Tình yêu vốn là đề tài muôn thưở.Thế nhưng ,thử xem đã mấy ai đồng nhất được định nghĩa tình yêu .Và lời tỏ tình xưa nay mấy ai đếm đủ?Tôi không dám mạo muội góp thêm lời ngỏ riêng vào cái chung của thiên hạ,chỉ mong mình cảm nhận được nét duyên trong lối tỏ tình ở bài ca dao Việt Nam:
Mình nói với ta mình hãy còn son
Ta đi qua ngõ ,thấy con mình bò
Con mình những trấu cùng tro
Ta đi gánh nước tắm cho con mình
Với những ai yêu mến ca dao ,nhất là ca dao về tình yêu đôi lứa ,thì mô típ “mình –ta”quá ư quen thuộc .Lối xưng hô này nghe nọt ngào ,tình cảm làm sao!
Tiếp cận bài ca dao,người đọc dường như không thấy sự gọt giũa cầu kì của ngôn từ.Bởi thế , câu đầu tiên rất gần với lời ăn tiếng nói dân dã,đời thường:
Mình nói với ta mình hãy còn son
Câu thơ hé mở cho người đọc một cách hiểu :chắc chắn giữa “mình –ta”đã có dạo tâm tình ,trò chuyện cùng nhau ;để đọng lại trong “ta” đôi chữ “còn son”.Chẳng lý gì “ta”không có quyền tin “mình”vẫn trẻ trung và rằng “vườn hồng”một lối đang bỏ ngỏ chờ ai?Vậy hỏi trước “mình”, “ta” không yêu sao được?
Rồi niềm tin của “ta”tưởng chừng bị tổn thương khi “ta đi qua ngõ, thấy con mình bò”.Đúng là “ta” nghe một đường nhưng “ ta” chứng kiến lại là một nẻo đối nghịch.Sự thật này trớ trêu quá chăng?Quay về câu thơ mở bài,người đọc cảm nhận đó vừa là lời tâm sự vừa là lời trách cứ của “ta” dành cho mình .Trách sao “mình nói với ta mình hãy còn son”,cớ sao “ta đi qua ngõ thấy con mình bò”.Nếu không yêu thương “mình” thì “ta” trách làm gì cho nhọc công vô ích?
Qua lời bộc bạch của chàng trai,thì ra ‘mình” đã dối ta rất ngọt.Liệu “mình”muốn đùa với tình yêu hay thực lòng “mình”đã có ý thươg “ta” ,chờ “ta”?Bỗng dưng ,tôi cảm thông cùng lời dối ấy .Đương nhiên ,có chút gì đó ngậm ngùi thay chàng trai.Có lẽ, không ai không xót xa khi người mình yêu đâu vẹn nguyên như niềm mong ước.Vấn đề là khi yêu ,người ta có biết tha thứ để sống tốt bên nhau hay không?Chàng trai trong bài ca dao thì sao?Tôi nhận ra tín hiệu tình yêu được khởi nguồn từ “mình” và “ta”.Vì thương “ta”, “mình” đành phải dối lời (chứ có dối lòng đâu mà ngại).Và vì yêu “mình”nên “ta đi qua ngõ” như thăm dò ý tứ.Ta lại tự nguyện “đi gánh nước tắm cho con mình”khi thấy “con mình những trấu cùng tro”.Lời thơ,ý thơ chợt bừng sáng lên bởi những gì “ta” đã làm được.Đáng khen thay chàng trai biết vượt lên hoàn cảnh trớ trêu ,để dành trọn tình yêu cho cô gái –dẫu có lần trái tim cô lỗi nhịp.Giờ nhớ lạilời cha ông từng bảo: “yêu nhau củ ấu cũng tròn”,tôi mới ngẫm thật chính xác.
Điểm qua những việc “ta” làm,người đọc dễ nhầm tưởng con mình.