Nữ du hành vũ trụ Te-re-xcô-va và những bí mật mới được tiết lộ
QĐND - Thứ Năm, 11/07/2013, 10:9 (GMT+7)
QĐND - Cách đây 50 năm, ngày 16-6-1963, Va-len-ti-na Te-re-xcô-va, nữ du hành vũ trụ có mật danh là "Chaika" (Chim Hải âu) đã thực hiện thành công chuyến bay đi vào lịch sử của ngành vũ trụ và trở thành nữ du hành vũ trụ đầu tiên trên thế giới. Nhân dịp này, Nguyệt san Sự kiện và Nhân chứng trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc một số thông tin về bà qua những tư liệu mới được đăng tải gần đây trên tờ Sự thật Thanh niên của Nga.
Trong một thời gian rất lâu, Va-len-ti-na Vla-đi-mia-rốp-na Te-re-xcô-va luôn lẩn tránh những cuộc phỏng vấn về việc tại sao bà được chọn là người đầu tiên bay vào vũ trụ, về việc bà đã suýt không trở về được Trái Đất, về việc Khơ-rút-xốp đã ép buộc bà lấy nhà du hành vũ trụ An-đri-an Ni-cô-lai-ê-vích… Cho mãi tới trước lễ kỷ niệm sinh nhật lần thứ 70 (6-3-2007), bà mới chịu kể những điều bí ẩn trên.
Con đường đưa Te-re-xcô-va tới vinh quang
Sau chuyến bay của Ga-ga-rin - người đầu tiên trên thế giới bay vào vũ trụ-tháng 12-1961, Ban lãnh đạo Đảng Cộng sản Liên Xô quyết định cử một đại diện phụ nữ bay lên vũ trụ. Trong quyết định có cả những lý do chính trị. Ngày đó, ngành du hành vũ trụ trở thành đấu trường cạnh tranh của hai hệ thống chính trị thế giới.
Đầu năm 1962, bắt đầu công việc tìm ứng cử viên với những tiêu chí: Biết nhảy dù, độ tuổi dưới 30, chiều cao dưới 170cm và cân nặng tối đa 70kg. Gần 800 ứng cử viên được xem xét trong số các vận động viên câu lạc bộ hàng không và thành viên đội tuyển quốc gia thể thao trên không của Liên Xô. Ban đầu, có 17 người đáp ứng các tiêu chuẩn. Cuối cùng, 5 ứng cử viên được lựa chọn và phân thành hai nhóm: Nhóm thứ nhất "cao" gồm: Te-re-xcô-va, Ku-dơ-nét-sô-va và Ê-rô-ki-na (164cm) và nhóm thứ hai "thấp" gồm: Pô-nô-ma-rê-va và Xô-lô-vi-ê-va (161cm). Hai người ở nhóm thứ hai là những người khỏe nhất. Pô-nô-ma-rê-va đã học ở Trường Đại học Hàng không Mát-xcơ-va, đã tham gia các cuộc thi bay thể thao toàn Liên Xô, có kinh nghiệm về bay. I-ri-na Xô-lô-vi-ê-va là một chính khách của vùng U-ran, kiện tướng môn thể thao nhảy dù, đã nhảy hơn 700 lượt. So với hai người ở nhóm thứ hai thì Va-len-ti-na Te-re-xcô-va chưa học tới đại học, chỉ là vận động viên nhảy dù cấp 1, kết quả học tập chưa cao, chưa thường xuyên hoàn thành các bài ở mức "giỏi".
Tuy thế, Hội đồng giám khảo lại quyết định chọn Va-len-ti-na Te-re-xcô-va để bay với lý do sau đây:
Thứ nhất, sau thành công rực rỡ của Ga-ga-rin, một vấn đề được đặt ra là, người nữ du hành vũ trụ đầu tiên sẽ phải đi nhiều nơi để báo cáo những thành quả của Liên Xô đã đạt được. Te-re-xcô-va là người có thâm niên trong công tác đoàn thanh niên, nên bà có nhiều kinh nghiệm trong công tác tuyên truyền.
