Định nghĩa
Mù màu là không có khả năng phân biệt giữa các sắc thái nhất định của màu sắc. Mặc dù nhiều người gọi nó là không phân biệt màu, không phân biệt màu mô tả thiếu tầm nhìn tổng số màu sắc. Khả năng nhìn thấy sắc thái của màu xám chỉ là hiếm.
Hầu hết những người có tầm nhìn màu sắc nghèo nàn, không thể phân biệt giữa các sắc thái nhất định của màu đỏ và màu xanh lá cây. Ít gặp hơn là những người có tầm nhìn màu nghèo không thể phân biệt giữa các sắc thái của màu xanh và màu vàng.
Tầm nhìn màu sắc nghèo nàn là bệnh di truyền trong nhiều trường hợp. Đàn ông có nhiều khả năng được sinh ra với tầm nhìn màu sắc nghèo. Một số bệnh về mắt và một số loại thuốc cũng có thể gây thiếu màu sắc.
Các triệu chứng
Có thể đã nhìn màu nghèo và không biết điều đó. Cũng có thể không nghi ngờ điều kiện trong các con trẻ cho đến khi tình hình một nguyên nhân gây nhầm lẫn hoặc hiểu sai - chẳng hạn như gặp phải một đèn giao thông hoặc cố gắng để giải mã màu tài liệu học tập.
Người bị ảnh hưởng bởi tầm nhìn màu sắc nghèo có thể không thể phân biệt:
Sắc thái khác nhau của màu đỏ và xanh lá cây.
Sắc thái khác nhau của màu xanh và màu vàng.
Bất kỳ màu sắc nào.
Việc thiếu hụt màu sắc phổ biến nhất là không có khả năng để xem một số sắc thái của màu đỏ và màu xanh lá cây. Thông thường, màu đỏ - xanh lá cây hoặc màu vàng xanh, không phải là thiếu hoàn toàn không nhạy cảm với cả hai màu sắc. Khuyết tật có thể nhẹ, trung bình hoặc nặng. Một người nào đó với sự thiếu hụt màu đỏ - xanh lá cây hoặc màu vàng xanh có thể không thể phân biệt màu sắc của cầu vồng hay nhận ra bầu trời màu hồng vào lúc bình minh hoặc hoàng hôn.
Ngoài ra, những người có tầm nhìn màu sắc nghèo có thể không đúng tên màu sắc khác nhau. Ví dụ, "xanh" có thể là những gì mà người bình thường có tầm nhìn gọi là "màu vàng." Đó là bởi vì họ đã luôn luôn nghe nói rằng lá có màu xanh, để họ giải thích màu vàng lá họ cho là "màu xanh lá cây."
Rối loạn sắc giác có thể chia làm hai mức độ là khuyết sắc (không phân biệt được giữa một số màu) và mù màu (hoàn toàn không phân biệt được giữa các màu). Khuyết sắc có thể có loại không phân biệt được giữa màu lục và màu đỏ và loại không phân biệt được giữa màu xanh da trời và màu vàng.
Đến gặp bác sĩ khi
Nếu nghi ngờ tầm nhìn màu sắc không thỏa đáng, gặp bác sĩ mắt để thử nghiệm. Ngoài ra, kiểm tra mắt mầm non, đó là một ý tưởng tốt để đảm bảo cho xét nghiệm tầm nhìn màu sắc cũng như cho thị lực. Mặc dù không có điều trị cho tầm nhìn màu sắc kém. Nếu nguyên nhân là một bệnh mắt, điều trị mà bệnh có thể cải thiện tầm nhìn màu sắc.
Nguyên nhân
Nhìn thấy màu sắc trên quang phổ ánh sáng bắt đầu với khả năng mắt phân biệt chính xác các màu cơ bản đỏ, xanh dương và xanh lá cây.
Ánh sáng đi vào mắt thông qua ống kính và xuyên qua cơ thể, thủy tinh thể đến các tế bào nhạy cảm với màu sắc (hình nón) ở mặt sau của mắt. Hóa chất trong các tế bào hình nón phân biệt giữa các màu sắc và gửi thông tin qua thần kinh thị giác đến bộ não.
Nếu mắt bình thường, có thể phân biệt được hàng trăm pha trộn của màu sắc, nhưng nếu võng mạc thiếu một hay nhiều hóa chất nhạy sáng, có thể thấy chỉ hai trong số các màu cơ bản.
Tầm nhìn màu sắc nghèo nàn có nhiều nguyên nhân:
Rối loạn di truyền. Khoảng một trong 12 nam giới gốc Bắc Âu được sinh ra với một số mức độ thiếu của màu xanh - đỏ. Hầu hết phụ nữ có gen chống lại sự thiếu hụt, và hơn 1 phần trăm phụ nữ gốc Bắc Âu có loại thiếu màu sắc. Trong nhóm người khác, tỷ lệ thiếu hụt màu xanh-đỏ thấp hơn.
Thiếu màu Blue - vàng được kế thừa bởi ít hơn một trong 10.000 người trên toàn thế giới, và thừa kế không phân biệt màu thực sự ảnh hưởng ít hơn một trong 30.000 người. Có thể thừa hưởng một mức độ nhẹ, trung bình hoặc nghiêm trọng của chứng rối loạn, và mức độ nghiêm trọng không thay đổi trong suốt thời gian nếu nguyên nhân di truyền.
Bệnh. Một số điều kiện có thể gây thâm hụt màu như bệnh tiểu đường, bệnh tăng nhãn áp, thoái hóa điểm vàng, bệnh Alzheimer, bệnh Parkinson, nghiện rượu mãn tính, bệnh bạch cầu và thiếu máu hồng cầu hình liềm. Mắt có thể có nhiều ảnh hưởng hơn và có thể nhận được tốt hơn nếu các bệnh tiềm ẩn có thể được điều trị.
Một số thuốc. Một số thuốc có thể làm thay đổi nhìn màu sắc, chẳng hạn như một số loại thuốc dùng để điều trị bệnh tim, cao huyết áp, nhiễm trùng, rối loạn thần kinh và các vấn đề tâm lý.
Lão hóa. Khả năng nhìn thấy màu sắc xấu đi từ từ như là một phần của sự lão hóa.
Hóa chất. Tiếp xúc với một số hóa chất mạnh tại nơi làm việc, chẳng hạn như disulfua cacbon, phân bón và styrene có thể gây mất màu sắc thị giác. Nếu làm việc xung quanh các hóa chất này, tầm nhìn màu sắc được đánh giá bởi vì sự mất mát của một số tầm nhìn màu sắc là có thể.
Bệnh không ảnh hưởng tới sức khỏe, trí tuệ
Thị lực có khả năng phân biệt màu do tổng hợp ba cảm giác màu ứng với một bước sóng ánh sáng khác nhau: cam - tím (có bước sóng 450nm), vàng - lục (520nm) và đỏ (630nm).
Ở người, võng mạc có ba loại tế bào nón, mỗi loại mẫn cảm nhất với một bước sóng nhất định là 430nm (ứng với tím), 540nm (ứng với xanh lục) và 575nm (ứng với đỏ). Có lẽ ở các loại đó có các opsin khác nhau cho mỗi loại. Khi hòa trộn các màu cơ bản đó với nhau theo một tỷ lệ nhất định có thể có muôn màu sắc khác nhau.
Bệnh mù màu là một tật bẩm sinh. Tuy bệnh đã có từ cổ xưa, nhưng do hạn chế về kiến thức và người bệnh vẫn có khả năng nhìn nhận sự vật bình thường (chỉ không phân biệt được một số màu) nên không một bệnh nhân nào biết khuyết tật của mình. Người ta cho rằng người đầu tiên phát hiện ra bệnh mù màu là John Dalton (1766-1844), nhà vật lý học nổi tiếng sống ở cuối thế kỷ 18 đầu thế kỷ 19, người đặt nền móng cho lý thuyết nguyên tử.
Nhân ngày lễ Noel, John Dalton mua biếu mẹ một đôi tất màu gụ. Không ngờ bà mẹ xem xong rồi cười, bà hỏi Dalton: “Tuổi tác như mẹ làm sao có thể đi tất màu đỏ được?”. Thì ra Dalton tưởng rằng tất có màu gụ, nhưng thực ra là màu đỏ. John Dalton đi hỏi nhiều người, họ đều xác nhận đó là màu đỏ, cuối cùng phát hiện ra chính ông là người mù màu đỏ và màu xanh. Cho đến nay vẫn có nhiều người gọi bệnh mù màu là bệnh Dalton.
Người phương đông ít bị mù màu hơn người phương tây. Theo thống kê của nước ngoài, chỉ có 4-5% đàn ông phương đông bị mù màu, còn người phương tây thì lên tới 8-9%. Theo điều tra của khoa mắt thì bệnh này gặp ở 3-5% nữ giới, 8-10% nam giới trong số những người đến khám mắt.
Mù màu và gen di truyền
Bệnh mù màu là một bệnh di truyền có liên quan đến cặp nhiễm sắc thể giới tính (cặp này ở nữ là XX, ở nam là XY). Bệnh phát sinh do đột biến hoặc thiếu một gen trên nhiễm sắc thể X, làm rối loạn tế bào cảm thụ ánh sáng ở mắt cần để phân biệt màu sắc. Gen này là “gen lặn”. Người con trai nào nhận được ở mẹ loại gen này thì không thể phân biệt được màu sắc, vì nhiễm sắc thể Y không có gen màu sắc trội để lấn át gen mù màu.
Còn phụ nữ chỉ mắc bệnh này nếu có 2 gen mù màu: một của mẹ và một của bố mắc bệnh truyền cho. Nếu người phụ nữ chỉ có một gen bệnh thì chưa việc gì, vì gen màu sắc ở nhiễm sắc thể còn lại đủ át gen bệnh. Điều đó giải đáp vì sao các thống kê đều cho hay nam giới mắc chứng mù màu có tỷ lệ cao hơn nhiều so với nữ.
Trong trường hợp một cặp vợ chồng có hai con trai cùng bị mù màu, có thể nghĩ đến khả năng di truyền gen lặn trên nhiễm sắc thể, còn trường hợp đột nhiên có 1 con trai bị mù màu, còn những người khác không mắc có thể nghĩ đến khả năng đột biến mới phát sinh.
Khả năng làm việc và chữa trị
Có những người bị mù màu đỏ, có người bị mù màu xanh, có người bị mù cả màu đỏ và màu xanh, lại có người bị mù hoàn toàn mọi màu sắc. Có người phân biệt được các màu, nhưng nhìn một màu hoặc một số màu nào đó chỉ thấy mờ nhạt.
Ai có đôi mắt với thị lực bình thường nhưng có rối loạn sắc giác thì bị cấm làm một số công việc cần đến khả năng phân biệt màu sắc. Thí dụ không được hành nghề vẽ trang trí, nhuộm len vải, in ấn... đặc biệt không được lái tàu, lái xe.
Hiện nay y học chưa có cách nào chữa được bệnh mù màu, tuy nhiên có thể chẩn đoán trước sinh. Một số nhà khoa học hy vọng có thể nghiên cứu tìm ra một loại thiết bị quang học đặc biệt dùng đeo như một loại kính mắt có khả năng giúp cho người mù màu có thể phân biệt được màu sắc.
Các xét nghiệm và chẩn đoán
Nếu gặp khó khăn nhìn thấy màu sắc nhất định, bác sĩ mắt nhanh chóng và dễ dàng có thể kiểm tra để xem nếu có thiếu màu sắc. Nhiều chuyên gia được đào tạo sử dụng một cuốn sách có chứa nhiều màu - mẫu xét nghiệm cung cấp đánh giá đơn giản và chính xác của thiếu tầm nhìn màu sắc thừa kế khi sinh. Nếu không có thiếu tầm nhìn màu sắc, sẽ có thể chọn ra số lượng và hình dạng từ bên trong các mẫu. Tuy nhiên, nếu thiếu tầm nhìn màu sắc, hoặc là sẽ thấy khó khăn để xem bất cứ điều gì trong số các dấu chấm, hoặc sẽ không thấy gì cả.
Phương pháp điều trị và thuốc
Không có điều trị đúng kế thừa thiếu tầm nhìn màu sắc.
Nếu có vấn đề sắc thái sáng suốt của màu sắc, bác sĩ mắt có thể xác định loại màu sắc tầm nhìn kém và kiểm tra xem nếu có một bệnh về mắt liên quan. Mắt bệnh không phổ biến là nguyên nhân của tầm nhìn màu sắc nghèo như do di truyền, nhưng phương pháp điều trị là làm chậm lại hoặc đảo ngược quá trình của một bệnh về mắt có thể giúp tầm nhìn màu.
Dùng bộ lọc màu trên kính hoặc dùng một ống kính màu có thể nâng cao nhận thức tương phản. Tuy nhiên, ống kính như vậy sẽ không cải thiện khả năng phân biệt màu sắc.
Có thể dùng kính loạn sắc trong một số trường hợp. Tuy nhiên, đa số các trường hợp vẫn không có cách nào chữa trị triệt để vì đây là một bệnh di truyền liên quan đến gene.
Phòng bệnh
Nên bảo vệ mắt khi phải tiếp xúc với hóa chất, vì đây cũng có thể là một nguyên nhân gây mù màu.
Hỏi đáp liên quan
Em năm nay 22 tuổi nhưng rất khó phân biệt được màu sắc và không thể gọi tên chính xác được màu. Có phải em bị bệnh mù màu? Có nguy hiểm không bác sĩ?
Bùi Vũ Duy (Thái Bình)
Mắt người có thể cảm nhận được ánh sáng có bước sóng từ 400 đến 700 nanomét (1nanomét = 1/1.000.000mm). Ánh sáng trắng trong tự nhiên là tập hợp nhiều loại ánh sáng có các bước sóng khác nhau lần lượt từ ngắn đến dài như sau: tím, chàm, lam, lục, vàng, cam, đỏ. Sự phân tích màu sắc chủ yếu do các tế bào nón đảm nhận, các tế bào nón này tập trung ở hố trung tâm của võng mạc. Mù màu là một bệnh mà các tế bào nón bị mất khả năng phân biệt các màu sắc. Bệnh mù màu là một bệnh di truyền liên kết với giới tính. Các gen quy định bệnh mù màu nằm trên nhiễm sắc thể giới tính X và là gen lặn. Do đó, con trai nhận từ mẹ nhiễm sắc thể X có chứa gen mù màu thì sẽ bị mù màu còn con gái thì phải nhận nhiễm sắc thể X của mẹ và của cha đều có chứa gen mù màu thì mới bị mù màu. Mù màu không có hại cho sức khỏe nhưng lại bị hạn chế trong cuộc sống, cũng có thể gây nguy hại cho bản thân và cho người khác nếu bạn không lựa chọn đúng ngành nghề. Tốt nhất đừng chọn những ngành nghề cần phải phân biệt màu sắc như lái xe, tàu hỏa, họa sĩ.
Nguồn : Google
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
