Về mặt nội dung:
+ Đôn ki hô tê có khát vọng cao đẹp nhưng lại không nhận thức đúng đắn đến điên rồ, hoang tưởng chiếc cối xay gió thành kẻ khổng lồ , đánh nhau với nó rồi nhận kết cục thảm bại
+ Xan chô Pan-xa đủ tỉnh táo nhận thức thực tại nhưng lại là kẻ thực dụng, tính toán đáng chê trách , lên án
~> Đặt nhân vật trong cách đối lập nhằm bổ sung cho nhau
Giá trị Nội dung:
-Thể hiện ước vọng cao đẹp, về sự dũng cảm chống lại cái xấu của Đôn-ki-hô-tê.
-Phê phán những con người mù quáng, làm những việc điên rồ, vô nghĩa.
Đằng sau những câu văn, dòng chữ, ta luôn bắt gặp nụ cười hóm hỉnh của tác giả. Nhưng đằng sau nụ cười chế giễu là sự đề cao của nhà văn đối với nhân vật Đôn-ki-hô- tê về một tình yêu tự do, bình đẳng, sống thiết thực và yêu đời.