta vận dụng công thức
[tex]H=\frac{P_i}{P}.100%[/tex]
Trong đó
- Pi là công suất có ích;
- P là công suất toàn phần.
