Toán 12 Nguyên hàm hàm căn thức của tam thức bậc hai

Tiến Phùng

Cựu Cố vấn Toán
Thành viên
27 Tháng mười 2018
3,742
3,706
561
Hà Nội
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
Chắc suất Đại học top - Giữ chỗ ngay!!

ĐĂNG BÀI NGAY để cùng trao đổi với các thành viên siêu nhiệt tình & dễ thương trên diễn đàn.

* Một số nguyên hàm cần nhớ để vận dụng nhanh:
1.a [tex]\int \frac{dx}{\sqrt{x^2-a}}=ln|x+\sqrt{x^2-a}|+C[/tex]

b. [tex]\int \frac{dx}{\sqrt{x^2+a}}=ln|x+\sqrt{x^2+a}|+C[/tex]

Chứng minh: ở dưới đây chứng minh với ý 1.b, ý 1.a thì chứng minh tương tự.

Đặt [TEX]t=x+\sqrt{x^2+a}[/TEX] => [tex]dt=(1+\frac{x}{\sqrt{x^2+a}})dx<=>dt=\frac{x+\sqrt{x^2+a}}{\sqrt{x^2+a}}dx[/tex]

<=>[tex]dt=\frac{tdx}{\sqrt{x^2+a}}<=>\frac{dt}{t}=\frac{dx}{\sqrt{x^2+a}}[/tex]

Thu được nguyên hàm: [tex]\int \frac{dt}{t}=ln|t|+C=ln|x+\sqrt{x^2+a}|+C[/tex]

2. a. [tex]\int \sqrt{x^2+a}dx=\frac{x}{2}\sqrt{x^2+a}+\frac{a}{2}ln|x+\sqrt{x^2+a}|+C[/tex]

b. [tex]\int \sqrt{x^2-a}dx=\frac{x}{2}\sqrt{x^2-a}-\frac{a}{2}ln|x+\sqrt{x^2-a}|+C[/tex]

Chứng minh: dưới đây chứng minh 2.a, 2.b chứng minh tương tự.
[TEX]I=\int \sqrt{x^2+a}dx[/TEX]
Để tính nguyên hàm này, ta phải dựa vào kết quả nguyên hàm từ ý 1, thực hiện nguyên hàm từng phần:

Đặt [tex]\left\{\begin{matrix} u=\sqrt{x^2+a}=>u'=\frac{x}{\sqrt{x^2+a}}\\ v'=1=>v=x \end{matrix}\right.[/tex]

Thu được nguyên hàm: [tex]I=x\sqrt{x^2+a}-\int \frac{x^2}{\sqrt{x^2+a}}dx=x\sqrt{x^2+a}-\int (\sqrt{x^2+a}-\frac{a}{\sqrt{x^2+a}})dx[/tex]

=[tex]x\sqrt{x^2+a}-I+\int \frac{a}{\sqrt{x^2+a}}dx=x\sqrt{x^2+a}-I+aln|x+\sqrt{x^2+a}|+C[/tex]

<=>[tex]2I=x\sqrt{x^2+a}+aln|x+\sqrt{x^2+a}|+C<=>I=\frac{x}{2}\sqrt{x^2+a}+\frac{a}{2}ln|x+\sqrt{x^2+a}|+C[/tex]

*Vận dụng:

1. Tính nguyên hàm: [tex]I=\int \frac{6x+1}{\sqrt{3x^2+x}}dx[/tex]

Giải: Ở bài này thì đơn giản tử số là đạo hàm của biểu thức trong căn ở mẫu, do đó ta đổi biến:

[tex]I=\int \frac{6x+1}{\sqrt{3x^2+x}}dx=\int \frac{d(3x^2+x)}{\sqrt{3x^2+x}}=2\sqrt{3x^2+x}+C[/tex]

2. Tính nguyên hàm: [tex]I=\int \frac{dx}{\sqrt{x^2-2x-5}}[/tex]

Giải: Ta cố gắng biến đổi về dạng giống như công thức (1) nêu ở bên trên:
[tex]I=\int \frac{dx}{\sqrt{(x-1)^2-6}}=\int \frac{d(x-1)}{\sqrt{(x-1)^2-6}}=ln|(x-1)+\sqrt{(x-1)^2-6}|+C[/tex]

3. Tính nguyên hàm: [tex]I=\int \sqrt{x^2+4x+9}dx[/tex]

Giải: Ta đưa về dạng giống như nguyên hàm ở công thức (2):

[tex]I=\int \sqrt{(x+2)^2+5}dx=\int \sqrt{(x+2)^2+5}d(x+2)=\frac{x+2}{2}\sqrt{(x+2)^2+5}+\frac{5}{2}ln|(x+2)+\sqrt{(x+2)^2+5}|+C[/tex]
 
Top Bottom