[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
Chắc suất Đại học top - Giữ chỗ ngay!!
ĐĂNG BÀI NGAY để cùng trao đổi với các thành viên siêu nhiệt tình & dễ thương trên diễn đàn.
Trong vật lý thiên văn hiện đại, có một thuật ngữ được gọi là "siêu Trái Đất" (super-Earth). Thuật ngữ này bạn có thể thấy khá nhiều nếu thường xuyên theo dõi thông tin về việc tìm kiếm các ngoại hành tinh (exoplanet - các hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời).
Hầu hết người đọc và các tờ báo ở Việt Nam đều hiểu sai hoàn toàn về thuật ngữ này!
Rất nhiều tờ báo, website, fanpage khi thấy một tin tức về đối tượng này trên các nguồn tin quốc tế, chẳng hạn như "scientists has found a super-Earth 50 light-years away" (các nhà khoa học đã phát hiện một siêu Trái Đất cách chúng ta 50 năm ánh sáng) thì lập tức coi đó là tin tức giật gân và chưa cần tìm hiểu kỹ đã vội đưa những dòng tiêu đề rất hấp dẫn để câu kéo sự chú ý của độc giả. Sự vội vàng này cũng như sự hiểu nhầm của tuyệt đại đa số người đọc đến từ việc cho rằng "siêu Trái Đất" là một hành tinh như Trái Đất, nhưng ở xa hay là lớn hơn một chút. Thậm chí, người ta còn dễ dàng nhầm tưởng rằng các nhà thiên văn đã tìm ra một hành tinh rất giống Trái Đất và có thể có sự sống ở đó. Điều này hoàn toàn là ngộ nhận.
Vậy siêu Trái Đất là gì?
Rất đơn giản, siêu Trái Đất là những hành tinh có khối lượng lớn hơn Trái Đất nhưng nhỏ hơn các hành tinh khí khổng lồ của Hệ Mặt Trời, thường được qui ước là từ trên 1 cho tới 10 lần khối lượng Trái Đất.
Một số nhà khoa học đề xuất rằng ngoài giới hạn này thì còn cần qui ước thêm siêu Trái Đất cần là các hành tinh đá, tuy nhiên việc đó là không chính thức.
Như vậy, siêu Trái Đất chỉ đơn giản là các hành tinh có khối lượng trong khoảng nêu trên. Ngoài ra, không có bất cứ qui ước nào về thành phần hóa học, điều kiện bề mặt, có khí quyển hay không, và do đó càng không liên quan dù chỉ một chút nhỏ nhất tới việc có sự sống hay không.
Bạn cần nhớ rõ rằng hiện tại, cũng như ít nhất vài thập kỷ tới, không có bất cứ kính thiên văn nào - dù là kính mặt đất hay kính không gian, dù thu ánh sáng ở bước sóng nào đi nữa - có khả năng quan sát được bề mặt và khí quyển của một hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời. Hệ hành tinh gần nhất nằm cách chúng ta 4 năm ánh sáng, và người ta cũng chỉ có thể phát hiện ra sự tồn tại của các hành tinh ở đó qua hiện tượng quá cảnh (transit) - tức là dựa vào sự suy giảm ánh sáng của ngôi sao một cách có chu kỳ khi hành tinh di chuyển qua để ngoại suy ra, chứ không hề nhìn thấy hành tinh một cách trực tiếp.
Vì những lý do như nêu trên, bạn đọc có thể lưu ý hai điểm sau khi đọc báo:
1- Siêu Trái Đất chỉ là hành tinh có khối lượng lớn hơn Trái Đất và nhỏ hơn các hành tinh khí khổng lồ, không hề nói lên là nó giống Trái Đất. Những hành tinh có kích thước và khối lượng tương tự Trái Đất thì được gọi là "hành tinh dạng Trái Đất" (Earth-like planet), nhưng ngay cả chúng cũng chỉ giống Trái Đất về kích thước và khối lượng, chưa có bằng chứng nào cho thấy chúng có khả năng sống được.
2- Bất cứ bài báo nào, dù từ địa chỉ nào, tuyên bố rằng đã tìm thấy "Trái Đất thứ hai", "hành tinh giống hệt Trái Đất", "hành tinh có thể sống được", ... đều là sai sự thật một cách hoàn toàn, không có bất cứ giá trị nào.
Nguồn:Thiên văn Việt Nam-VACA
Hầu hết người đọc và các tờ báo ở Việt Nam đều hiểu sai hoàn toàn về thuật ngữ này!
Rất nhiều tờ báo, website, fanpage khi thấy một tin tức về đối tượng này trên các nguồn tin quốc tế, chẳng hạn như "scientists has found a super-Earth 50 light-years away" (các nhà khoa học đã phát hiện một siêu Trái Đất cách chúng ta 50 năm ánh sáng) thì lập tức coi đó là tin tức giật gân và chưa cần tìm hiểu kỹ đã vội đưa những dòng tiêu đề rất hấp dẫn để câu kéo sự chú ý của độc giả. Sự vội vàng này cũng như sự hiểu nhầm của tuyệt đại đa số người đọc đến từ việc cho rằng "siêu Trái Đất" là một hành tinh như Trái Đất, nhưng ở xa hay là lớn hơn một chút. Thậm chí, người ta còn dễ dàng nhầm tưởng rằng các nhà thiên văn đã tìm ra một hành tinh rất giống Trái Đất và có thể có sự sống ở đó. Điều này hoàn toàn là ngộ nhận.
Vậy siêu Trái Đất là gì?
Rất đơn giản, siêu Trái Đất là những hành tinh có khối lượng lớn hơn Trái Đất nhưng nhỏ hơn các hành tinh khí khổng lồ của Hệ Mặt Trời, thường được qui ước là từ trên 1 cho tới 10 lần khối lượng Trái Đất.
Một số nhà khoa học đề xuất rằng ngoài giới hạn này thì còn cần qui ước thêm siêu Trái Đất cần là các hành tinh đá, tuy nhiên việc đó là không chính thức.
Như vậy, siêu Trái Đất chỉ đơn giản là các hành tinh có khối lượng trong khoảng nêu trên. Ngoài ra, không có bất cứ qui ước nào về thành phần hóa học, điều kiện bề mặt, có khí quyển hay không, và do đó càng không liên quan dù chỉ một chút nhỏ nhất tới việc có sự sống hay không.
Bạn cần nhớ rõ rằng hiện tại, cũng như ít nhất vài thập kỷ tới, không có bất cứ kính thiên văn nào - dù là kính mặt đất hay kính không gian, dù thu ánh sáng ở bước sóng nào đi nữa - có khả năng quan sát được bề mặt và khí quyển của một hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời. Hệ hành tinh gần nhất nằm cách chúng ta 4 năm ánh sáng, và người ta cũng chỉ có thể phát hiện ra sự tồn tại của các hành tinh ở đó qua hiện tượng quá cảnh (transit) - tức là dựa vào sự suy giảm ánh sáng của ngôi sao một cách có chu kỳ khi hành tinh di chuyển qua để ngoại suy ra, chứ không hề nhìn thấy hành tinh một cách trực tiếp.
Vì những lý do như nêu trên, bạn đọc có thể lưu ý hai điểm sau khi đọc báo:
1- Siêu Trái Đất chỉ là hành tinh có khối lượng lớn hơn Trái Đất và nhỏ hơn các hành tinh khí khổng lồ, không hề nói lên là nó giống Trái Đất. Những hành tinh có kích thước và khối lượng tương tự Trái Đất thì được gọi là "hành tinh dạng Trái Đất" (Earth-like planet), nhưng ngay cả chúng cũng chỉ giống Trái Đất về kích thước và khối lượng, chưa có bằng chứng nào cho thấy chúng có khả năng sống được.
2- Bất cứ bài báo nào, dù từ địa chỉ nào, tuyên bố rằng đã tìm thấy "Trái Đất thứ hai", "hành tinh giống hệt Trái Đất", "hành tinh có thể sống được", ... đều là sai sự thật một cách hoàn toàn, không có bất cứ giá trị nào.
Nguồn:Thiên văn Việt Nam-VACA
