Key câu 1:
- Ý nghĩa: trăng quầng thì thời tiết khô hạn, trăng tán thì sắp mưa.
- Góc nhìn Vật lí:
+
Trăng quầng: Nguyên nhân gây nên hiện tượng trên là do trong bầu khí quyển cách mặt đất khoảng 8 km có lớp mây ti mỏng. Đó là các đám mây không gồm những giọt hơi nước như bình thường mà gồm các tinh thể băng hình lăng trụ lục giác (Hình minh họa bên dưới). Khi ánh sáng Mặt Trời chiếu xuống Trái Đất đi xuyên qua các tinh thể băng trong đám mây này với góc tới thích hợp sẽ bị khúc xạ với góc khúc xạ vào khoảng 22o (Góc nhìn rõ ảnh khúc xạ từ đám mây). Các tia khúc xạ này kết hợp với nhau tạo nên ảnh một quầng sáng có màu đỏ bên trong rồi da cam, vàng, lục, lam, chàm, tím (trong khúc xạ do tia tím bị lệch nhiều nhất nên nó nằm bên ngoài đường tròn quầng sáng).
Trăng quầng ở Bình Thuận
Vậy hiện tượng khúc xạ ánh sáng qua lớp mây ti để hình thành quầng sáng thì liên quan gì đến việc thời tiết “khô hạn”?
Lý do là từ nguồn gốc hình thành mây ti như sau:
Do khí quyển bên trên có độ ẩm và nhiệt độ khá thấp (lượng hơi nước trong không khí ít, nhiệt độ -22oC) hơi nước bị đóng băng thành các tinh thể băng hình thành lớp mây ti mỏng, từ đó mới hình thành quầng sáng Mặt Trời hoặc Mặt Trăng. Về cuối mùa thu đầu mùa đông nhiệt độ xuống thấp, hơi nước ít nên hay hình thành mây ti do vậy hình thành quầng sáng Mặt Trời, mà mùa này thì khô hanh, ít mưa, hoặc vào mùa hè, sau trận mưa giông lượng hơi nước ít đi, nhiệt độ không khí giảm, trên cao hay hình thành đám mây ti, báo hiệu trời sẽ rất nắng vài ngày sau. Do đó mới có câu “Trăng quầng thì hạn”. Tuy nhiên hiện tượng này cũng không phải lúc nào cũng đúng, đôi khi mây ti hình thành vào mùa hè báo hiệu một vùng khí nóng mang nhiều hơi nước, và sẽ mang mưa giông đến trong vài giờ tới!
+ Trăng tán: Như ta đã thấy một hiện tượng rất rõ khi đi trên đường vào buổi tối có hơi sương hoặc có sương mù. Ta thấy đèn của xe máy đi ngược chiều so với ta dường như mờ và to ra, như là hình thành thêm cái tán xung quanh. Đó chính là hình ảnh bị nhiễu xạ qua giọt nước của ánh sáng do đèn pha xe máy phát ra.
Nhiễu xạ khi chiếu đèn xe máy qua không khí có nhiều hơi nước
Như vậy khi có hiện tượng trăng tán tức là trong không khí độ ẩm tương đối lớn nên dễ hình thành những đám mây mưa
Hiện tượng trăng tán khi có mây mưa