nêu khái niệm,kí hiệu,cơ chế phát si thể dị bội và đa bội thể
Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một số cặp NST bị thay đổi về số lượng.
Trong quá trình phát sinh giao tử, cặp NST giới tính của bố hoặc mẹ không phân li sẽ tạo ra một loại giao tử mang cả 2 NST giới tính và một loại giao tử không chứa nhiễm sắc thể giới tính nào.
- Giao tử mang hai nhiễm sắc thể giới tính thụ tinh với một giao tử mang một nhiễm sắc thể giới tính, sẽ tạo nên hợp tử chứa ba nhiễm sắc thể giới tính (thể ba nhiễm).
- Giao tử không chứa nhiễm sắc thể giới tính thụ tinh với một giao tử bình thường (mang một nhiễm sắc thể giới tính) sẽ tạo nên hợp tử chỉ chứa một nhiễm sắc thể giới tính (thể một nhiễm).
Đa bội là một dạng đột biến số lượng NST, trong đó tế bào đột biến chứa nhiều hơn 2 lần số đơn bội NST (3n, 4n, 5n, 6n…). Những cơ thể mang các tế bào có 3n, 4n, 5n…NST được gọi là thể đa bội.
Thể đa bội được phân thành 2 dạng là thể tự đa bội (đa bội cùng nguồn) và dị đa bội (đa bội khác nguồn)
- Trong quá trình phân bào, do các tác nhân gây đột biến dẫn đến NST nhân đôi nhưng không hình thành thoi vô sắc, kết quả bộ NST trong tế bào nhân đôi nhưng không phân li.
+ Trong nguyên phân: Nếu quá trình xảy ra ở lần phân bào đầu tiên của hợp tử sẽ tạo thành thể tứ bội 4n. Nếu xảy ra ở đỉnh sinh trưởng của một cành cây thì sẽ tạo nên cành tứ bội trên cây lưỡng bội.
+ Trong giảm phân: Bộ NST không phân li dẫn đến tạo ra giao tử 2n. Giao từ này tổ hợp với giao tử bình thường tạo hợp tử 3n, còn nếu tổ hợp với giao tử 2n khác sẽ tạo ra hợp tử 3n.