giải nghĩa: 'ngãi' hay 'nghĩa' là sự ràng buộc trong
các mối tương quan.Mức độ ràng buộc này
thay đổi tùy theo đó là tương quan gì.
Nghĩa vợ chồng khác với nghĩa cha con ...
nghĩa đồng bào, nghĩa đồng loại.
'kiến' là 'trông thấy',thí dụ, chứng kiến.
'bất' là 'không có',thí dụ,bất lịch sự.
'vi' là 'làm,hành động'.
'phi' là 'không phải',thí dụ,phi luân,
( không thuộc lãnh vực luân lý,thí dụ,du
lịch là một hoạt động phi luân,trộm cướp
là một hoạt động vô luân ).Sách Luận ngữ có câu: "Kiến nghĩa bất vi, vô dũng dã", nghĩa là thấy việc nghĩa không làm, thì chẳng phải anh hùng
- Vậy như thế nào là anh hùng?
+Người anh hùng là người trọng việc nghĩa trong cuộc sống, biết đứng về lẽ phải, cái thiện, biết cảm thông với người bị nạn.
+ Người anh hùng sẵn sàng chống lại cái ác, cái gian tà, phi nghĩa. Họ làm việc nghĩa với lòng dũng cảm, dám xả thân vô tư, không tính toán thiệt hơn.
+ Người anh hùng làm việc nghĩa không vì chuyện đền ơn nhưng lại không quên ơn của người khác đối với mình.
Vân Tiên nhớ câu nói đó và đã hành động đúng theo. Điều đó được thấy rõ trong đoạn trích “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga” và toàn bộ tác phẩm “Lục Vân Tiên”.
- Những câu nói có nội dung tương tự:
+ Của ông Ngư: “Dốc lòng nhân nghĩa há chờ trả ơn”
+ Của ông Tiều: “Làm ơn mà lại trông người hay sao”
+ Của Từ Hải trong “Truyện Kiều”:
“Anh hùng tiếng đã gọi rằng
Giữa đường dẫu thầy bất bằng mà tha”