Đề 1: Lập dàn ý phân tích bài thơ Tự tình (bài II) của Hồ Xuân Hương.
Đề 2: Lập dàn ý phân tích tâm sự của tác giả trong bài thơ Tự tình (bài II).
MB: Giới thiệu Hồ Xuân Hương, bài thơ Tự tình II
TB:
1. Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm (hoàn cảnh sáng tác, nội dung chính khoảng 1~2 câu,...)
2. Hai câu đề: nỗi niềm buồn tủi, chán chường của nhân vật trữ tình
- Thời gian khi ấy là đêm khuya, là khoảng thời gian vạn vật nghỉ ngơi, mọi nhà sum họp nhưng nhân vật trữ tình vẫn cô đơn, lẻ bóng, vẫn thao thức đối diện với chính mình để suy tư
- “Trống canh dồn” là tiếng trống chuyển canh, nhanh, dồn dập, gấp gáp gợi ra bước đi của thời gian vội vàng. Tiếng trống ấy như nói lên tâm trạng bất an, lo lắng, chất chứa nỗi niềm, buồn tủi khi thời gian trôi đi mà mình đã già rồi, tình duyên hẩm hiu
- Không gian là một mảng tĩnh lặng, âm thanh dù nhỏ bé nhưng hiện lên rất rõ rệt “văng vẳng”. Còn con người hiện lên cô đơn, nhỏ bé
-
“Trơ cái hồng nhan với nước non” cách dùng từ rất Hồ Xuân Hương, từ “cái” đi với “hồng nhan”, cùng với đảo ngữ “trơ” đặt lên đầu, đánh riêng một nhịp gợi lên sự lẻ loi, trơ chọi, bẽ bàng của Hồ Xuân Hương -> Đây cũng là bản lĩnh của Hồ Xuân Hương, bà dám nói lên sự khao khát mãnh liệt về sự tri ân trước cuộc đời
- Nhịp thơ 1/3/3, riêng từ “trơ” đứng thành một nhịp -> sự lẻ loi, trơ chọi, bẽ bàng của Hồ Xuân Hương
=> Hai câu đề gợi ra hình ảnh của người phụ nữ trơ chọi giữa cuộc đời, khao khát sự tri ân trước cuộc đời
3. Hai câu thực: sự gắng gượng, trốn tránh nhưng bế tắc
“Chén rượu đưa hương say lại tỉnh”
- Câu thơ nói lên tình cảnh thực của Hồ Xuân Hương lúc ấy: cô đơn, lẻ loi
- Trong đêm khuya, cô đơn, lẻ loi, Hồ Xuân Hương mượn rượu để giải sầu, nhưng “say lại tỉnh”, càng tỉnh càng buồn hơn khi nhận ra tình cảnh éo le của mình
“Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn"
- Hình tượng “vầng trăng bóng xế” đang đồng nhất với thân phận người phụ nữ, tuổi xuân tiêu hao như vầng trăng bóng xế mà duyên phận vẫn chưa tròn
- Phép ẩn dụ kết hợp với phép đối trong câu thơ này đã làm rõ bi kịch, khát vọng hạnh phúc tuổi xuân và sự thật phũ phàng, éo le, tội nghiệp của nhân vật trữ tình
4. Hai câu luận: nỗi niềm bất khuất, khát vọng hạnh phúc
- Phong cách mạnh mẽ, táo bạo trong thơ Hồ Xuân Hương thể hiện trong từng con chữ. Các hình ảnh “rêu”, “đá” chính là sự phản kháng mạnh mẽ, không chịu khuất phục
- Đảo ngữ: đặt động từ mạnh lên trên chủ ngữ -> nhấn mạnh hai chủ thể đều là những vật vô tri vô giác nhưng có phần nào tương đồng với con người
- Động từ mạnh: đâm, xuyên và bổ ngữ -> sự bướng bỉnh, ngang ngạnh của Hồ Xuân Hương
- Hồ Xuân Hương đã rất khéo léo lấy cảnh ngụ tình, lấy hình ảnh thiên nhiên để diễn tả tâm trạng -> vạch đất, vạch trời để hờn oán, không cam chịu sự bất công của xã hội xưa với phụ nữ và khát vọng của họ
5. Hai câu kết: tâm trạng buồn tủi, chán chường
- Trở về tâm trạng buồn tủi, chán chường của Hồ Xuân Hương
“Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại”
- Nghệ thuật: lặp từ “xuân” (ý chỉ mùa xuân và cũng là chỉ tuổi xuân của đời người)
- Mùa xuân lại đến mang tuổi xuân của con người đi
- “lại lại”: sự lặp lại, quay trở lại -> nhấn mạnh thêm sự chán chường của Hồ Xuân Hương mỗi khi mùa xuân về lấy đi tuổi xuân
“Mảnh tình san sẻ tí con con”
- Nghệ thuật tăng tiến: "mảnh" đã nhỏ bé, không trọn vẹn nay lại còn "san sẻ tí con con" -> nhấn mạnh vào sự nhỏ bé dần làm cho nghịch cảnh càng thêm éo le
- Âm điệu chậm, rời rạc khiến câu thơ như một tiếng thở dài của Hồ Xuân Hương
6. Nhận xét, đánh giá
- Nội dung:
+ Tâm trạng, thái độ: vừa đau buồn, vừa phẫn uất trước duyên phận, gắng gượng vươn lên nhưng vẫn rơi vào bi kịch
+ Khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc mãnh liệt
- Nghệ thuật: sử dụng từ ngữ và xây dựng hình tượng
+ Thơ Đường luật viết bằng tiếng Việt
+ Hình ảnh giản dị, giàu sức biểu cảm, táo bạo mà tinh tế
KB: Khẳng định vai trò, vị trí của Xuân Diệu cũng như của bài thơ trong nền văn học Việt nam, tổng kết nội dung, nghệ thuật của văn bản
Mình thấy hai đề cũng có phần giống nhau, vì vậy mình chỉ đưa dàn ý phân tích chung. Đối với đề 2, lời tâm sự, thể hiện tâm trạng của tác giả là phần mình in đậm màu xanh lá đấy nhé
P/s: Chúc bạn học tốt. Nếu có gì không hiểu thì hỏi lại mình nhé.
Xem thêm:
Tổng hợp các topic học thuật đặc sắc của box Văn
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
