tu mua thu trong tho Nguyen Khuyen den mua thu trong tho Xuan Dieu da co su thay doi...
Mùa thu xứ Bắc, mùa thu đẹp tiêu biểu cho mùa thu của
quê hương Việt Nam, đã trở thành cảm hứng cho các
nhà thơ xưa nay: Tùy theo quan điểm thẩm mĩ mà cảnh thu, tình
thu hiện lên trong thơ với vẻ đẹp riêng. Hai nhà thơ lớn trong nền
văn học nước nhà là Nguyễn Khuyến và Xuân Diệu đã có hai bài
thơ đặc sắc về mùa thu là Thu vịnh (Nguyễn Khuyến) và Đây mùa
thu tới (Xuân Diệu). Có gì khác nhau và giống nhau trong cảnh
thu, tình thu của hai bài thơ nổi tiếng đó?
Chỗ giống nhau của hai bài thơ là Nguyễn Khuyến và Xuân Diệu,
hai nhà thơ lớn của dân tộc đều thể hiện cảnh thu, tình thu đẹp
nhưng buồn. Nỗi buồn của thi nhân thấm đẫm trong cảnh vật và
được biểu hiện trong những hình thức nghệ thuật mĩ lệ. Chỉ một
khổ thơ đầu của hai bài thơ, chúng ta nhận ra sự giống nhau đó:
Trời thu xanh ngắt mấy từng cao
Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu
Nước biếc trông như tầng khói phủ
Song thưa để mặc bóng trăng vào.
(Thu vịnh)
Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng
Đây mùa thu tới - mửa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng.
(Đây mùa thu tới)
Song cảnh thu, tình thu trong hai bài thơ có nhiều nét khác
nhau. Vì hai bài thơ đó là sản phẩm nghệ thuật của hai con người,
hai tâm hồn khác nhau, hai thời đại khác nhau, hai quan điểm
thẩm mĩ khác nhau. Nguyễn Khuyến là nhà nho uyên bác, bất đắc
chí (là quan nhà Nguyễn, đã cáo quan trở về), ông quen thuộc với
đồng quê. Xuân Diệu là một trí thức mới, Tây học, đã cảm sâu
được nỗi đau của thời thế Tôi đi giữa đời như một kẻ bị lột da.
Quan điểm thẩm mĩ của Nguyễn Khuyến còn trong phạm trù cổ
điển. Còn Xuân Diệu là một nhà thơ lãng mạn, 'một nhà thơ mới
nhất của thơ mới, một nhà thơ hiện đại với bao nhiêu đổi thay
trong nếp sống, nếp cảm và xảo năng thi ca.
Cảnh thu trong bài Thu vịnh là cánh thu của làng quê Việt Nam
thời thực dân phong kiến, dưới cái nhìn của một bậc đại trí đã lui
về ẩn dật nơi thôn dã. Không gian hẹp, mở ra bàng chiều cao với
sắc trời đặc trưng của mùa thu xứ Bắc.
Trời thu xanh ngắt mấy từng cao
Cẩn trúc lơ phơ gió hắt hiu.
Đường nét đơn sơ, màu sắc thanh đạm, không khí hiu hắt, gió nhẹ,
gió heo may mùa thu. Ao thu nước biếc với sương khói phủ nhạt nhòa.
Trăng thân mật đến lặng lẽ với thi nhân như một tri kỉ:
Song thưa để mặc bóng trăng vào.
Hoa mùa thu không đổi, không sắc màu hoa năm ngoái và âm
thanh thì lạc lõng với tiếng ngỗng trời lạnh cả không gian. Tình
thu man mác, đượm buồn của một tâm hồn bỏ ngỏ, in đậm sắc màu
và dội vang âm thanh của mùa thu.
Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái
Một tiếng trên không ngỗng nước nào.
Buồn trước mùa thu, nhà thơ đã mất hết cảm giác về thời gian
và không gian, thời gian như ngưng đọng, không gian như lạc lõng.
Thi hứng đến thì nhà thơ lại thẹn với ông Đào:
Nhân hứng cũng vừa toan cất bút
Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào.
Nhà thơ nói thẹn vôi ông Đào cũng là một cách biểu hiện nỗi
đau nhân thế trước mùa thu của xứ sở. Kể ra về tri thức cụ Nguyễn
chẳng có gì phải thẹn với cụ Đào. Ông Đào là Đào Tiềm (Đào' Uyên
Minh) là một nhà thơ Trung Quốc nổi tiếng về tài thơ lẫn khí
phách. ông đã từng làm quan và chán ghét cuộc sống quan trường.
