-Nguyên nhân, hậu quả :
+Chiến tranh Nam-Bắc triều :
nguyên nhân

o mâu thuẫn gay gắt giữa nhà Lê (Nam triều-1533) voi nha Mac (Bắc triều-1527) -> Chiến tranh nam-bắc triều bùng nổ
Hậu quả : gây tổn thất lớn về người và của-> là cuộc chiến tranh phi nghĩa
+cuộc chiến tranh Trịnh-nguyễn :
Nguyên nhân:1545, nguyễn Kim chết, Trịnh Liêm la ré lên thay nắm binh quyền. Con thứ của Nguyễn Kim là Nguyễn Hoàng vào trấn thủ ở Thuận Hóa, quảng Nam -> chiến tranh Trịnh-nguyễn bùng nổ
Hậu quả: Chia cắt đất nước thành Đàng Trong, Đàng Ngoài
Gây nhiều đau thương, tổn hại cho dân tộc
Tính chất: phi nghĩa