Hồng cầu là loại tế bào đã được chuyên biệt hóa cao độ để phù hợp với chức năng vận chuyển khí ở cơ thể sinh vật. ở các lớp khác dưới thú thì nhu cầu oxi không đặt nặng. điển hình là các lớp như cá với 1 vòng tuần hoàn, lớp lưỡng cư và bò sát với máu pha... chúng không cần những hoạt động tích cực như các động vật thuộc lớp thú.
Đặc điểm của hồng cầu cũng thể hiện sự tiến hóa ở các sinh vật. tiêu biểu là hồng cầu ở người - sinh vật tiến hóa nhất trên trái đất hiện nay
1. Kích thước hồng cầu.
- Hồng cầu người có kích thước rất nhỏ (nhỏ hơn hồng cầu của hầu hết các loài động vật có xương sống). với kích thước nhỏ này thì tỉ lệ giữa diện tích bề mặt và thể tích của tế bào hồng cầu càng lớn, nghĩa là có cùng một thể tích nhưng diện tích mặt ngoài của hồng cầu nhỏ lớn hơn.
2. Hình dạng
- Hồng cầu người có hình đĩa lõm 2 mặt. đây là một hình thức làm tăng diện tích bề mặt tế bào và cũng làm tăng khả năng trao đổi khí của hồng cầu. Hơn nữa, nó còn làm cho màng tế bào nằm sát hơn các phân tử hemoglobin trong tế bào và làm tăng hiệu quả trao đổi khí.
- Mặt khác với hình đĩa lõm còn làm tăng khả năng tồn tại trong điều kiện áp suất thẩm thấu của máu giảm nhẹ, hồng cầu không bị vỡ (tiểu huyết).
3. Nhân bị tiêu giảm
- Hình đĩa lõm này cũng là một dạng đặc trưng cho hiện tượng nhân bị tiêu biến.
- Khắc với hồng cầu của nhiều loại động vật khác thì hồng cầu người không có nhân. nhân tiêu giảm sẽ tạo thêm không gian để chứa các phân tử hemoglobin giúp việc trao đổi khí diễn ra thuận lợi hơn.
- Đồng thời việc tiêu giảm nhân cũng bằng với việc giảm tiêu dùng oxi tới mức thấp nhất. không có nhân, hồng cầu không thể tổng hợp các phân tử protein và cũng không thể phân chia hoặc sinh sản. do đó hồng cầu không nhân là dạng tiến hóa cao nhất của hồng cầu ở động vật và cũng có nhiều điểm tiến hóa đã đề cập ở trên.
vì hồng cầu luôn được dự trữ và bù đắp số lượng tại tủy xương và gan nên không cần thiết phải có nhân để làm cho hồng cầu cồng kềnh, khó di chuyển và vận chuyển khí, ngoài ra nhân còn điều khiển tổng hợp nhiều loại protein không cần thiết mà còn làm giảm khả năng vận chuyển khí của hồng cầu. và việc tiêu giảm như thế còn giúp trao đổi khí diễn ra thuận tiện, phù hợp với các hoạt động tích cực của các động vật bậc cao.
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn