Chà chà, thấy trình độ mấy em cũng cao nên anh bổ sung thêm 1 vài kiến thức nâng cao nhé, có thể có bạn học rồi, cũng có thể có bạn chưa học:
Các dạng ghép song song, nối tiếp đã học hết rồi thì giờ anh giới thiệu thêm về mạch hình sao nhé, nhưng trước hết ta nên biết thêm về mạch cầu cân bằng(Wheatstone ấy):
****Cho 5 điện trở, R1, R2 nối tiếp, R3 nối tiếp R4, 2 đoạn mạch đó lắp thành mạch song song. R5 nối đoạn MN(M thuộc đoạn mạch R1 nt R2, N thuộc đoạn mạch R3 nt R4) M nằm giữa R1 và R2, N nằm giữa R3 và R4.
Để mạch là mạch cầu cân bằng thì R1.R4=R2.R3(tức là chéo nhau đấy), sỡ dĩ như vậy là do dòng điện đi từ chỗ cao tới chỗ thấp. Mạch không cân bằng khi R1.R4 khác với R2.R3.
Vậy thì cái R5 là cái yếu tố làm cho bài khó, để có dòng điện qua R5, mạch điện liền trở thành phức tạp, muốn tính điện trở toàn mạch ta biến mạch này thành mạch hình sao( định lý Kennoli ấy).
Do anh hơi lười vẽ hình
), thông cảm tại dạo này bận bịu nên đi tới lui sợ không có thời gian vẽ hết cái hình 8-} chứ đừng nói là viết bài 8-}.
Thực ra thì mạch sao dễ tưởng tượng thôi nên cũng không cần hình hiếc chi.
Ta đặt A là điểm mà chia mạch làm 2 phần (R1 nt R2) // (R3 nt R4) và B là điểm nối chúng lại(gọi là 2 đầu mút đi cho dễ).
Để biến mạch thành hình sao, ta chỉ việc nối A với M lại thành 1 đường thẳng, A với N lại thành 1 đường thẳng sao cho nó ra hình tam giác AMN. Tương tự ta làm như vậy đối với bên đầu mút B.
Bây giờ xét đoạn mạch AMN, ta vẽ đường trung tuyến xuất phát từ 3 đỉnh của tam giác AMN, chúng giao nhau tại 1 điểm, đặt điểm đó là D đi.
Ta sẽ có điện trở [TEX]R_{13}=\frac{R_1.R_3}{R_1+R_3+R_5}[/TEX] sẽ nằm trên đoạn AD
Tương tự [TEX]R_{15}=\frac{R_1.R_5}{R_1+R_3+R_5}[/TEX] nằm trên đoạn DM
Trên đoạn DN là [TEX]R_{35}=\frac{R_3.R_5}{R_1+R_3+R_5}[/TEX].
Tương tự ta làm như vậy với phía bên đầu mút B. Ta nhận thấy sự tương đồng trong công thức, đó là tích của 2 điện trở kề nhau chia cho tổng của 3 điện trở, từ đây công thức trở nên dễ nhớ rất nhiều. Bây giờ ta có thể bôi đi đoạn AM, AN, BN, BM, kéo dài đoạn AD và DB ta đã được 1 mạch hình sao. Nếu ta giữ AM và AN, không vẽ trung tuyến không thêm điện trở mới thì đoạn mạch đó được gọi là mạch tam giác(cốt yếu cũng để biến thành mạch sao thôi
) nhưng mà biết thêm cũng chẳng hại ai
) )
Nên chú ý khi đã vẽ thêm các điện trở R13, R35 .... thì ta xóa đi các điện trở R1, R3,.... xem như chúng không còn nữa.
Mạch hình sao là một dạng nâng cao để giải các bài tập như mạch cầu cân bằng mà có cái điện trở nó bắt lung tung ấy 8-}.
Để làm quen với kiến thức mới, thì anh cho vài bài để giải quyết:
1/Giải trực tiếp đoạn mạch cầu cân bằng AB đã cho trên với các giá trị R1=5ohm,R2=15ohm,R3=12ohm,R4=36ohm,R5=60ohm.
_____________________________
****Anh cung cấp thêm cho mấy em cách vẽ lại mạch điện, vì 1 vài bài chúng ta mới nhìn vào là chỉ thấy sao với trăng, nếu không vẽ lại mạch điện thì chúng ta không thể nào giải quyết nhanh được(nếu không vẽ thì vẫn giải quyết được nhưng mà nó là vấn đề về thời gian
), mà trong trường hợp này khá là lớn đấy
) )
C là đầu mút ở trên của đoạn mạch R3, D là đầu mút ở dưới của đoạn mạch R3.
Dù lười nhưng tại cái chỗ này khó nên cũng phải ráng vẽ 8-}.
Chúng ta hãy chú ý chiều đi của dòng điện, dựa vào sự di chuyển của dòng điện mà vẽ lại mạch(dựa vào các mũi tên ấy, đồng thời cũng phải có một chút tưởng tượng với lý luận nữa). Có thể có bạn bây giờ sẽ hỏi tại sao dòng điện lại đi từ D lên C mà không phải từ C xuống D. Vậy để trả lời câu hỏi đó, mình sẽ trả lời bằng 1 câu hỏi khác:
Cho R1=15ohm,R2=R3=R4=10Ohm, ampe kế chỉ 3A. Tính:
a/điện trở toàn mạch.
b/Tính [TEX]U_{tm}[/TEX] và cường độ dòng điện qua các điện trở.
Đó cũng sẽ là bài tập làm thêm cho các em luôn, anh giải quyết phần vẽ hình rồi nên bài sẽ trở nên đơn giản hơn.
Trở lại câu hỏi ở trên: Tại sao dòng điện đi từ D-C mà không từ C-D. Ta chú ý điểm này nhé:
Giả sử ta bỏ đi khúc R4, R3 và khúc Ampe kế, chỉ còn R1,R2 thì ta nhận thấy rằng HDT giữa 2 đoạn là như nhau, thì cường độ dòng điện toàn mạch là [TEX]I=I_1+I_2[/TEX]. [TEX]R_1>R_2[/TEX], =>[TEX]I_1<I_2[/TEX]. Do dòng điện đi từ cao tới thấp, nên dòng điện sẽ có chiều từ D tới C. Còn 1 cách giải thích khác, nhưng nó thuộc về HDT khá khó nên để dành bữa sau vậy.
Thì bây giờ cũng như thế:
2/giải bài đoạn mạch vừa cho ở trên.
3/Cho mạch điện như hình vẽ. Cho biết U=6V. Khi K mở, ampe kế A1 chỉ 1,2A. Khi K đóng, ampe kế A1 chỉ 1,4A, ampe kế A2 chỉ 0,5A. Bỏ qua điện trở ampe kế. TÍnh R1,R2,R3.
(áp dụng cách vẽ lại hình như anh đã hướng dẫn)
Những vấn đề khó hơn anh sẽ đưa lên sau, chậm mà chắc còn hơn nhanh nhẩu đoản
)
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
