Cấu tứ là bộ khung ý tưởng, là mạch logic xuyên suốt bài thơ, là "hồn cốt" của tác phẩm, chi phối cách thức triển khai các chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ thơ.
Để xác định cấu tứ, em có thể thực hiện các bước sau:
1. Đọc hiểu kỹ bài thơ:
- Cần nắm rõ nội dung, chủ đề, tư tưởng, tình cảm của bài thơ.
- Phân tích nghệ thuật thơ, đặc biệt chú ý các chi tiết, hình ảnh thơ độc đáo, ấn tượng.
2. Xác định ý thơ chủ đạo:
- Tìm ra ý thơ then chốt, bao quát nhất thể hiện nội dung, chủ đề của bài thơ.
- Ý thơ chủ đạo thường được thể hiện qua một câu thơ, một đoạn thơ hoặc được tóm tắt thành một câu ngắn gọn.
3. Phân tích mối quan hệ giữa các ý thơ:
- Xác định cách thức các ý thơ được sắp xếp, kết nối với nhau để tạo nên mạch logic cho bài thơ.
- Có thể phân chia bài thơ thành các phần (đoạn thơ) và phân tích mối quan hệ giữa các phần đó.
4. Xác định cách thức triển khai cấu tứ:
- Phân tích các biện pháp nghệ thuật được sử dụng để thể hiện cấu tứ, ví dụ như: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, …
- Cách thức triển khai cấu tứ có thể ảnh hưởng đến hiệu quả thể hiện nội dung, chủ đề của bài thơ.
5. Đánh giá giá trị của cấu tứ:
- Cấu tứ có độc đáo, sáng tạo hay không?
- Cấu tứ có phù hợp với nội dung, chủ đề của bài thơ hay không?
- Cấu tứ có góp phần thể hiện thành công nghệ thuật của bài thơ hay không?