Câu 1:
Câu kết của bài thơ làm sáng bừng lên ý tưởng sâu sắc: “Cuộc đời cách mạng thật là sang”, đằng sau câu thơ là một nụ cười hóm hỉnh, niềm vui chân thành, giản dị của một vĩ nhân, đúng như cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng khi viết về Bác đã khẳng định: vĩ nhân thường giản dị và lão thực. Công việc của Bác khi mới về hang Pắc Bó tưởng như đơn điệu, nhàm chán, nơi ở, bữa ăn, chỗ làm việc thật là thiếu thốn, gian khổ, nhưng với bậc vĩ nhân luôn giữ tính cần mẫn, không bao giờ lấy làm điều trước những vất vả, gian nan thường nhật, tâm trí luôn hướng tới những công việc lớn lao của Tổ quốc, chính vì vậy tâm hồn lúc nào cũng hướng về nhân dân, đất nước, về vẻ đẹp của cỏ cây hoa lá và hồn người.
* Sống cuộc sống gian khổ, suốt ngày làm việc cần mẫn, cuộc sống ấy vẫn SANG vì đang làm việc cho nước cho dân, Con người Bác luôn lo cho mọi kiếp người đau khổ, quan tâm đến những việc nhỏ nhất nếu việc đó quan hệ đến đời sống người dân
Câu 2:
Nói hai câu cuối trong bài thơ ngắm trăng có ý nghĩa như cuộc vượt ngục về tinh thần của người tù cách mạng vì khi tâm hồn mình đang thơ mộng mà chân tay lại bị cùm trói, trăng đẹp thế mà chẳng có rượu, có hoa để thưởng trăng?
Nhưng cũng chính vào những phút giây căng thẳng như thế, Hồ Chí Minh lại cũng tìm được cách để giành lấy một sự thư thái, nó là trạng thái cân bằng không thiếu được, nói như cách nói tâm lý học: Bác đã tự phân thân để có một cuộc sống thứ hai - nghĩa là từ trong tâm thức, Người đã mang sẵn cốt cách một thi nhân. Và ở đây ta đang nói đến những ngày tù ngục trong nhà tù Quốc dân Đảng Trung Quốc, cuộc sống thứ hai trong khung cảnh tù đày của Hồ Chí Minh là cuộc sống bên trong, cuộc sống hướng nội. Hướng nội - trong cách nhìn sự vật, trong cách độc thoại với chính mình, và hướng nội cả trong cách "vượt ngục" bằng "ý tại ngôn ngoại" của những vần thơ tù.
Câu 3:
Khổ thơ là lời bộc lộ trực tiếp cho tâm tư con người. Bốn câu cảm thán là sự dồn nén những cảm xúc mãnh liệt của một trái tim đau khổ, uất hận vì mất tự do. Nhà thơ nghe hè, cảm nhận hè chỉ qua tiếng chim tu hú gọi bầy. Hè đã đến, ba tháng trong ngục tối cũng đã trôi qua, lòng người thanh niên đầy nhiệt huyết càng trỗi dậy mạnh mẽ hơn tiếng gọi lên đường, tiếng gọi của tự do. Từ trong sâu thẳm tâm tư mình, người tù đã nhận ra tất cả cuộc sống náo nức, vui tươi bên ngoài lúc chỉ là tưởng tượng, bởi đó là tất cả những hình ảnh tồn tại trong trí nhớ của nhà thơ. Đó là những cánh đồng, những vườn cây trái, những vườn râm. Còn hiện tại, kẻ thù đang giày xéo quê hương, đã biến bao đồng quê thành hoang mạc và thực chất không gian tự do mà nhà thơ khát khao bên ngoài kia cũng chỉ là một không gian tù hãm, một cái lồng to giam chí lớn, như chụp lên cuộc sống con người, lên quê hương. Cho nên, khổ thơ là sự bừng tỉnh của lí trí, là tâm trạng uất ức, ngột ngạt muốn đạp bỏ tất cả, tìm đến không gian tự do, tự tại thật sự. Bằng cách ngắt nhịp mạnh kết hợp với những từ ngữ mạnh mẽ: “đạp tan”, “chết uất”, câu thơ đã tập trung cao độ tinh thần yêu đời, yêu người cháy bỏng.
Tiếng kêu tu hú cứ day đi day lại cả bài thơ, như thúc giục, như lời thôi thúc người tù vượt thoát cảnh giam cầm, tìm về với tự do. Có lẽ vì vậy mà ba năm sau, Tố Hữu đã vượt ngục và quay về đội ngũ, để làm tròn ước nguyện cống hiến tất cả cuộc đời cho cách mạng.
Câu 5: