1. Các bộ phận hợp thành
Văn học dân gian: nhiều thể loại như thần thoại, sử thi, truyền thuyết, cổ tích, ngụ ngôn,... là sáng tác tập thể và truyền miệng, thể hiện tình cảm của nhân dân lao động.
- Văn học viết : viết bằng chữ Hán, chữ Nôm và chữ quốc ngữ .
=> sáng tác của trí thức, được ghi lại bằng chữ viết, mang đậm dấu ấn sáng tạo của cá nhân.
2. Hai thời đại lớn của văn học
- lịch sử văn học Việt Nam trải qua hai thời đại, hai kiểu loại văn học chủ yếu :văn học trung đại và văn học hiện đại.
- Văn học trung đại:
+là thời đại văn học viết bằng chữ Hán và chữ Nôm
+ hình thành và phát triển trong bối cảnh văn hoá, văn học vùng Đông Á, Đông Nam Á
+ giao lưu với nhiều nền văn học khu vực, nhất là văn học Trung Quốc.
- Văn học hiện đại bắt đầu từ thế kỉ XX cho tới ngày nay
+ tồn tại trong bối cảnh giao lưu văn hoá, văn học ngày càng mở rộng, đã tiếp tiếp xúc và tiếp nhận tinh hoa của nhiều nền văn học thế giới để đổi mới.
3.Văn học Việt Nam thể hiện tư tưởng, tình cảm, quan niệm chính trị, văn hoá, đạo đức, thẩm mĩ của con người Việt Nam trong nhiều mối quan hệ đa dạng : quan hệ với thế giới tự nhiên, quan hệ quốc gia dân tộc, quan hệ xã hội và trong ý thức về bản thân.
II.
1. Các khái niệm “bút lông” và “bút sắt” :
- Thời trung đại gồm: văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm – “bút lông”,…
- Thời hiện đại:văn học chữ quốc ngữ – “bút sắt”,…
2. Văn học Việt Nam thể hiện đời sống tâm tư, tình cảm, quan niệm về chính trị, đạo đức, thẩm mỹ của con người Việt Nam trong nhiều mối quan hệ
a/ Phản ánh mối quan hệ với thiên nhiên
+ các tác phẩm văn học khái quát quá trình ông cha ta nhận thức cải tạo và chinh phục thế giới tự nhiên.
+cạnh những khía cạnh dữ dội và hung bạo, nó còn là người bạn.
=> hiện lên trong thơ văn thân thiết và gần gũi, tươi đẹp và đáng yêu
=> đa dạng và cũng thay đổi theo quan niệm thẩm mỹ của từng thời.
b/Phản ánh mối quan hệ quốc gia dân tộc
+ tiêu biểu và xuyên suốt lịch sử phát triển văn học
+ luôn phải đấu tranh chống lại các thế lực xâm lược để bảo vệ nền độc lập tự chủ của mình
+ tinh thần yêu nước (tình yêu làng xóm, yêu quê cha đất tổ, căm ghét các thế lực giày xéo quê hương, ý thức về quốc gia dân tộc, ý chí đấu tranh, khát vọng tự do, độc lập…).
=> Nhiều tác phẩm của dòng văn học này đã trở thành những kiệt tác văn chương bất hủ của đất nước ta.
c/ Phản ánh mối quan hệ xã hội
+ tố cáo phê phán các thế lực chuyên quyền và bày tỏ sự cảm thông sâu sắc với những người dân bị áp bức, bóc lột.
+ thể hiện ước mơ da diết về một xã hội dân chủ, công bằng và tốt đẹp.
=>phê phán và cải tạo xã hội là một truyền thống cao đẹp, là biểu hiện rực rỡ của chủ nghĩa nhân đạo trong văn học nước ta.
d/Phản ánh ý thức về bản thân
+ghi lại quá trình lựa chọn, đấu tranh , khẳng định cái đạo lí làm người kết hợp hài hoà hai phương diện: tâm và thân
+ phần bản năng và phần văn hoá, tư tưởng vị kỉ và tư tưởng vị tha, ý thức cá nhân và ý thức cộng đồng.
=>xây dựng một đạo lí làm người với nhiều phẩm chất tốt đẹp như: nhân ái, thuỷ chung, tình nghĩa, vị tha, giàu đức hi sinh…
=> do hoàn cảnh lịch sử, tâm lí, tư tưởng, hai nội dung yêu nước và nhân đạo đã trở thành hai nội dung nổi bật và có giá trị đặc biệt trong lịch sử phát triển nền văn học dân tộc chúng ta.
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
