Chào giacattp
Đề văn em hỏi là một đề bài yêu cầu bình giảng một đoạn văn đầy chất thơ trong bút kí Ai đã đặt tên cho dòng sông ? của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Đây là một dạng câu hỏi hay nhưng khó, đòi hỏi người viết phải không những nắm rõ nội dung toàn bộ tác phẩm, hiểu cách làm bài mà còn phải thể hiện khả năng cảm thụ văn học tinh tế trên cả hai phương diện là nội dung và hình thức nghệ thuật của đoạn văn. Dạng câu hỏi này cũng đã từng xuất hiện trong đề thi tuyển sinh ĐH (đề thi khối C năm 2010).
Với đề cụ thể em đưa ra, anh xin gợi một vài ý sau để em tiếp tục suy nghĩ, phát triển.
1. Về nội dung đoạn văn.
Đoạn văn (cũng giống như toàn bộ tác phẩm) tập trung khắc họa hình ảnh dòng sông Hương. Sông Hương trong đoạn văn hiện lên với nhiều hình vẻ, nhiều phương diện khác nhau:
- Dòng sông của lịch sử ("dòng sông của thời gian ngân vang") và dòng sông của thi ca, huyền thoại ("sử thi viết giữa màu cỏ lá xanh biếc").
- Dòng sông anh hùng của quê hương xứ sở ("hiến đời mình làm một chiến công") và dòng sông bình dị giữa cuộc sống đời thường ("sống bình thường làm người con gái dịu dàng của đất nước")
- Dòng sông duyên dáng, kín đáo, đằm thắm trữ tình mà ảo huyền, sâu thẳm ("màu của sương khói trên sông Hương ,giống như tấm voan huyền ảo của tự nhiên , sau đó ẩn giấu khuôn mặt thực của dòng sông")
Qua đó, ta có thể thấy thấp thoáng vẻ đẹp của con người xứ Huế, của dân tộc Việt Nam và cả tình yêu, niềm tự hào của nhà văn dành cho dòng sông quê hương.
2. Về nghệ thuật của đoạn văn.
- Sử dụng nhiều hình ảnh ẩn dụ, nhân hóa, so sánh vô cùng tinh tế, gợi cảm khiến dòng sông được soi chiếu dưới nhiều phương diện, lung linh tỏa sáng.
- Ngôn ngữ có giá trị biểu cảm cao với những tính từ, động từ giàu sức gợi, thanh điệu hài hòa, mềm mại, du dương.
- Câu văn dài, cấu trúc gồm nhiều phần vừa có tác dụng bổ sung thông tin, vừa tạo hơi văn liền mạch như mạch chảy miên man, bất tận của dòng sông trong không gian và xuyên suốt thời gian.
Đó là một số ý mang tính chất định hướng và gợi mở để em tiếp tục suy nghĩ. Mong có ích cho em.
Thân ái.