Nguyên nhân thứ hai là Tổng công trình sư vũ trụ Kô-rô-lép muốn trong chuyến bay tiếp theo do nữ du hành thực hiện, sẽ có một nữ phi công vũ trụ đi ra ngoài con tàu vào khoảng không vũ trụ. Đối với môn nhào lộn này, con mắt của Tổng công trình sư Kô-rô-lép lại để ý đến hai người thuộc nhóm thứ hai là Xô-lô-vi-ê-va và Pô-nô-ma-rê-va, nên ông quyết định "để dành" hai nữ phi công này.
Nữ phi hành gia đầu tiên suýt không trở về được Trái Đất
Ngày 14-6-1963, tên lửa đã đưa tàu "Phương Đông-5" có nhà du hành vũ trụ Va-lê-ri Bư-cốp-xki bay vào quỹ đạo. Theo kế hoạch, cách một ngày sẽ phóng tiếp tàu "Phương Đông-6" có Va-len-ti-na Te-re-xcô-va vào vũ trụ. Các nữ du hành trong trang phục trung úy mới tinh đã đến sân bay. Song sau đó, Mát-xcơ-va đã quyết định hủy bỏ chuyến bay và Te-re-xcô-va cùng với những người dự bị phải nhanh chóng lên đường về thay trang phục.
Hai ngày sau, ngày 16-6, tàu "Phương Đông-6" đã được phóng thành công lên vũ trụ. Song cái gì đã xảy ra với con tàu sau khi nó đã đi vào quỹ đạo? Trước sinh nhật lần thứ 70, lần đầu tiên Te-re-xcô-va mới kể lại:
"Trong chương trình tự động của con tàu đã có một chi tiết không chính xác: Chương trình được lập phải định hướng để tàu bay theo hướng hạ xuống đất, ngược lại nó lại bay theo hướng lên quỹ đạo. Tôi không tiếp giáp được với mặt đất mà mỗi vòng bay, con tàu lại cách xa dần mặt đất".
Te-re-xcô-va đã báo cáo tình hình này với Tổng công trình sư Kô-rô-lép. Chỉ sang ngày thứ hai, sau khi mặt đất đã đưa số liệu mới vào chương trình, quỹ đạo bay mới được chỉnh sửa lại. Bà kể tiếp:
"Xéc-gây Kô-rô-lép yêu cầu tôi không được kể chuyện này. Và tôi đã giữ điều bí mật này hơn 10 năm. Còn bây giờ đã có những thông tin về vấn đề này và tôi có thể tự do nói ra điều bí mật đó".
Có nhiều bàn tán xung quanh chuyện Va-len-ti-na Te-re-xcô-va thích nghi kém với tình trạng mất trọng lượng, bà bị nôn, chóng mặt và chương trình nghiên cứu khoa học của chuyến bay bị tiêu tan. Có người còn cho rằng, Kô-rô-lép đã tính đến việc cho ngừng chuyến bay một cách khẩn cấp. Còn sau khi đã tiếp cận mặt đất, nữ du hành vũ trụ Te-re-xcô-va hai tay run run và đã có ý định thu dọn những "sản phẩm" nôn ọe trong con tàu của mình...
Thực tế trong chuyến bay 3 ngày của Te-re-xcô-va lại xảy ra những vấn đề khác. Trong suốt thời gian bay, phi công không được phép cởi áo bay. Sang đến ngày bay thứ hai, ống chân phải của bà bị đau buốt. Đến ngày thứ ba thì bà không chịu nổi cơn đau. Bà cảm thấy trên vai như có một mũ kín trùm lên, trong đầu ngứa ngáy như đang ở dưới bộ cảm biến.
Te-re-xcô-va thừa nhận, trong khoang tàu, thức ăn chỉ là những lát bánh mì khô. Bà bị nôn một lần, nhưng không phải do rối loạn tiền đình, mà là do thức ăn. Bà nói tiếp: "Khi tôi phóng mình ra khỏi con tàu, một nỗi khiếp sợ rợn người đã bao quanh tôi - phía dưới tôi là hồ nước. Tôi có ý nghĩ ban đầu: Trời ơi, đưa một phụ nữ lên vũ trụ, còn bây giờ lại ném chị ta xuống nước!".
