Sau Hai Bà Trưng, Bà cũng được lịch sử nước Việt xem là một anh thư khả kính của dân tộc và vẫn in đậm trong tâm thức mỗi người Việt với lòng ngưỡng mộ và tự hào về giòng giống Lạc Hồng.
Sử chép rằng, Bà Triệu tên là Triệu Thị Trinh, còn được gọi là Triệu Trinh Nương, sinh ngày 2 tháng 10 nǎm Bính Ngọ (226) tại huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa, trong một gia đình hào trưởng. Bà là người nhanh nhẹn, tính tình vui vẻ và có trí lực hơn người.
Khi quân Ngô xâm chiếm nước Việt, gây ra bao cảnh đau thương cho dân chúng, dù khi đó chỉ mới 19 tuổi, bà Triệu đã bỏ nhà vào núi rừng xây dựng cǎn cứ địa, chiêu mộ nghĩa quân đánh đuổi giặc Ngô. Khi người anh trai nhắn gọi bà về nhà để lấy chồng, bà đã khẳng khái trả lời: “Tôi muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp bằng sóng dữ, chém cá Kình ở biển Đông, đánh đuổi quân Ngô, giành lại giang sơn, cởi ách nô lệ, chứ tôi không chịu khom lưng làm tì thiếp cho người”.
Không thuyết phục được em gái từ bỏ cuộc đấu tranh gian khổ, người anh trai là Triệu Quốc Đạt đã gia nhập lực lượng và được tôn làm chủ tướng. Bà Triệu được binh sĩ gọi là Nhuỵ Kiều tướng quân, tức vị tướng xinh đẹp như nhụy hoa, vì khi ra trận Bà mặc áo giáp vàng, chít khǎn vàng, đi guốc ngà, cưỡi voi một ngà.
Quân Bà đi đến đâu cũng đều được dân chúng hưởng ứng. Phụ nữ quanh vùng thúc giục chồng con gia nhập vào đoàn quân của Bà ra trận đánh giặc. Quân Ngô nghe bài đồng dao càng khiếp sợ đoàn quân của Bà.
Sử gia Ngô Sĩ Liên ở thế kỷ 15 viết:
“Bà Triệu là người con gái ở quận Cửu Chân, họp quân trong núi, đánh phá thành ấp dễ hơn trở bàn tay. Tuy chưa chiếm giữ được đất Lĩnh Biểu như việc cũ của đức Trưng Vương, nhưng cũng là bậc hùng tài trong nữ giới”.
Từ hai căn cứ núi vùng Nưa và Yên Định, Bà và người anh dẫn quân đánh chiếm quận lỵ Tư Phố nằm ở vị trí hữu ngạn sông Mã. Đây là căn cứ quân sự lớn của quân nhà Đông Ngô trên đất Cửu Chân, đứng đầu là Tiết Kính Hàn. Thừa thắng, lực lượng nghĩa quân chuyển hướng xuống hoạt động ở vùng đồng bằng của con sông này.
Sau khi xuống đồng bằng, Triệu Quốc Đạt lâm bệnh qua đời. Các nghĩa binh tôn Bà Triệu làm chủ tướng.
Được tin cuộc khởi nghĩa lan nhanh, Tôn Quyền liền phái tướng Lục Dận sang làm thứ sử Giao Châu, mang theo 8 ngàn quân để trấn áp cuộc khởi nghĩa. Vừa đến nơi, tướng Lục Dận liền dùng vàng bạc mua chuộc một số lãnh tụ địa phương để làm suy yếu và gây chia rẽ lực lượng nghĩa quân.
nguồn : google