anh ơi cho em hỏi sự khãc nhau giữa 2 bài toán có nghiệm với 2/3/4 nghiệm phân biệt là gì ạ?
Cái điểm khác nhau của 2 bài toán đó là cái giá trị của tham số khi chúng ta vẽ bảng biến thiên nhé.
Ví dụ như đi tìm điều kiện để phương trình có nghiệm thôi thì ta sẽ lấy tham số là tập giá trị của hàm số trên khoảng xác định của biến(ví dụ như ở câu b, ta đi tìm tập giá trị của [TEX]f(t)=-\dfrac{t^2}{2}-\dfrac{t}{3}+\dfrac{7}{3}[/TEX] trên [TEX][2,2\sqrt{2}][/TEX])
Còn với bài toán tìm để có bao nhiêu nghiệm thì nó phức tạp hơn xíu. Ở lớp 10, các em chỉ học phương trình bậc 2 nên chúng ta gần như đưa được về dạng tìm tham số để phương trình bậc 2 có 1 hoặc 2 nghiệm. Lúc này ta sẽ xét bảng biến thiên kỹ hơn.
Lấy ví dụ ở câu a, hàm số [TEX]f(x)=3x^2+x+36[/TEX] với [TEX]x \geq 0[/TEX].
Nếu ta vẽ bảng biến thiên, thì nó sẽ có dạng như thế này:
[TEX]
\begin{array}{c|ccc}
x & 0 & & +\infty \\
\hline
& & & +\infty \\
& & \nearrow & \\
y & 36 & &
\end{array}
[/TEX]
Nhận thấy bảng biến thiên thì ta thấy đường biểu diễn chỉ có đi lên luôn. Bây giờ nếu ta xét phương trình [TEX]f(x)=m[/TEX], thì số nghiệm của phương trình là số giao điểm của đồ thị [TEX]y=m[/TEX] và [TEX]y=f(x)[/TEX] với [TEX]x \geq 0[/TEX].
Khi đó nếu [TEX]m < 36[/TEX], thì ta thấy cả 2 đồ thị không cắt nhau, còn nếu [TEX]m \geq 36[/TEX] thì 2 đồ thị chỉ cắt nhau tại 1 điểm duy nhất.
Bây giờ ta xét một ví dụ khác, đó là tìm [TEX]m[/TEX] để phương trình [TEX]x^2-2x-5=m[/TEX] có 2 nghiệm không nhỏ hơn [TEX]-2[/TEX].
Xét bảng biến thiên của [TEX]f(x)=x^2-2x-5[/TEX] trên [TEX][-2,+\infty)[/TEX]:
[TEX]
\begin{array}{c|ccccc}
x & -2 & & 1 & & +\infty \\
\hline
y & 3 & & & & +\infty \\
& & \searrow & & \nearrow & \\
& & & -6 & &
\end{array}
[/TEX]
Khi đó nhận thấy bảng biến thiên được chia thành 2 nhánh, đó là [TEX]
\begin{array}{c|ccc}
y & 3 & & \\
& & \searrow & \\
& & & -6
\end{array}
[/TEX] và [TEX]
\begin{array}{c|ccc}
& & & +\infty \\
& & \nearrow & \\
y & -6 & &
\end{array}
[/TEX].
Khi đó để phương trình có 2 nghiệm không nhỏ hơn [TEX]-2[/TEX] thì [TEX]y=m[/TEX] phải cắt cả 2 nhánh trên.
[TEX]y=m[/TEX] cắt nhánh thứ nhất khi [TEX]m \in [-6,3][/TEX].
[TEX]y=m[/TEX] cắt nhánh thứ hai khi [TEX]m \in [-6,+\infty)[/TEX]
Kết hợp lại ta được [TEX]m \in [-6,3][/TEX] thỏa mãn.