Tôn Thất Thuyết sinh ngày 12/5/1835 tại làng Phú Mộng, bên bờ sông Bạch Yến cạnh Kinh thành Thuận Hóa, nay thuộc thôn Phú Mộng phường Kim Long Thành phố Huế
là con thứ hai của Đề Tôn Thất Đính và bà Văn Thị Thu, cũng là cháu 5 đời của Hiền vương Nguyễn PhúcTần .Năm 1889, Tôn Thất Thuyết cử người về Hà Tĩnh và phong cho Phan Đình Phùng làm Bình Trung tướng quân lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Hương Khê. Nghĩa quân Phan Đình Phùng đã đánh một trận lớn ở Vụ Quang và giành được thắng lợi lớn. Đây là đỉnh cao nhất trong phong trào Cần Vương chống thực dân Pháp cuối thế kỷ XIX. Vào ngày 4 tháng 7 năm 1885, ông đánh thực dân Pháp tại Huế và dành thế chủ động. Một ngày sau đó, ông lại cho nổ súng và chiếm được Trấn Bình Đài khiến thực dân Pháp phải lục đục trong nội bộ nhưng sau đó cuối cùng, ông bị Pháp bắt và giam giữ ở Trung Quốc, một thời gian sau thì qua đời tạ