ông đã từ quan và có bài thơ Quy khứ lai từ rất nổi tiếng. Về tài
hoa, cụ Nguyễn cũng chẳng có gì phái thẹn với cụ Đào. Có lẽ cụ
Nguyễn thẹn với cụ Đào là ở nhân cách, ở khí tiết. Cụ Đào đã từ
quan một cách dứt khoát, trở thành nhân vật lừng danh về khí tiết
trong giới quan trường Trung Hoa. Còn cụ Nguyễn thì lúng túng
khi ra làm quan, lừng khừng khi từ quan. Đã về ẩn dật rồi, cụ
Nguyễn vẫn còn chưa nguôi ân hận về những năm tham gia guồng
máy thối nát, tàn bạo của bọn thực dân, phong kiến thời bấy giờ.
Tình thu trong Thu vịnh đượm buồn trong cảnh thu và cắn rứt
trong lòng thi nhân.
Cảnh thu trong Đây mùa thu tới của Xuân Diệu là cảnh thu Hà
Nội. Nếu .hồn thu trong Thu vịnh là cây trúc thì hồn thu trong Đây
mùa thu tới là cây liễu:
Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang
Tóc buôn buông xuống tệ ngàn hàng.
Cảnh buồn mà đẹp. Nỗi buồn mùa thu được miêu tả thật là hiện
đại những sợi liễu xanh mềm mại như những dòng lệ xanh buông
xuống ngàn hàng, chịu tang cho những chiếc lá vàng ra đi. Hoa thì
đã rụng cánh, màu sắc thì đang xung đột: Trong vườn sắc đỏ rũa
màu xanh. Câu thơ tá sắc thu như vật đứng bên cạnh câu thơ tả
sắc thu của Nguyễn Khuyến thì chẳng khác gì một cụ nhà nho với
áo lương khăn đóng, bên cạnh anh chàng thanh niên comlê cravat,
giày da bóng lộn. Cảnh thu của Xuân Diệu cũng quạnh quẽ, đìu hiu,
nhiễm linh hồn của thi nhân nặng hơn. Chẳng những là gió heo
may rung rinh mà còn run rẩy, chẳng những là nhánh khô gầy mà
còn xương mỏng manh. Trăng thu thì tự ngẩn ngơ, non xa thì nhạt
sương mờ, những chuyến đò thì vắng người sang. Cảnh thụ nhiễm
tinh thần cô đơn của thi nhân như vậy chưa thấy trong thơ cổ điển
mà Nguyễn Khuyến là đại biểu xuất sắc.
Cảnh thu của Nguyễn Khuyến thì vắng ngắt, chỉ có cái tôi trữ
tình của thi nhân. Cảnh thu của Xuân Diệu cũng vắng vê đìu hiu,
nhưng lại còn có bóng dáng con người, tất nhiên với Xuân Diệu
phải là bóng dáng thiếu nữ:
ít nhiều thiếu nữ buồn không nói
Tựa cửa nhìn xa nghĩ ngợi gì.
Tình thu của cụ Nguyễn buồn, xót xa, cắn rứt. Tình thu của
chàng thi sĩ Xuân Diệu buồn, cô đơn, khao khát sự sống trần thế,
tha thiết giao cảm với đời. Nếu tình thu trung Thu vịnh mà mất đi
chữ thẹn thì còn gì là Nguyễn Khuyến, cũng như nếu tình thu
trong Đây mửa thu tới mất đi hình ảnh của thiếu nữ thì còn gì là
Xuân Diệu !
Nguyễn Khuyến và Xuân Diệu là hai nhà thơ lớn của dân tộc.
Nguyễn Khuyến, đại biểu xuất sắc của khuynh hướng thơ cổ điển.
Xuân Diệu, đại biểu xuất sắc của khuynh hướng thơ lãng mạn. Cả
hai tâm hồn lớn đều yêu say đấm mùa thu của xứ Bắc. Do điệu tâm
hồn khác nhau và quan điểm thẩm mỹ khác nhau mà cánh thu,
tình thu của mỗi bài thơ mang một vẻ đẹp riêng. Mỗi vẻ đẹp đã
tạo nên sức hấp dẫn kì lạ và đều bồi đắp cho mỗi chúng ta tình
yêu quê hương xứ sở sâu sắc, mặn nồng.
Đây là bài làm có tính chất tươg tự thôi, bạn có thể thay thu vịnh bằng bài phân tích thu ẩm và thêm vào đó là phần nghệ thuật của 2 bài.
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn