Văn 10

H

huck

Bạn có thể tham khảo:

1.
1/ Mở bài :
- Có một vấn đề quan trọng trong đạo lí con người nhưng hình như nhiều lúc bị lãng quên : lòng tự trọng.
- Như để nhắc nhở mọi người , trong một tác phẩm của mình , truyện ngắn “ một người Hà Nội , nhân vật ba Hiền nói về việc bà bằng lòng để người con trai đầu của mình ra trận trong những năm chiến tranh , đã nói “ Nó dám đi cũng là biết tự trọng”
2/ Thân bài :
a/ Đau đớn mà bằng lòng cho con trai đi ra trận vì “ nó đi cũng là biết tự trọng” , người mẹ ấy hiểu như thế nào là lòng tự trọng.
- Làm điều mà mình có nghĩa vụ phải làm : đánh giặc giữ nước là nghĩa vụ thiêng liêng của mọi người dân đối với đất nước . làm một thanh niên phải đứng hàng đầu của của cuộc sống.
- Không sống dựa vào công lao và sự hi sinh của người khác.
- Không để mình phải chịu nổi hổ thẹn vì mặc cảm mình là kẻ hèn nhát , kẻ hèn kém hơn người khác , không xứng đáng sống bằng người khác …
- Bằng lòng cho con trai ra trận không chỉ thể hiện sự tôn trọng một phẩm chất của con người mà còn khẳng định phẩm chất của một người mẹ biết dạy con . Trong những điều cần tạo nên cho nhân cách một con người , có một điều rất cần là lòng tự trọng.
b/ Lòng tự trọng có còn là một phẩm chất quan trọng trong cuộc sống hôm nay ?
- Dù ở thời điểm nào , lòng tụ trọng vẫn là một phẩm chất của con người . về cốt lõi thì không có gì thay đổi có khác chăng thì đó là những cách ứng xử trong hoàn cảnh cụ thể của xã hội , trong những vị thế cụ thể của từng người . Lòng tự trọng, hiểu một cách đày đủ , chính là có ý thưc về mình, tự mình tôn trọng mình, coi trọng danh dự của mình .
+ Tự nguyện làm những việc phải làm , quyết không làm những việc không được làm , không nên làm.
+ Tự nhận những gì mình xứng đáng được hưởng , quyết không thụ hưởng những gì không phải của mình , vật chất cũng như tinh thần , không đánh cắp thành quả của người khác.
- Biết tự trọng, người ta sẽ không làm những điều dối trá , tuy người khác không biết nhưng chinh mình biết rõ.
+ Một trí thức biết tự trọng sẽ không đánh cắp tri thức của người khác làm tri thức của mình.
+ Một học sinh biết tự trọng sẽ không gian dối trong học tập và thi cử .
+ Một công chức nhà nước tự trọng thì biết tự giac hoàn thành nhiệm vụ không lợi dụng chức vụ để tư túi.
+ Một công dân tự trọng sẽ biết tự giác tôn trọng pháp luật.
+ Một con người biết tự trọng sẽ không phản bội lòng tin của người khác.
c/ Lòng tự trọng không chỉ là phẩm chất tạo nên giá trị cho mỗi con người mà còn tác động đến XH.
- Ngày nay , có rất nhiều người , nhiều việc biểu hiện thiếu lòng tự trọng.
+ Học sinh tìm cách quay cóp trong các kì thi , sinh viên chép lại luận văn mỗi kì tốt nghiệp.
+ Ngoài dường, khi tham gia giao thông người ta hay đi vào đường ngược chiều hay vượt đèn đỏ một cách tự nhiên khi không có cảnh sát , người ta đổ rác sang nhà người bên cạnh.
+ Nơi công sở , người ta làm việc riêng hay dùng điện thoại cơ quan để trò chuyện hàng giờ
+ Nơi công cộng , người ta gây phiền hà cho mọi người , không có ý thức giữ vệ sinh , bảo vệ môi trường.
- Tác hại đầu tiên đến ngay trong gia đình.
+ Một người cha hay người mẹ chở con đi học , sẵn sàng phạm luật giao thông , vậy có thể dạy lòng tự trọng cho con cái không ?
+ Một gia đình không biết tôn trọng nhau làm sao có thể tạo nên những con người tự trọng .
- Tác hại từ xã hội :nếu có quá nhiều người thiếu lòng tự trọng thì :
+ Xã hội sẽ đầy những kẻ dối trá , sẵn sàng đạp lên những nguyện tắc tốt đẹp giữa người với người.
+ Xã hội sẽ đầy những đồ giả từ danh xung cho đến bằng cấp , vị thế.
+ Con người ta sẽ bỏ mất nhiều gái trị đạo đức khác nữa.
3/ Kết bài :
- Mỗi con người hôm nay đều cố gắng tiến lên trên con đường sự nghiệp của mình , có được thành công mới từng ngày.
- Để thành công vũng chắc , xứng đáng với thành công , đừng quên nhắc nhở mình “ Phải biết tự trọng!”

