CLB lịch sử Xuất thân của lãnh tụ hoàng hoa thám qua tư liệu của Pháp

Thái Minh Quân

Cựu Cố vấn Lịch sử | Cựu Chủ nhiệm CLB Lịch sử
Thành viên
29 Tháng mười 2018
3,304
4,365
561
TP Hồ Chí Minh
THCS Nguyễn Hiền
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
Chắc suất Đại học top - Giữ chỗ ngay!!

ĐĂNG BÀI NGAY để cùng trao đổi với các thành viên siêu nhiệt tình & dễ thương trên diễn đàn.

Xuất thân của cụ Hoàng Hoa Thám - lãnh tụ cuộc khởi nghĩa Yên Thế.
(Tư liệu)
Hồ sơ 36.222, phông Phủ Thống sứ Bắc Kỳ, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia Hải ngoại Pháp cho biết: “Ông nội Hoàng Hoa Thám làm Án sát tỉnh Quảng Yên. Cha Hoàng Hoa Thám làm nghề nông ở làng Trũng, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, sau này bị bắt vì có hành động nổi dậy chống Pháp, rồi bị giam và chết trong nhà tù để lại một người con trai đặt tên là Giai Thiêm (hoặc Giang Thiêm) (tức Hoàng Hoa Thám sau này)".
“Năm 17 tuổi, Hoàng Hoa Thám đã thu nạp được một số nghĩa sĩ ở quê là làng Trũng để hoạt động. Khoảng năm, sáu năm sau thì mở rộng phạm vi hoạt động sang các vùng Võ Giàng, Quế Dương, Hiệp Hòa, Việt Yên.
Năm 20 tuổi, cụ gia nhập lực lượng của Trần Quang Soạn, lãnh binh ở tỉnh Bắc Ninh để chống lại quân Pháp khi vừa đến xâm chiếm Hà Nội. Ba năm sau, cụ theo về dưới trướng của Thương Phúc cũng là một thủ lĩnh chống Pháp ở các vùng Vân Nam, Túc Sơn, Hòa Mạc (là các vùng hoạt động dưới sự ảnh hưởng của một thủ lĩnh chống Pháp lớn là Cai Kinh).
Đến năm 1886, Cai Kinh nhận ra những bản lĩnh lớn của chàng trai Giai Thiêm (tức Hoàng Hoa Thám) nên đã phong cho cụ chức Chánh Đề Đốc, từ đây người ta quen gọi cụ với tên là Đề Thám. Ở vào giai đoạn này, cụ bắt đầu nổi tiếng và lực lượng nghĩa binh của cụ đã tăng nhiều”.
Khởi nghĩa Yên Thế và cái chết của Hoàng Hoa Thám.
Phong trào nổi dậy khởi nghĩa chống thực dân Pháp của nghĩa quân Yên Thế dưới sự lãnh đạo của Hoàng Hoa Thám kéo dài 29 năm (từ 1884 đến 1913). Trong suốt thời gian này, nghĩa quân đã tiến hành nhiều cuộc tấn công vào các căn cứ, đồn trú của quân Pháp, gây nhiều tổn thất cho quân Pháp, làm điên đảo đầu óc của những tên lãnh đạo thực dân, khiến chúng ăn không ngon, ngủ không yên. Tài liệu lưu trữ của Pháp và Việt Nam đều ghi rất đậm nét các hoạt động này.
Viên tướng Gell trong báo cáo ngày 27/4/1909 gửi Bộ trưởng Bộ Thuộc địa và Chiến tranh của Pháp đã viết như sau:“Trong số những địch thủ mà chúng ta đã phải đương đầu từ khi mới đến Bắc Kỳ thì, chắc chắn rằng một trong những “tên” chính, cứng đầu cứng cổ nhất là đề đốc Hoàng Hoa Thám tức Đề Thám”.
Vào cuối năm 1912, phong trào khởi nghĩa của nghĩa quân Yên Thế đã coi như ngừng hoạt động. Đề Thám rút vào ẩn náu trong rừng sâu, quân Pháp tốn rất nhiều công sức để truy tìm ông. Pháp đã treo thưởng 3.000 đồng tiền Đông Dương cho ai bắt hoặc giết được Đề Thám và cử những tên tay sai đắc lực len lỏi vào hang cùng, ngõ hẻm ở các vùng Yên Thế để dò la tin tức và tìm cách mưu sát ông. Nhưng những thủ đoạn này của chúng đều không thu được kết quả.
Sau rất nhiều công sức truy tìm, nhờ vào các tin tức do Vong Sam, chỉ huy nhóm người Hoa ra đầu hàng quân Pháp cung cấp, thực dân Pháp biết được nơi ẩn náu cụ thể của Đề Thám. Chúng đã giao Lương Tam Kỳ và con trai hắn là Lương Văn Phúc thực hiện việc truy lùng để giết ông.
Nhóm khởi nghĩa của Đề Thám. Ảnh: Romain-Desfossés
Báo cáo của Richy, Đồn trưởng đồn Chợ Gồ gửi viên chỉ huy quân Pháp ở Phủ Lạng Thương, đề ngày 10/02/1913 về việc Đề Thám bị giết, cho biết: “Vào sáng ngày 10/2/1913, ba tên thám báo người Hoa (trong nhóm ra đầu hàng quân Pháp trước đây) trong đó có Lý Bắc trước đây là tá điền của Đề Thám đã giúp sức đắc lực trong việc giết Đề Thám trong lúc ông đang ngủ vào khoảng 5h sáng”. (Hồ sơ số 36.211, phông Phủ Thống sứ Bắc Kỳ, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia Hải ngoại Pháp)
Sự kiện quân Pháp giết hại Đề Thám đã gây chấn động dư luận thời gian đó. Trong suốt những ngày giữa tháng 2/1913, giới lãnh đạo quân Pháp ở các nơi gửi báo cáo, gửi điện, hoặc hỏi nhau về việc Đề Thám bị giết.
Như vậy là sau 29 năm hoạt động chống lại quân Pháp, Đề Thám và nghĩa quân Yên Thế đã gây cho quân Pháp những tổn thất nặng nề và nhiều phen điêu đứng. Cuối cùng do tương quan lực lượng của nghĩa quân yếu hơn quân Pháp nên Hoàng Hoa Thám bị quân giết hại. Mặc dù, cuộc khởi nghĩa của nghĩa quân Yên Thế chấm dứt hoạt động, nhưng khí phách của Hoàng Hoa Thám, tinh thần của cuộc khởi nghĩa vẫn ghi đậm trong trang sử vàng chống ngoại xâm của dân tộc ta.
 
Top Bottom