Định nghĩa Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân :
Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân là một loại hình cách mạng không xa lạ gì trong lịch sử Việt Nam, được hình thành từ năm 1945 sau khi Cách mạng tháng Tám thành công. Hiện nay có khá nhiều định nghĩa về cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân. Theo Số tay kiến thức lịch sử của Phan Ngọc Liên (tr. 41) thì định nghĩa : « Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân là cuộc cách mạng mang tính chất nhân dân sâu sắc, nhằm đánh đổ thực dân phong kiến, xây dựng chế độ cộng hòa dân chủ rồi chuyển sang cách mạng xã hội chủ nghĩa ».
Tập bài giảng : Những vấn đề lý luận và thực tiễn về cách mạng dân tộc dân chủ ở Việt Nam , tr. 9 của giảng viên Phạm Thị Thu Nga định nghĩa : « Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân Việt Nam là sự vận dụng lý luận cách mạng không ngừng của Marx – Lenine. Nguyễn Ái Quốc nghiên cứu lý luận này trong cách mạng thế giới để xác định cách mạng Việt Nam với 3 loại cách mạng (Cương lĩnh Quốc tế Cộng sản) là : cách mạng xã hội chủ nghĩa (ở các nước tư bản) ; cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới (do giai cấp vô sản lãnh đạo nhân dân chống lại chế độ thống trị lỗi thời ở những nước độc lập – thuộc địa còn nhiều tàn tích chế độ cũ) ; cách mạng giải phóng dân tộc (diễn ra ở các nước thuộc địa còn nhiều tàn tích phong kiến – thực dân). Thời kỳ đầu khi Đảng ra đời, người ta không gọi là « cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân » mà gọi là « cách mạng tư sản dân quyền », đến Đại hội II của Đảng thì đổi lại là « cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân », tiền đề của cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc Việt Nam thời kháng Mỹ cứu nước.
Từ điển Bách khoa toàn thư Việt Nam của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội, tập 1, tr. 356 cũng định nghĩa : «Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân Việt Nam là một loại hình đấu tranh dân tộc và giai cấp ở các nước thuộc địa và phụ thuộc. Nhiệm vụ của nó là đánh đổ ách thống trị của thực dân để giành độc lập cho đất nước, xóa bỏ mọi áp bức của chế độ phong kiến để đem lại quyền tự do dân chủ cho nhân dân. Lực lượng cách mạng đó là nhân dân được tập hợp trong một mặt trận thống nhất. Tương quan lực lượng của các giai cấp và đảng phái chính trị của từng nước quy định cuộc cách mạng đó có thể do giai cấp tư sản hoặc do giai cấp công nhân, thông qua các đảng chính trị của giai cấp đó, nắm quyền lãnh đạo. Điều này quyết định mức độ triệt để cách mạng và xu thế phát triển tiếp theo sau khi cuộc cách mạng đó đã thắng lợi. Các cuộc cách mạng dân tộc dân chủ do giai cấp tư sản lãnh đạo thắng lợi sẽ mở đường đưa đất nước phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa; nó thuộc phạm trù cách mạng dân chủ tư sản kiểu cũ. Các cuộc cách mạng dân tộc dân chủ do giai cấp công nhân lãnh đạo nhằm thực hiện triệt để các nhiệm vụ dân tộc và dân chủ, dựa vào các lực lượng cách mạng của mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi, lấy liên minh công nhân, nông dân và tiểu tư sản làm động lực, xây dựng và phát triển chế độ dân chủ nhân dân, mở đường đưa đất nước tiến dần từng bước theo con đường xã hội chủ nghĩa – đó chính là CMDTDCND. Do hoàn cảnh lịch sử, đất nước, giai cấp, xã hội của các nước khác nhau nên cuộc cách mạng nhằm chống đế quốc và