2.
Khăn thương nhớ ai ...
.... một bề
Bài ca nằm trong hệ thống ca dao về đề tài thương nhớ, 1 cung bậc trong ca dao tình yêu của người bình dân VN.
Bài ca diễn tảnỗi nhớ niềm thương của 1 cô gái. Nhớ thương da diết, nhớ đến thao thức, cồn cào gan ruột mà ko dễ bộc lộ. Cô phải hỏi khăn, hỏi đèn, hỏi cả mắt mình. Những câu hỏi ko có câu trả lời càng nén chặt nỗi thương nhớ, để cuối cùng trào ra trong nỗi lo âu cho hạnh phúc:
Đêm qua em những lo phiền
Lo vì một nỗi ko yên một bề
giọng thơ sâu lắng, dồn dập gợi ra nhiều cảm xúc.
Mở đầu, chiếc khăn đc hỏi đến đầu tiên và đc hỏi nhiều nhất:
Khăn thương nhớ ai ...
... nc mắt
Chiếc khăn thường là vật trao duyên, vật kỷ niệm gơi nhớ người yêu. Sáu câu thơ đc cấu trúc theo lối vắt dòng, láy lại 6 lần từ "khăn" ở vị trí đầu các câu thơ và láy lại 3 lần câu "khăn thương nhớ ai" như 1 điệp khúc bất tận, thể hiện nỗi nhớ triền miên, da diết. Dường như mỗi lần hỏi là nỗi nhớ lại trào dâng thêm. Cái khăn, tự nó ko biết " thương nhớ", ko biết tự "rơi xuống", "vắt lên", " chùi nc mắt", nhưng những hình ảnh vận động mang cảm xúc người đã hiện lên hình ảnh con nguo7ì với tâm trạng ngổn ngang niềm thương nhớ cùng nỗi l oâu. Nhớ đến ngơ ngẩn, nỗi nhớ tỏa theo chiều hướng của ko gian (" khăn rơi xuống đất rồi lại " khăn vắt lên vai"), cuối cùng thu lại trong cảnh khóc thầm ("khăn chùi nước mắt").
Nỗi nhớ trong 6 câu lan tỏa vào ko gian, đến 4 câu tiếp lại xuyên suốt theo thời gian. Nỗi nhớ ban ngày kéo dài sang cả ban đêm:
Đèn thuơng ...
...ko tắt
Vẫn là điệp khúc "thương nhớ ai", nhưng nỗi nhớ đã chuyển từ " khăn" sang "đèn". Hình ảnh ngọn đèn gợi ra đêm khuya v2 võ canh tàn, và cái đốm lửa đang cháy kia phải chăng là hình ảnh của nỗi nhớ cháy rực trong lòng cô gái? Ngọn đèn mãi ko chịu tắt, nỗi nhớ cứ da diết khôn nguôi. Cũng như chiếc khăn. ngọn đèn đã giúp cô gái thổ lộ nỗi lòng.
Nhưng dù gợi cảm bao nhiêu, thì chiếc khăn và ngọn đèn cũng chỉ là cách nói gián tiếp theo lối biểu tượng, nhân hoá. Nỗi lòng của cô gái buộc phải bật ra trong cách nói trực tiếp:
"Mắt thương...
....ko yên"
Thuơng nhớ đến ko ngủ đc, cứ trằn trọc thao thức là cách thức biểu lộ quen thuộc trong ca dao:
Đêm nằm lưng chẳng tới giường,
Trông cho mau sáng ra đường gặp anh"
Tuy nhiên, cũng là 1 tâm trạng ấy, nhưng trong bài ca này, hình ảnh đôi mắt có sức gợi cảm sâu xa hơn nhiều. "Mắt ngủ ko yên" tạo nên 1 đối xứng rất đẹp với "đèn ko tắt" ở trên, gợi lên 1 khung cảnh rất thực: cô gái giữa đêm khuya 1 mình đối diện với ngọn đèn mà nhớ người thương. Vì "mắt ngủ ko yên" nên "đèn ko tắt". Nói đèn cũng chỉ là nío nguo72i mà thôi. Ngọn đèn soi chiếu vào đôi mắt, càng thấy nỗi nhớ thương vời vợi ko nguôi.
Mười câu thơ là 5 câu hỏi ko có lời đáp. Điệp khúc " thương nhớ ai" trở đi trở lại như xoáy vào 1 nỗi niềm khắc khoải, da diết. Nmă lần " thương nhớ" và 5 lần từ " ai" xuất hiện. BẢn thân từ "ai" mang ý phiếm chỉ, gợi lên 1 nỗi nhớ thương sâu thẳm mênh mông, ko giới hạn. Từ "ai" ko xác định cụ thể đối tượng, nhưng người nghe hoàn toàn hỉu đc "ai" ấy là ai. Hỏi ko có trả lời, nhưng thực câu trả lời đã nằm trong giọng điệu khắc khoải, da diết kia. Không cần nói rõ, nhưng nỗi nhớ người yêu đã đc bộc lộ 1 cách kín đáo mà gợi cảm, sâu sắc, mãnh lệit.
Cách gieo vần của bài ca cũng rất đặc sắc. Vần chân và vần lưng xen kẽ nhau (ai-ai,mắt-tắt), vần bằng vần trắc luân phiên, tất cả tạo nên 1 âm đêịu luyến láy liên hoàn khiến cho nỗi nớh thương của cô gái vừa nén lại, vừa như kéo dài ra mênh môing vô tận theo cả ko gian và thời gian. Tưởng chừng nỗi nhớ ấy sẽ ko có kết thúc... Nhưng bài ca phải có điểm dừng. Khi cô giá ko hỏi nữa thì niềm thương nhớ trào ra thành nỗi lo phiền :
"Đêm wa...
.... một bề"
Từ nhịp thơ 4 chữ dồn dập, liên tiếp, lời ca chuyển sang nhịp thơ lục bát nhẹ nhàng hơn nhưng cũng xao xuyến hơn, giải bày niềm lo ây của cô gái trc hạnh phúc lứa đôi. Không phải ngẫu nhiên mà chữ "lo" đc nhắc đền 2 lần. Nhớ thuo7ng người yêu và lo lắng cho duyên phận của mình "không yên một bề", tâm trạng cảu cô gái mang ý nghĩa phổ biến cho người phụ nữ trong cuộc đời xưa: yêu tha thiết nhưng lun lo sợ cho hạnh phúc bấp bênh.
bài ca khá tiêu biểu cho nghệ thuật ca dao với sự lặp lại trong cách diễn tả tâm trạng, cách dùng những hình ảnh biểu tượng, lối nhân hóa để tăng thêm sức sống cho hình ảnh, cách gieo vần linh hạot, cách cấu tạo truyền thống kết hợp những câu thơ bốn chữ với hai câu lục bvát cuối cùng... Qua nỗi thương nhớ và niềm lo âu đc diễn tả trong bài ca, ta nhận ra tiếng hát yêu thương và khao khát yêu thương của ngừơi bình dân xưa.

Chúc bạn học tốt!
 
Last edited by a moderator:
Top Bottom