Các phi công vũ trụ đều được học bơi. Song, liệu họ có đủ sức để giữ mình dưới nước sau một chuyến bay đã bị kiệt sức? Rất may là Te-re-xcô-va đã bay qua hồ. Dưới mặt đất gió mạnh, tạo ra cơn lốc, nữ du hành vũ trụ rơi vào trạng thái trong bộ quần áo bay nặng đang làm tê liệt mọi cử động…
Bà giải thích tiếp: "Tôi bị đau khi mũ đè vào, cuối cùng dù đã rời ra, song trên mũi có một vết bầm. Sau đó các thầy thuốc đã phải bôi thuốc cho hết vết bầm đó-chẳng lẽ lại để một cô gái xinh đẹp có vết bầm trên mặt đến gặp lãnh đạo cấp Nhà nước hay sao?".
Dành cả đời cho nghiên cứu khoa học và hoạt động xã hội
Te-re-xcô-va vẫn mơ ước về một chuyến bay mới. Bà có ý định xin vào đội ngũ phi công vũ trụ. Nhưng sau thảm họa của Ga-ga-rin, Nhà nước Liên Xô đã có quyết định phải bảo vệ "những nhà du hành vũ trụ đầu tiên".
Không được bay nữa, Te-re-xcô-va tiếp tục sự nghiệp của mình trên mặt đất một cách vẻ vang. Bà tốt nghiệp xuất sắc Học viện Kỹ thuật Không quân mang tên Giu-cốp-xki, trở thành Phó tiến sĩ khoa học, Giáo sư, là tác giả của hơn 50 công trình khoa học. Bà là người phụ nữ Liên Xô đầu tiên trở thành Thiếu tướng không quân, là đại biểu Xô-viết Tối cao Liên Xô, Ủy viên BCH Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô và là thành viên của Đội du hành vũ trụ từ năm 1962 cho đến năm 1997.
Te-re-xcô-va rất tích cực tham gia các hoạt động xã hội. Trong vòng gần 20 năm, bà đứng đầu Hội Phụ nữ Liên Xô. Từ cuối những năm 80 của thế kỷ trước, bà lãnh đạo Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Xô-viết. Từ năm 1994, bà là người đứng đầu Trung tâm Hợp tác văn hóa và khoa học với nước ngoài trực thuộc Chính phủ Nga…
Công lao của Te-re-xcô-va đã được ghi nhận bằng những phần thưởng cao quý không chỉ của Liên Xô và nước Nga mà cả của nhiều nước khác. Ngay sau chuyến bay, bà được phong tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô và Huân chương Lê-nin. Bà được bầu là Công dân danh dự của thành phố quê hương Ia-rô-xláp và nhiều thành phố khác trên thế giới. Tên của Te-re-xcô-va được đặt cho một miệng núi lửa trên Mặt Trăng và một tiểu hành tinh. Năm 1971, bà được Nhà nước Việt Nam phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động.
Về cuộc sống riêng thì Va-len-ti-na Te-re-xcô-va có hai đời chồng. Năm 1963, 5 tháng sau khi bay vào vũ trụ, bà lấy nhà du hành vũ trụ An-đri-an Ni-cô-la-ép. Họ sống cùng nhau 19 năm và có 1 con. Nhưng việc Te-re-xcô-va gánh nhiều trọng trách trong công tác xã hội, phải liên tục đi xa nhà, còn Ni-cô-la-ép thì phải luyện tập để bay, có lẽ vì thế đã đẩy họ ra xa nhau.
Từ giữa năm 1979, người ta ít thấy họ xuất hiện cùng nhau nhưng chưa ly dị ngay vì địa vị xã hội của mỗi người, đặc biệt là Te-re-xcô-va đang là Chủ tịch Hội Phụ nữ Liên Xô. Sau đó, Te-re-xcô-va đi bước nữa với Giu-li-di Sa-pô-sơ-ni-cốp - bác sĩ quân y và họ sống với nhau được 20 năm cho đến khi ông từ trần vào năm 1999.
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