phong kiến có những đặc điểm riêng biệt, song trong tiến trình phát triển, các nước thường tập trung lực lượng cách mạng để giải quyết nhiệm vụ dân tộc, một nhiệm vụ quyết định phần lớn yếu tố độc đáo của cách mạng ở các nước thuộc địa và nửa thuộc địa. Yếu tố đó không những chỉ tác động đến công nhân, nông dân, tiểu tư sản mà còn có tác động đến cả giai cấp tư sản và địa chủ trong cuộc đấu tranh vì độc lập và tự do của dân tộc. Cuộc cách mạng của nhân dân Việt Nam tiến hành từ 1930 dưới ngọn cờ "độc lập tự do" của Hồ Chí Minh do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo là một cuộc CMDTDCND. Cuộc cách mạng đó đã kết thúc thắng lợi vào mùa xuân 1975, mở ra một kỉ nguyên mới - cả nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Một số khái niệm khác mà chúng ta hay nhắc đến và sẽ gặp là khái niệm cách mạng nhân dân Việt Nam, cách mạng dân chủ nhân dân Việt Nam. Cách mạng nhân dân Việt Nam là cuộc cách mạng do toàn thể nhân dân Việt Nam tiến hành, mục đích là lật đổ ách thống trị tàn bạo của đế quốc và phong kiến để giành lại quyền lợi cho mình (tự do độc lập, quyền dân chủ). Cách mạng dân chủ nhân dân Việt Nam là cuộc cách mạng do toàn thể nhân dân Việt Nam tiến hành, mục đích là lật đổ ách thống trị tàn bạo của đế quốc và phong kiến để giành lại quyền tự do dân chủ. Cách mạng dân chủ nhân dân Việt Nam chỉ xuất hiện vào năm 1936 – 1939, khi phong trào vận động Dân chủ Đông Dương diễn ra sôi nổi của nhân dân (tất cả các tầng lớp, giai cấp) đòi quyền tự do dân chủ. Như vậy, điểm khác giữa cách mạng nhân dân Việt Nam, cách mạng dân chủ nhân dân Việt Nam là về lực lượng, nhiệm vụ của cách cuộc cách mạng. Về lực lượng, cách mạng nhân dân Việt Nam chủ yếu là do nhân dân tiến hành, nhưng dưới sự lãnh đạo của tư sản dân tộc yêu nước – vô sản ; liên hiệp các tầng lớp, giai cấp lại ; cách mạng dân chủ nhân dân là do vô sản lãnh đạo. Nhiệm vụ của 2 loại hình cách mạng trên khác nhau : cách mạng nhân dân Việt Nam thực hiện 2 nhiệm vụ dân tộc – dân chủ, cách mạng dân chủ nhân dân thực hiện nhiệm vụ dân chủ.
So với cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở những nơi khác, cách mạng dân tộc dân chủ ở nước ta có đặc điểm sau :
+ Điểm giống : Cách mang dân tộc dân chủ nhân dân Việt Nam diễn ra ở một nước thuộc địa và phụ thuộc ; rất giống với Trung Quốc, Ấn Độ, Ba Tư, Thổ Nhĩ Kỳ ; mục đích cuối cùng là đánh đổ ách thống trị của thực dân để giành độc lập, lật đổ phong kiến để giành quyền dân chủ cho nhân dân ; lực lượng là nhân dân tập hợp trong mặt trận thống nhất.
+ Điểm khác
- Giai cấp lãnh đạo : Việt Nam là giai cấp vô sản mà đại diện là giai cấp công nhân (liên minh công nông) dưới sự lãnh đạo của một chính đảng thống nhất. Các nước khác là giai cấp tư sản (chủ yếu là tư sản dân tộc) lãnh đạo cách mạng qua một chính đảng.
- Lực lượng : chủ yếu vẫn là công nhân – nông dân. Tương quan lực lượng giữa giai cấp tư sản và vô sản quyết định tính triệt để của cách mạng. CMDTDCND do tư sản lãnh đạo sẽ giành thắng lợi, đưa đất theo con đường tư bản chủ nghĩa – nhưng không triệt để vì chưa giải quyết được vấn đề dân chủ (ruộng đất của nông dân, quyền lợi của các tầng lớp – đặc biệt là công, nông dân). CMDTDCND do tư sản lãnh đạo sẽ giành thắng lợi hoàn toàn và triệt để, đưa đất nước theo con đường XHCN – rất triệt để (giải quyết vấn đề dân tộc, dân chủ cho nhân dân.
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
