1.
- Họ đều là những người nông dân chân lấm tay bùn vác súng lên bảo vệ tổ quốc -> là những con người xuất thân từ miền quê nghèo khó nhưng lí tưởng của thời đại đã gắn kết họ lại bên hàng ngũ cách mạng hướng đến chân lí hoà bình cao đẹp, rực rỡ.
- Cùng chia sẻ khó khăn, đồng cam cộng khổ, giúp đỡ nhau khi ốm đau, bệnh tật, thiếu thốn, cảm thông sâu sắc những nồi niềm, tâm tư của nhau.
=> Tình đồng chí cao đẹp, quý báu, đáng trân trọng ở những trái tim vì dân tộc, vì quê hương.
2.
- Vẻ đẹp thiên nhiên, sự thân thuộc, gần gũi giữa nhà thơ với ánh trăng trong biết bao hoài niệm, kí ức hồi chiến tranh, tuổi thơ.
- Quá khứ tươi đẹp gian lao, vất vả của cha ông xây dựng, phát triển đất nước.
- Vẻ đẹp bình dị, thân thiết, gắn bó nghĩa tình giữa thiên nhiên với con người.
- Sự đối lập giữa cuộc sống thiếu thốn thời tranh chiến (trăng) với cuộc sống đày đủ, tiện nghi ở hiện tại -> lòng người đổi thay
- Người và trăng đối mặt thì tình xưa nghĩa cũ dâng lên, dường như “vầng trăng tròn vành vạnh” vẫn luôn chung thủy đứng chờ
- Trăng xuất hiện đột ngột có sức rung động mạnh mẽ thức tỉnh lương tâm con người
-> Đó là lời nhắc nhở về đạo lí "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây" truyền thống dân tộc
- Thái độ của tác giả: xót xa trước sự dửng dưng của con người ở thực tại, ân hận với bản thân vì những ân tình của quá khứ bị chính họ lãng quên, Nguyễn Duy gợi nhắc chúng ta phải nhớ đến bài học quý giá "Uống nước nhớ nguồn"