[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
Chắc suất Đại học top - Giữ chỗ ngay!!
ĐĂNG BÀI NGAY để cùng trao đổi với các thành viên siêu nhiệt tình & dễ thương trên diễn đàn.
Mình hy vọng qua bài viết này, mọi người sẽ có thể hiểu phần nào hơn về chính những gì ta đang phải đối mặt.
Và giờ thì, .....
Let's go !!!
Và để bắt đầu topic này, sẽ có một số câu hỏi chắc hẳn sẽ có một số bạn đã tự đặt ra và cũng tò mò lắm này :>
- Tại sao bệnh nhân được xét nghiệm âm tính xong lại dương tính trở lại?
- Tại sao có người được xét nghiệm âm tính nhưng trên thực tế lại lây nhiễm Covid-19 cho người khác?
- Tại sao có những người được xét nghiệm dương tính nhưng thực chất lại không có khả năng lây lan bệnh dịch?
Và đầu tiên, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu một số khái niệm nhé
Khái niệm đầu tiên mình muốn nói đến là antibody (kháng thể). Phần lớn cách chẩn đoán nhanh covid-19 là dưa trên nguyên tắc xác định kháng thể (qua máu, ở đây theo mình tìm hiểu thì họ sẽ nhận diện sự có mặt của kháng thể IgM ), hoặc xác định sự hiện diện của gen virus (qua Phản ứng tổng hợp chuỗi polymerase sao chép ngược - RT-PCR). Antibodies hiểu đơn giản là các protein được tạo ra bởi hệ thống miễn dịch của bạn để đáp ứng với sự xâm nhiễm của vi khuẩn, virus. Sự xét nghiệm antibody để chẩn đoán tình trạng covid-19 dựa trên sự phát hiện các kháng thể kết dính hoặc kháng thể trung hòa xuất hiện trong máu sau 1 thời gian bị nhiễm virus. Nhờ đó, các xét nghiệm này có thể phát hiện xem bạn đã từng bị xâm nhiễm bởi SARS-CoV-2.
Khi hiểu về cơ chế kháng nguyên – kháng thể, người ta sẽ hiểu tại sao có những bệnh nhân được xác nhận âm tính lại vẫn bị dương tính trở lại. Theo Ban Chỉ đạo Quốc gia Phòng chống dịch COVID-19 cho biết, có 5 trường hợp bệnh nhân dương tính trở lại sau khi công bố khỏi bệnh. Ví dụ như BN137: có kết quả 3 lần xét nghiệm âm tính. Trong thời gian theo dõi cách ly từ 2 tuần, bệnh nhân không có biểu hiện triệu chứng lâm sàng và làm lại xét nghiệm RT-PCR kiểm tra SARS-CoV-2 cũng đều âm tính. Nhưng 2 tuần sau, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương trả kết quả xét nghiệm RT-PCR với SARS-CoV-2 là dương tính và đã đưa bệnh nhân quay trở lại bệnh viện.
~ Đối với phần này, các bạn lớp 10 khi được học qua phần Vi Sinh Vật ắt hẳn cũng thấy quen chứ nhỉ, về phần virus, phiên mã ngược,...
Và để nôm na cho mọi người khỏi nhầm lẫn về kháng thể - kháng nguyên thì, kháng nguyên là những ' vật lạ' bên ngoài cơ thể xâm nhập qua vết thương, đường tiêu hoá,... giả dụ những con vi sinh vật, virus vậy đó. Còn kháng nguyên là do cơ thể tạo ra, giúp cơ thể tạo thành ' bức tường thành' chống sự xâm nhập và gây hại bởi những con vi khuẩn, virus,.. gây ra.
Vậy lý do ở đây là gì?
Thứ nhất, cách phát hiện virus trong mẫu dịch đường hô hấp với nCoV-2019 không đủ chính xác. Ví dụ như lượng virus cư ngụ trên mẫu lấy từ niêm mạc phổi, huyết thanh, ống tiêu hóa có thể sẽ nhiều hơn hẳn lượng virus có trong mẫu lấy từ mũi, nhưng khi làm xét nghiệp thì nhân viên y tế thường chỉ lấy mẫu từ mũi bệnh nhân. Ngoài ra, Có thể người bệnh chưa khỏi bệnh hoàn toàn, trong quá trình điều trị chưa đào thải hết mầm bệnh, virus vẫn còn tồn tại trong cơ thể, đặc biệt trong tế bào niêm mạc phổi.
Thứ hai, trong giai đoạn đầu nhiễm bệnh, lượng kháng thể kết dính với virus trong máu không đủ nhiều để được phát hiện. virus được đào thải ra khỏi người bệnh thực chất là xác virus (virus ở dạng bất hoạt). Khi dùng kỹ thuật RT – PCR (kỹ thuật khuếch đại RNA của virus) thì chúng ta chỉ xác định được gen của virus. Trường hợp này, đào thải ra mầm bệnh nhưng mầm bệnh không hoạt động được (Alireza Tahamtana and Abdollah Ardebili, 2020).
~ Theo mình biết thì trong giai đoạn cách ly khi nghi ngờ nhiễm bệnh, bệnh nhân sẽ được test đi test lại để phòng trường hợp không chính xác.
Ngoài ra, bạn có thể là âm tính khi sử dụng test này, nhưng lại dương tính khi sử dụng test khác. Tại sao vậy?
