ĐÁP ÁN KỲ THI CHỌN HSG VĂN HÓA LỚP 10 THPT
Môn thi: Ngữ văn
Yêu cầu chung:
- Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận xã hội với kết cấu 3 phần: Mở bài: Dẫn dắt, nêu vấn đề; Thân bài: Triển khai được vấn đề cần nghị luận; Kết bài: Khẳng định lại vấn đề.
- Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng.
- Lập luận chặt chẽ, diễn đạt mạch lạc, chữ viết rõ ràng, ít sai lỗi chính tả.
- Bài viết thể hiện sự sáng tạo: Có cách diến đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.
Câu 1:
1. MB: Dẫn dắt, nêu vấn đề nghị luận
2. TB:
Triển khai vấn đề thành các luận điểm:
a. Giải thích ý nghĩa của lời nhận định:
- Cơn mưa: những khó khăn, thử thách trong cuộc sống.
- Cầu vồng: thành quả tốt đẹp, hạnh phúc sau khi trải qua khó khăn, thử thách.
→ Ý của cả câu: phải dũng cảm đương đầu với những khó khăn thử thách, như vậy mới có thể có được điều tốt đẹp ở tương lai.
b. Bàn luận, mở rộng vấn đề:
- Đứng trước những khó khăn, thách thức, con người cần đối mặt và tìm cách vượt qua nó, như vậy mới có thể gặt hái được thành quả tốt đẹp.
- Muốn đối mặt và vượt qua được thử thách, chúng ta cần có ý chí, lòng dũng cảm; có sự hiểu biết, phương pháp đúng đắn; sống có lí tưởng, ước mơ...
- Phê phán những người hèn nhát, thiếu ý chí, ngại khó khăn, gian khổ.
c. Bài học nhận thức và hành động:
- Phê phán lối sống yếu mềm, bi quan, thụ động, chỉ biết ngồi chờ vận may và sự thuận lợi.
- Cuộc sống của mỗi người được quyết định bởi sự tự nhận thức, bản lĩnh và nghị lực vươn lên không ngừng. Cuộc sống quá ngắn ngủi, hãy cứ cháy hết mình đến tận cùng của khát vọng, ước mơ.
3.KB:
Khẳng định lại vấn đề cần nghị luận
Câu 2:
1. MB: Dẫn dắt, nêu vấn đề nghị luận 0,5
2.TB:
Triển khai vấn đề thành các luận điểm:
a. Giải thích:
- Cắt nghĩa ý kiến:
+ Cuộc đời nhà thơ: hoàn cảnh sống, sự kiện, biến cố, đời sống tinh thần, tố chất tâm hồn riêng của nhà thơ.
+ Giá trị của nhà thơ: những đóng góp sâu sắc và mới mẻ, những công hiến có ý nghĩa khẳng định vị thế của nhà thơ. Giá trị của nhà thơ được thể hiện ở tầm vóc tư tưởng, ở chiều sâu tâm hồn và tài năng nghệ thuật.
+ Ý kiến đã khẳng định mối quan hệ giữa tác giả và tác phẩm, trong đó nêu lên ý nghĩa của tác phẩm trong việc thể hiện cuộc đời và khẳng định giá trị của nhà thơ.
- Lí giải ý kiến:
+ Tác phẩm là đứa con tinh thần của người nghệ sĩ. Qua tác phẩm, người đọc có thể nhận ra tư tưởng, tình cảm, tài năng của người sáng tác. Tác phẩm khẳng định vị trí, diện mạo riêng của người nghệ sĩ.
+ Đặc trưng của thơ là sự tự thể hiện, bộc lộ trực tiếp thế giới tinh thần, đời sống tâm hồn của nhà thơ. Thơ là bức chân dung tinh thần tự họa, là nơi để thi sĩ trút gửi những tâm sự sâu kín, giải tỏa những cảm xúc sâu sắc và mãnh liệt khi chạm vào cuộc sống. Vì vậy chính trong tác phẩm người đọc có thể nhận ra được bóng dáng cuộc đời, hiểu được cách nhìn, cách cảm, lắng nghe được điệu hồn riêng của nhà thơ.
+ Mỗi bài thơ là kết quả của quá trình lao động nghệ thuật đầy khổ hạnh và nghiêm túc, tìm tòi và sáng tạo. Vì vậy, tác phẩm chính là căn cứ để đánh giá tài năng và tâm huyết của nhà thơ.
b. Chứng minh:
- Thí sinh có thể chọn một số bài thơ (từ 02 bài trở lên – tốt nhất là bao gồm cả thơ Việt Nam và thơ nước ngoài) tiêu biểu, phù hợp để minh chứng cho yêu cầu của đề như: Cảnh Ngày hè của Nguyễn Trãi, Độc tiểu Thanh Kí của Nguyễn Du, Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm, Thu Hứng của Đỗ Phủ… để làm sáng tỏ vai trò của tác phẩm trong việc thể hiện cuộc đời và giá trị của nhà thơ. Sự phân tích và cảm nhận tác phẩm thơ cần làm rõ các định hướng cơ bản sau:
- Nhận ra bóng dáng cuộc đời, con người nhà thơ in dấu trong tác phẩm.
- Hiểu và đánh giá được giá trị của nhà thơ được thể hiện trong tác phẩm qua các phương diện như:
+ Chiều sâu tâm hồn, tầm vóc tư tưởng.
+ Tài năng nghệ thuật.
c. Đánh giá:
- Ý kiến của nhà thơ người Đức H. Hai- nơ là một quan niệm xác đáng khi khẳng định tác phẩm chính là xuất phát điểm khoa học và khách quan để thấu hiểu cuộc đời và đánh giá giá trị của người nhà thơ. Điều này không chỉ đúng trong lĩnh vực thơ ca mà còn đúng với các sáng tác văn học nói chung.
- Nhà thơ nói riêng, người nghệ sĩ nói chung muốn có chỗ đứng, muốn thể hiện và khẳng định được mình phải sáng tác nên những tác phẩm có giá trị, in đậm dấu ấn cá nhân.
- Ý kiến cũng là một định hướng đầy ý nghĩa cho việc tiếp nhận thơ và đồng cảm, tri âm với nhà thơ.
3. KB:
Khẳng định lại vấn đề cần nghị luận
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
