Em biết gì về Lí Công Uẩn,Lí Thường Kiệt và Ỷ Lan?
Mình tóm tắt giúp bạn nhé.
- Lý Công Uẩn (974 – 1028):
là vị Hoàng đế đầu tiên của nhà Hậu Lý trong lịch sử Việt Nam, trị vì 20 năm, từ năm 1009 đến khi qua đời năm 1028.
+ Là người sáng lập ra nhà Lý (1009 - 1226).
+ Con trai của người dân thường ở quê hương hiện nay là Bắc Ninh.
+ Ông nổi tiếng là người liêm khiết và được giới Phật giáo ủng hộ.
+ 2/11/1009 Lý Công Uẩn lên ngôi hoàng đế.
+ Tháng 7/1010, Lý Công Uẩn dời đô ra Đại La và đổi tên thành là Thăng Long (1010 - 1802). Sau khi định đô, Lý Công Uẩn tổ chức lại triều đình theo khuôn mẫu thời Tiền Lê (có bổ sung), xây dựng chùa chiền để chấn hưng Phật giáo và nhiều lần phải đem quân trấn áp nổi loạn để ổn định quốc gia.
+ Năm Mậu Thìn 1028, sức khỏe nhà vua không được tốt. Ông qua đời ở điện Long An vào ngày Mậu Tuất, hưởng thọ 55 tuổi.
-
Lý Thường Kiệt (1019 - 1105): vốn họ Ngô tên Tuấn, tự là Thường Kiệt
+ Xuất thân trong gia đình nhiều đời làm quan lại.
+ Nhờ có công đánh dẹp khởi nghĩa và bạo loạn, ông được thăng chức và đến khi Lý Thánh Tông mất thì được cử làm Phụ chính theo hầu cận ấu vương Lý Nhân Tông còn nhỏ tuổi.
+ Ông cùng Thái sư Lý Đạo Thành, Thái hậu Ỷ Lan trở thành "bộ ba" quản lý triều chính khi hoàng đế còn nhỏ.
+ Khi nhà Tống âm mưu xâm lược Đại Việt, bộ ba này đã hợp bàn và tán thành chủ trương "tiến công trước để tự vệ" của Lý Thường Kiệt và chính chủ trương này đã làm quân giặc mất tinh thần, sau trận tiến công đầu tiên của quân Lý cuối năm 1075.
+ Biết giặc thế nào cũng xâm lược cho kỳ được, ông chủ trương lập "phòng tuyến sông Như Nguyệt" và ra bài thơ thần "Nam quốc sơn hà" làm quân giặc yếu dần, mất đi ý chí chiến đấu
+ Sau thắng lợi, ông được triều đình ban "quốc tính" (tức họ vua - họ Lý) và được triều đình Thăng Long ban cho nhiều chức vụ cao.
+ Tháng 6 năm Ất Dậu (1105), Thái úy Lý Thường Kiệt mất, thọ 86 tuổi.
-
Thái hậu Ỷ Lan : Hay còn gọi là Linh Nhân Hoàng thái hậu (? - 1117)
+ Gốc gác là quan lại, vốn họ Lê (chưa rõ tên gì).
+ Tục truyền rằng vua (Lý Thánh Tông) cúng khấn cầu tự chưa thấy hiệu nghiệm, mới đi chơi khắp chùa quán. Xa giá đi đến đâu, con trai con gái đổ xô đến xem không ngớt, duy có một người con gái hái dâu cứ đứng tựa trong bụi cỏ lan. Vua trông thấy, gọi đưa vào cung, được vua yêu phong làm Ỷ Lan phu nhân".
+ Bà sanh được 2 con trai là Thái tử Lý Càn Đức và Sùng Hiền hầu.
+ Khi vua Lý Thánh Tông đánh Chiêm Thành năm 1069, bà quản lý triều đình rất tốt.
+ Khi chồng qua đời và Thái tử lên ngôi, Ỷ Lan làm chính biến lật đổ Thái hậu họ Dương để chễm chệ lên ngôi Hoàng thái hậu - đuổi thái sư Lý Đạo Thành ra trấn giữ Nghệ An.
+ Năm 1074, trước âm mưu của giặc ngoại xâm thì Thái hậu dẹp bỏ hiềm khích, cho vời cựu Thái sư về cùng với mình và Thái úy Lý Thường Kiệt lãnh đạo quân dân nhà Lý chống giặc Tống.
+Năm 1096, Thái hậu lập mưu bắt đi đày Thái sư Lê Văn Thịnh trong vụ án hồ Dâm Đàm.
+ Năm 1117, Thái hậu qua đời, thọ khoảng 73 tuổi
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
