Trong lịch sử chế độ phong kiến phương Đông, trong đó có Việt Nam, Trung Quốc, việc thanh trừng, đấu đá giữa các triều đại là một hành động phổ biến. Chúng ta thường thấy, một triều đại mới lên thay thường có hành động cho truy tìm những người còn sót lại của triều đại trước để triệt hạ.
Hành động này, đứng về mặt đạo đức thì có thể thấy tính tàn ác nhưng có thể hiểu được trong bối cảnh hiện tại. Tư duy của những người đứng đầu các triều đại dù tàn ác nhưng cũng là cách để họ bảo toàn ngôi vị và sự thống trị của mình.
Tuy nhiên, cái cách mà chúng ta thường thấy các sách viết về Gia Long khi trả thù Tây Sơn sau khi lên ngôi là quá tàn ác, chỉ nguyên điều đấy đã làm gỉảm đi rất nhiều giá trị và đóng góp mà ông để lại cho lịch sử dân tộc rồi.
Về vấn đề, Gia Long - Nguyễn Ánh cõng rắn cắn gà nhà như chúng ta vẫn thường nhận xét là xuất phát từ việc Nguyễn Ánh đã cho kí với Pháp hiệp ước Véc-xai, bán đi một phần chủ quyền và theo đó Pháp sẽ giúp ông đánh bại triều Tây Sơn. Tuy nhiên, Gia Long không thể ngờ hành động của mình lại đẩy Việt Nam rơi vào tình thế bị Pháp xâm lược mấy chục năm sau đó.
Có thể thấy, vào những năm đầu thế kỉ XIX, người Pháp đã ráo riết hoạt động để chuẩn bị xâm lược nước ta, Gia Long đã biết được mưu đồ này nhưng ông chưa dám mạnh tay vì dù gì người Pháp cũng có ơn riêng với ông. Theo đó, chúng ta có thể thấy vào thời Gia Long, nhà Nguyễn chưa có hành động cực đoan đối với các giáo sĩ thuộc dòng Thừa sai của Pháp. Ông đã gửi gắm tâm nguyện của mình vào Minh Mạng nhưng Minh Mạng lại quá cực đoan trong chính sách với Thiên chúa giáo bằng những luật lệnh hà khắc mà chúng ta vẫn thường nhắc "cấm đạo, giết đạo Gia Tô". Chính vì thế, Pháp càng có cớ để đẩy nhanh việc xâm lược Việt Nam.
Vậy đánh giá về Gia Long - Nguyễn Ánh ắt hẳn chúng ta không nên phủ nhận hoàn toàn công lao của ông trong việc mở ra một triều đại mới với đường biên giới trải dài từ cửa Nam Căn tới Mũi Cà Mau nhưng những gì ông ta đã làm đều có tính hai mặt. Đánh giá về ông có chăng là nên tùy nhãn quan của từng người.
Theo chị, Gia Long là người vừa có công vừa có tội nhưng cũng là người có tài.
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
