- Lập dàn ý nêu cảm nghĩ của em về giá trị hiên thực sâu sắc trong đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh.
- Qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh, lập dàn ý nêu cảm nhận của em về vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác.
Dàn ý
MỞ BÀI: Giới thiệu về đoạn trích và nê khái quát giá trị hiện thực được thể hiện trong đoạn trích.
Đoạn trích nói lên những chứng kiến của tác giả khi được dẫn vào phủ chúa để bắt mạch kê đơn cho thế tử Trịnh Cán, qua đó tác giả bộc lộ thái độ và tâm sự của mình.
THÂN BÀI Quang cảnh phủ chúa:
*Cảnh bên ngoài:
-Cây cối um tùm, chim kêu ríu rít, danh hoa đua thắm, gió đưa thoang thoảng mùi hương;
-Những dãy hành lang quang co nối tiếp, người qua lại như mắc cửi.
ÞKhung cảnh phủ chúa thơ mộng như chốn bồng lai tiên cảnh.
*Cảnh nội cung (bên trong):
-Là một nơi thâm nghiêm: Nhà lớn cao rộng, kiểu cách xinh đẹp;
-Màu sắc chủ đạo: đỏ và vàng rực rỡ
-Không khí: ngào ngạt mùi hương(nến, hoa) nhưng tù đọng, ngột ngạt
=>Quang cảnh phủ chúa cực kỳ xa hoa, tráng lệ, lung linh, huyền ảo, không đâu sánh bằng biểu hiện một cuộc sống vương giả nhưng tù hãm, thiếu sinh khí.
Cung cách sinh hoạt nơi phủ chúa:
-Khi tác giả vào phủ theo lệnh chúa:
+Vào cửa sau, có tên đầy tớ hét đường, có người truyền lệnh, qua mấy lần cửa;
+có lính gác cửa, ai muốn ra vào phải có thẻ
-Lời lẽ:
+Nhắc đến chúa Trịnh Sâm: Thánh chỉ(4 lần); Thánh thượng(1 lần)
+Nhắc đến thế tử Trịnh Cán: Thánh thể(1 lần)
->Lời lẽ cung kính, lễ độ nhưng thể hiện sự lộng hành, vượt quyền.
-Trong phủ có:
+đồ dùng: sơn son thếp vàng, mâm vàng, chén bạc, ghế rồng;
+đồ ăn: của ngon vật lạ, mang phong vị nhà đại gia
+kẻ hầu người hạ: quân Hậu mã chờ sẵn để sai, phi tần mĩ nữ;
+Các chức sắc trong phủ: Quan chánh đường, lương y 6 cung 2 viện
+Các chức sắc trong phủ: Quan chánh đường, lương y 6 cung 2 viện;
-Thế tử:
+Mặc áo đỏ, trong phòng trướng phủ màn che, sập vàng, nệm gấm
+Muốn khám bệnh cho: phải lạy, xin phép, viết tờ trình
->Một cậu bé 5, 6 tuổi mà có cuộc sống như một đế vương.
==>Cung cách sinh hoạt nhiều khuôn phép, uy nghi, thể hiện rõ uy quyền tột bậc của nhà chúa- người đứng sau vua nhưng cưỡi đầu trăm họ, lấn lướt cả cung vua.
==>Tác giả gián tiếp phản ánh sự rối ren, phức tạp của xã hội Việt Nam thời vua Lê-chúa Trịnh đồng thời thấy được sự thống khổ của muôn dân.
KẾT BÀI : Nêu khái quát, khẳng định lại vai trò của giá trị hiện thực
phản ánh quyền lực to lớn của Trịnh Sâm, cuộc sống xa hoa, hưởng lạc trong phủ chúa đồng thời bày tỏ thái độ coi thường danh lợi, quyền quý của tác giả..
Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm -> vẻ đẹp tâm hồn của Lê Hữu Trác (Gợi ý: "Vào phủ chúa Trịnh" vốn là một bản kí sự, kể lại quá trình Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác vào kinh khám bệnh cho thế tử, tác phẩm không chỉ cho ta thấy rõ nét hơn về một phủ chúa xa hoa, lộng lẫy, toát lên vẻ vương giả mà còn khiến ta hiểu rõ hơn con người Lê Hữu Trác, một tâm hồn thanh cao, một nhân cách trong sạch......) Thân bài: 1. Khái quát vài nét về tác giả, tác phẩm
- Tác giả: Lê Hữu Trác (1724 - 1791)
+ Hiệu là Hải Thượng Lãn Ông
+ Quê: làng Liêu Xá, huyện Đường Hào, phủ Thượng Hồng, trấn Hải Dương (nay là huyện Yên Mĩ, tỉnh Hưng Yên)
+ Là một danh y, chữa bệnh giỏi, soạn sách, mở trường truyền y học
+ Sự nghiệp của ông tập hợp trong quyển "Hải thượng y tông tâm lĩnh"
- Tác phẩm:
+ Thể loại: kí
+ Được viết bằng chữ Hán, nằm ở cuối bộ "Hải thượng y tông tâm lĩnh"
+ Bức tranh về đời sống hiện thực thời vua Lê - chúa Trịnh
- Đoạn trích "Vào phủ chúa Trịnh": nói về việc Lê Hữu Trác lên kinh đô, được dẫn vào để bắt mạch và kê đơn cho Trịnh Cán 2. Vẻ đẹp tâm hồn
Coi thường danh lợi, phú quý
- Đối với cuộc sống xa hoa ở phủ chúa, tác giả đã đưa ra một lời nhận xét "Bước chân đến đây ... người thường"
- Tác giả vịnh một bài thơ tả hết cái sang trọng nơi phủ chúa "Cả trời Nam sang nhất là đây!"
-> Thái độ gián tiếp phê phán, mỉa mai cuộc sống xa hoa, ăn chơi quá đà nơi phủ chúa đồng thời ngầm phê phán sự lộng quyền của chúa
- Trước quang cảnh và lễ nghi quá trang trọng tại phủ chúa, Lê Hữu Trác chỉ ngạc nhiên chứ không ham muốn
- Được mời ăn cơm, toàn "mâm vàng chén bạc, thức ăn toàn đồ ăn ... đại gia" -> Thái độ ngạc nhiên
- Ông quan sát rất kĩ, tỉ mỉ từng chi tiết từ khi bắt đầu lên cáng cho đến khi vào khám bệnh cho thế tử, nhưng thay vì cảm thán, ngưỡng mộ như bao kẻ ham hư vinh, ông lại đưa ra thái độ hời hợt, không màng danh lợi, thậm chí không chấp nhận, phê phán lối sống xa hoa nhưng thiếu khí trời trong phủ chúa. (Đoạn này có thể phân tích quang cảnh và cung cách sinh hoạt trong phủ chúa để chứng minh nha)
Quang cảnh trong phủ chúa:
- Cảnh bên ngoài:
+ Cây cối um tùm, chim kêu ríu rít, danh hoa đua thắm
+ Khi vào phủ, phải qua 5, 6 lần cửa với lối đi quanh co
+ Mỗi cửa đều có vệ sĩ canh gác, ai muốn vào phải có thẻ
+ Ở hậu viện có "Hậu mã quân túc trực"
=> Khung cảnh thơ mộng như chốn bồng lai tiên cảnh, cực kì tráng lệ.
- Cảnh bên trong
+ Những dãy nhà cao và rộng
+ Kiệu son, võng điều, đồ nghi trượng và những đồ nhân gian chưa từng thấy
+ Đồ tiếp khách đều là mâm vàng chén bạc
=> Đều là những cung điện cao rộng
+ Nội cung bên trong chỉ có hai màu chủ đạo, biểu hiện rõ uy quyền, giàu sang nơi phủ chúa
- Nội cung của thế tử
+ Tối om, phải qua 5, 6 lần trướng gấm, trong phòng lúc nào cũng đốt nến
+ Sập thếp vàng, ghế rồng
=> Quang cảnh cực kì xa hoa, tráng lệ, lộng lẫy, không đâu sánh bằng, cuộc sống vương giả, cảnh vật lạ lùng, không khí ngột ngạt, tù đọng, thiếu sinh khí
*) Cung cách sinh hoạt
- Khi tác giả lên cáng vào phủ chúa có tên chạy hét đường, cáng chạy như ngựa lồng
- Vào phủ, người giữ cửa truyền báo rộn ràng, người có việc qua lại rất nhiều, các cửa có vệ sĩ, các phi tần xung quanh chầu trực -> uy quyền tối thượng
- Lời lẽ nhắc đến chua Trịnh, thế tử đều hết sức lễ độ
- Tác giả không thấy được mặt chúa mà chủ làm theo mệnh lệnh
- Xem bệnh xong chỉ được viết đơn thuốc trình lên mà không được trao đổi với chúa
- Thế tử bị bệnh có đến 7~8 người phục dịch và lúc nào cũng có người đứng hầu hai bên
- Thế tử chỉ là một đứa trẻ lên 5 lên 6 nhưng tác giả - một cụ già khi vào xem bệnh phải lạy bốn lạy, đi ra cũng phải lạy, muốn xem thân hình phải xin phép
=> Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa với những lễ nghi, cách nói năng, kẻ hầu người hạ cho ta thấy quyền uy đến cực điểm, sự cao sang, xa hoa đến cực điểm và sự lộng quyền của nhà chúa
Người thầy thuốc giỏi, giàu kinh nghiệm, có đức độ và lương y
- Khi xem bệnh cho thái tử, ngay từ đầu ông đã nhìn ra vấn đề, ông biết rằng vì thế tử ngày ngày sống ở nơi trướng phủ màn che, nơi sống âm u, ánh sáng phải chăng chỉ từ những ngọn nến, từ vàng bạc chứ không phải ánh sáng của tự nhiên, cũng vì thế mà nơi ở của thế tử thiếu sinh khí, dẫn tới bệnh tật, thân thể gầy yếu
- Giai đoạn quan trọng nhất là khi ông bẩm báo và kê đơn thuốc. Khi ấy, trong nội tâm ông xảy ra sự mâu thuẫn giằng xé, một bên là lương y một bên là nỗi sợ được trọng dụng, bị cuốn vào vòng xoáy danh lợi. Lương tâm cắn rứt không cho ông chỉ giúp nửa vời, không trị dứt điểm cho thế tử, ngược lại, ông càng sợ sau chuyện này sẽ được chúa tin dùng, bị trói buộc, khó mà về quê hưởng cuộc sống thanh đạm, tránh xa quan trường, hào môn.
- Để tránh chuyện này cần dùng thuốc hòa hoãn, cuối cùng, y đức đã chiến thắng, dù cho bản thân có ra sao, sức khỏe của người bệnh vẫn là trên hết
Con người có cốt cách thanh cao, yêu thích cuộc sống thanh đạm
- Lê Hữu Trác đã chủ động không thèm hư vinh, ngay từ cách ông miêu tả phủ chúa
- Tôn chỉ mà ông luôn tuân theo là lòng trung thành, vì thế ông mới đồng ý vào khám bệnh
- Thay vì yêu thích công danh, tiền tài, Lê Hữu Trác lại ưa thích cuộc sống thanh đạm nơi quê nhà, giúp tất cả mọi người chứ không riêng gì chúa và thế tử. Sự mâu thuẫn trong tâm hồn ông là minh chứng rõ nhất cho điều ấy.
- Và quyết định cuối cùng lại càng khẳng định nhân cách cao quý của ông Kết bài: Tổng kết nội dung, nghệ thuật, khẳng định lần nữa và ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách của Lê Hữu Trác
- Cách quan sát sự vật, sự việc một cách tỉ mỉ, chi tiết và tinh tế
- Bút pháp miêu tả chân thực, sinh động, nội dung trung thực, phản ánh hiện thực
- Lối kể chuyện sinh động, hấp dẫn
Trên đây là gợi ý của chị, hi vọng có thể giúp được em. Nếu còn điều gì thắc mắc hãy trao đổi thêm nhé. Chúc em học tốt!
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