Để dễ dàng hiểu hơn về hiện tượng này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về khái niệm “false negative”, “false positive” trong một ví dụ đơn giản: Giả sử ta cần dự đoán kết quả xét nghiệm của 1005 người xem họ có nhiễm Covid-19 hay không. Và theo kết quả của 1 xét nghiệm, có 915 bệnh nhân được chẩn đoán mắc covid 19 là mắc thật trên thực tế (accurate), nhưng 90 bệnh nhân được chẩn đoán không mắc covid-19 nhưng thật ra lại có tới 80 người bị nhiễm covid-19 trên thực tế (false negative).
Nếu bạn đang ngờ ngợ chưa hiểu rõ nó ra sao thì hãy tiếp tục đọc phần sau đây:
” False negative” hiểu nôm na là chẩn đoán sai, cho kết quả âm tính giả. Nghĩa là bệnh nhân được chẩn đoán là âm tính, nhưng thật ra lại có bệnh. Điều này rất nguy hiểm vì như vậy những người tưởng là âm tính thực ra lại đang đi lan truyền virus đến rất nhiều người khác. Lý do dẫn đến false negative trong các bài xét nghiệm đó là bởi vì ở giai đoạn có những triệu chứng ban đầu, lượng virus chưa xuất hiện đủ nhiều để được phát hiện trong các mẫu. Hoặc do cơ thể chưa sản sinh ra đủ antibodies để kết dính với virus để được phát hiện bởi máy móc.
( Đây chính là lý do phải thực hiện cách ly 14 ngày qui định, và như mình nói trên là phải thực hiện test thường xuyên ( định kỳ sẽ đúng hơn nhỉ :> ), khi đó nếu đảm bảo không có bệnh thực sự, chúng ta có thể về nhà ròi :< nhưng vẫn phải hạn chế tiếp xúc chỗ đông người đấy nhé ! )
Tương tự, vẫn có những người có kết quả xét nghiệm là dương tính nhưng thực chất lại không nhiễm virus, và không lây cho ai, bởi kết quả chẩn đoán của họ bị “false positive”. False positive là khi 1 người được chẩn đoán là có mắc Covid-19, nhưng thật ra lại hoàn toàn khỏe mạnh. Lý do là bởi vì có thể trong quá khứ họ đã nhiễm một loại virus tương tự, cùng họ với SARS-CoV-2 nên có antibodies tương tự (Cochrane COVID-19 Diagnostic Test Accuracy Group, 2020).
Nhưng điều này lại không có nghĩa là hiện tại họ đang có Covid-19 trong cơ thể.
Tóm lại, Vì các thử nghiệm COVID-19 là mới, việc biết độ chính xác là một thách thức. Các giá trị chính xác và dự đoán của xét nghiệm SARS-CoV-2 chưa được đánh giá và độ chính xác của xét nghiệm phụ thuộc vào xét nghiệm nào được sử dụng, loại mẫu thử nghiệm, cách thu thập và thời gian mắc bệnh. Do đó, mình cho rằng việc chẩn đoán tình trạng mắc Covid-19 sẽ không đủ tin cậy và chính xác nếu chỉ dựa trên bệnh phẩm âm tính của đường hô hấp, hoặc xét nghiệm nhanh bằng kháng thể. Người bệnh vẫn có thể tiếp lục lây lan virus bởi những kết quả “false negative” như vậy.
Có thể người bạn quen tưởng là âm tính nhưng thực ra đang lây lan dịch bệnh. Những điều bạn có thể làm để đảm bảo sự an toàn cho bạn và người thân là:
- Luôn đeo khẩu trang mọi lúc mọi nơi để tránh lan truyền virus/ tiếp nhận virus từ người khác.
- Cách xa tối thiểu 2-3 mét với những người xung quanh.
- Hạn chế nơi đông người. Nếu được thì nên gọi ship đồ ăn thay vì ăn tại quán (Nếu được đây là lúc để trổ tài năng nấu ăn mà :> ) .
- Nếu có biểu hiện của Covid-19, bạn nên test tối thiểu 2 lần, mỗi lần cách nhau 2-3 tuần. Được kết quả âm tính là chưa được mừng vội nha, vì sau 2-3 tuần thì cơ thể mới sản sinh đủ kháng thể để đưa ra kết quả chính xác.
Cảm ơn mọi người đã theo dõi đến hết bài, chúc mọi người an toàn trong mùa dịch này nhé :>
----------------------------------------------------
Bài viết này mình có tham khảo những nơi như sau:
Fb: Vũ Phương ( Bài viết của cô đăng trên page mình tham khảo )
Kèm thêm :
1. Deeks, J. J., Dinnes, J., Takwoingi, Y., Davenport, C., Spijker, R., Taylor-Phillips, S., Adriano, A., Beese, S., Dretzke, J., Ferrante di Ruffano, L., Harris, I. M., Price, M. J., Dittrich, S., Emperador, D., Hooft, L., Leeflang, M. M., Van den Bruel, A., & Cochrane COVID-19 Diagnostic Test Accuracy Group (2020). Antibody tests for identification of current and past infection with SARS-CoV-2. The Cochrane database of systematic reviews, 6(6), CD013652.
2. Tahamtan, A., & Ardebili, A. (2020). Real-time RT-PCR in COVID-19 detection: issues affecting the results. Expert review of molecular diagnostics, 20(5), 453–454.
3. Lerner AM, Eisinger RW, Lowy DR, et al. The COVID-19 Serology Studies Workshop: Recommendations and Challenges. Immunity. 2020;53(1):1-5.
