Sử VỀ NHẬT THỰC Ở ĐÀNG TRONG XƯA

[Thái Minh Quân]

[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
Chắc suất Đại học top - Giữ chỗ ngay!!

ĐĂNG BÀI NGAY để cùng trao đổi với các thành viên siêu nhiệt tình & dễ thương trên diễn đàn.

Chúa có các nhà thiên văn của chúa . Hoàng tử có các nhà thiên văn của hoàng tử . Những người này chuyên chú học hỏi để rồi thông báo cho đúng thời kỳ có thiên thực . Nhưng họ không có bộ lịch cải cách và những khoa chuyên nghiệp bàn về sự vận chuyển của mặt trời và mặt trăng nên họ thường tính rất sai về mặt trăng và nguyệt thực , do đó thường thường họ nhầm tới hai hay ba giờ và nhiều khi , tuy hiếm hơn , tới một ngày trọn , còn họ chỉ tính đúng về điều chính yếu của thiên thực . Khi họ tính đúng thì họ được ban thưởng cho đất ruộng , trái lại nếu tính sai thì mất cả những ruộng đất đã được từ những lần trước . Khi có thiên thực , xứ này trở nên rất náo động . Trong thời gian đó , họ giữ những tập tục xung quanh mặt trời và mặt trăng . Họ sửa soạn các nghi lễ rất linh đình . Chúa được báo trước ra sắc lệnh cho tất cả các tỉnh trong nước và bắt các văn nhân cũng như thường dân phải chuẩn bị đợi ngày đó . Khi ngày đó tới thì tất cả các quan trấn tỉnh , các hàng quan khác , các tướng lãnh , kị binh và dân chúng cùng các viên chức , tất cả hội họp nhau trong mỗi thành phố và lãnh thổ . Nhưng cuộc tập họp chính yếu là ở trong phủ chúa , nơi có mặt tất cả các quan cao cấp trong nước , tất cả đều ra ngoài đem theo vũ khí và cờ hiệu . Chúa đứng đầu mặc y phục tang chế , rồi tất cả triều đình , họ nhìn ngắm mặt trời và mặt trăng , và trong khi thấy thiên thực thì họ quỳ xuống lạy một hay hai hay nhiều lần , nói mấy lời thương xót vị hành tinh đang chịu cực nhọc và thống khổ . Bởi vì họ cho rằng thiên thực không là gì khác , nếu không phải là mặt trời và mặt trăng bị con rồng nuốt và thay vì nói như chúng ta là mặt trăng bị khuất một nửa hay bị khuất hết , thì họ lại nói . "Da an nua" , "da an het" , có nghĩa là con rồng đã ăn một nửa , con rồng đã ăn hết tất cả .
Cách nói của họ tuy có vẻ quá đáng , nhưng lại nói lên được cái cơ bản của thiên thực , cũng một nguyên tắc như chúng ta , nghĩa là do đường hoàng đạo là đường chính và là đường của mặt trời gặp đường của mặt trăng trong khi vận chuyển , đó là hai điểm gọi là đầu và đuôi của con rồng , như các nhà thiên văn thường nói , do đó dễ đi đến kết luận là họ cũng có cùng một lý thuyết với chúng ta về thiên thực , sử dụng cùng từ ngữ và tên gọi con rồng , họ cũng có những từ như Lâu (Aries) , Tất (Taurus) , Tĩnh (Gemini) và những từ khác để chỉ các cung hoàng đạo .
Nhưng chúng ta hãy trở lại việc các dân tộc này thương xót các hành tinh : sau khi họ đã thờ lạy rồi thì chỉ còn nghe thấy tiếng súng hỏa mai, súng musqueton , súng đại bác người ta bắn, thứ nhất là từ phủ chúa , sau từ khắp kinh thành, hết các chuông đều đổ inh ỏi , nào kèn thổi , nào trống đánh , tóm tắt là người ta không bỏ một dụng cụ nào , kể cả soong nồi và những dụng cụ làm bếp khác mà không đem ra khua vang trong thời gian đó , nghe rất ồn ào và inh ỏi . Họ nói là làm thế để ngăn cản không cho con rồng nuốt mặt trời và mặt trăng hay để bắt nó phải nhả và mửa vật nó đã nuốt .


Trích từ "Xứ Đàng Trong" - Cristoforo Borri . Nguồn: Sử quán cổ phong