Cùng suy tưởng về lí tưởng sống của con người
Gớt nói phải hành động. Lênin thì đòi hỏi phải ước mơ. Vậy Gớt đúng hay Lênin đúng, hay cả hai đều đúng?
Câu chuyện tình cờ nhưng gợi nhiều suy tưởng. Tối 24/3 vừa rồi, trong căn phòng hẹp tại TP.HCM của cô giáo T. có cuộc hội ngộ thú vị giữa thầy và trò lớp 10C một trường ở Hà Nội do cô làm chủ nhiệm sau 45 năm xa cách, kể từ 1964. Cô giáo và thầy giáo đã quá cái tuổi "xưa nay hiếm", tóc đã bạc trắng, còn học trò thì cũng đã lên chức ông nội, bà ngoại cả. Gặp nhau sau gần nửa thế kỷ, mừng mừng, tủi tủi.
S., đại tá quân đội đã về hưu, nhận được điện thoại của trưởng lớp gọi, đã đứng ngồi không yên chờ vợ về để trao ngay cháu ngoại cho bà giữ, để rồi phóng vội từ Biên Hòa về kịp dự cuộc hội ngộ. Ph., Nh., BT., Đ… vẫn phong cách đảm đang của những nữ sinh Hà Nội, khệ nệ mang những túi thức ăn chuẩn bị sẵn đến nhà cô giáo, ríu rít "quát" các bạn nam H., T. khẩn trương bưng bê dọn bàn. Chuyện đang nở như ngô rang bỗng trầm hẳn xuống khi nhắc đến hai bạn C. và N. đã yên nghỉ trên nghĩa trang Trường Sơn.
Tế nhị và kín đáo làm loãng bớt đi bầu không khí trầm lắng, cô T. nhắc đến câu thơ mà cả lớp 10C từng ngồi im như tượng trong buổi thầy T. lên lớp: "...Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội/Những phố dài xao xác hơi may/Người ra đi đầu không ngoảnh lại/Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy...".
Rồi bàn tiệc lặng đi khi S. lên tiếng: "Dạo ấy thầy là thần tượng của chúng em. Buổi thầy trình bày về Paven Coocsaghin trong "Thép đã tôi thế đấy" cả lớp nuốt từng lời. Và rồi sau đó, chính câu thơ thầy giảng trên lớp: "Tuổi hai mươi khi hướng đời đã thấy/Thì xa xôi gấp mấy cũng lên đường/Sống ở thủ đô mà dạ để mười phương...", đã giục giã em vào bộ đội".
Cô T. còn gợi chuyện một học sinh gặp cô sau 15 năm trụ bám trên Tây Bắc, đã phàn nàn về cái "thời ấu trĩ" sống ở thủ đô mà dạ để mười phương ấy khiến cho giờ đây mình bị thua chúng kém bạn về bằng cấp, về cuộc sống.
Người thầy giáo trầm ngâm khẽ hỏi học trò: "Các em nghĩ thế nào về cái thời gọi là "ấu trĩ" ấy?".
H. - nhà doanh nghiệp thành đạt trả lời không chút ngập ngừng: "Xin thưa thật với cô, với thầy, quả là dạo ấy chúng em cũng có những cái lướng vướng, nhưng điều phải khẳng định là chúng em biết đó là cái cần hướng tới, và đó chính là cái làm cho chúng em không bị gục ngã. Ấu trĩ thì quả là có, nhưng đẹp cô ạ". Nh. thì dịu dàng hơn: "Nhưng chính nhờ cái ấu trĩ đẹp của một thời ấy đã khiến cho chúng em đôi lúc biết phẫn nộ và thất vọng trước sự "tỉnh táo và thực dụng" của những người nói một đằng làm một nẻo, nhờ nó chúng em có thể đàng hoàng ngẩng cao đầu và không hổ thẹn khi khuyên dạy con cháu của chúng em"...
Người thầy giáo trầm giọng nói với học trò mà như nói với chính mình: "Phải thấy cho ra cái "ấu trĩ" thì mới hiểu rõ được ý nghĩa của việc vượt qua cái "ấu trĩ" ấy". Một cuộc thám hiểm thật sự không phải ở chỗ tìm kiếm những vùng đất mới, mà ở chỗ cần có đôi mắt mới. Có đôi mắt mới sẽ nhìn ra được vẻ đẹp thật sự của lý tưởng mà chúng ta theo đuổi với nhận thức sâu sắc rằng một cuộc sống không có lý tưởng là một cuộc sống mù lòa. Lý tưởng đó là lý tưởng vĩ đại mà vì nó, bao thế hệ Việt Nam đã phải ngã xuống để đất nước đứng dậy. Lý tưởng đó được Bác Hồ ghi trong di chúc: Xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập dân chủ và giàu mạnh.
Câu chuyện tạm dừng lại với một câu hỏi đặt ra: Thầy ơi, em vẫn nhớ câu hỏi thầy gợi ra từ dạo ấy: Gớt nói phải hành động. Lênin thì đòi hỏi phải ước mơ. Vậy Gớt đúng hay Lênin đúng, hay cả hai đều đúng?
Vâng, phải biết ước mơ, song ước mơ chỉ có ý nghĩa khi nó giục giã con người hành động. Lý tưởng chỉ đẹp khi bằng hành động cụ thể và thiết thực để lý tưởng không chỉ là một lời xưng tụng.
Theo Thanh niên
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
