trả lời còn thiếu nha. Bổ sung:
- trước Mác là (1) phong trào đập phá máy móc đầu thế kỷ 19, (2) khởi nghĩa công nhân ở Pháp và Đức; (3) phong trào Hiến chương ở Anh. Phong trào phát triển mạnh từ năm 1847 (thành lập Hội quốc tế đầu tiên của Công nhân do Mác sáng lập, tạo tiền đề cho Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản ra đời)
- sau Mác là mạnh nhất là phong trào công nhân trong cách mạng tư sản Pháp lần 2 (1848 - 1852), phong trào công nhân ở Anh và sau đó là Ireland. Năm 1864, Mác thành lập Quốc tế 1 (sau này Engels lập Quốc tế 2, Cauxky lập Quốc tế hai rưỡi (1915), Quốc tế Cộng sản (1919) của Lenin và Quốc tế 4 (lưu vong) của bọn xét lại trong thập niên 40 của thế kỷ XX). Cuối cùng là các Đảng công nhân hình thành ở hầu hết các nước tư sản, có cả Đảng Xã hội, Đảng cấp tiến... Các chính đảng công nhân này hoạt động rất mạnh trong quốc tế 1, từng nghe lời Mác mà cứu giúp khi Công xã Paris thất bại năm 1871
Trả lời đủ thì phải như thế