- 13 Tháng bảy 2017
- 3,419
- 3
- 4,467
- 644
- 22
- Bình Định
- THPT Chuyên Lê Quý Đôn


Bài 24: Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua
I. TÓM TẮT LÍ THUYẾT
1. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
C1:Quan sát từ phổ vừa được tạo thành bên trong và bên ngoài ống dây (hình vẽ): So sánh với từ phổ của thanh nam châm và cho biết chúng có giống nhau, khác nhau. | ![]() |
Lời giải:
Giống nhau: Bên ngoài giống với từ phổ của thanh nam châm.
Khác nhau: Trong lòng ống dây có các đường mạt sắt được sắp xếp gần như song song với nhau.
C2: Nhận xét về hình dạng của các đường sức từ.
Lời giải:
Đường sức từ của ống dây tạo thành những đường cong khép kín.
+ bên trong ống dây là các đường thẳng song song cách đều nhau dọc theo trục của ống dây
+ bên ngoài ống dây là các đường cong đi đầu này đến đầu kia của hai ống dây.
C3: Cho nhận xét về chiều của đường sức từ ở hai đầu ống dây so với chiều của các đường sức từ ở hai cực của thanh nam châm
Lời giải:
Các đường sức từ tại hai đầu ống dây đi ra ở một đầu và đi vào ở đầu kia cũng giống như của thanh nam châm. Đường sức đi ra từ cực Bắc và đi vào ở cực Nam của ống dây.
+ Cực Bắc là đầu của ống dây mà khi ta nhìn thẳng vào tiết diện thẳng của ống dây ở đầu đó thì ta thấy dòng điện chạy ngược chiều kim đồng hồ.
+ Cực Nam là đầu của ống dây mà khi ta nhìn thẳng vào tiết diện thẳng của ống dây ở đầu đó thì ta thấy dòng điện chạy cùng chiều kim đồng hồ.
Kết luận:
- Phần từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua giống từ phổ bên ngoài của một thanh nam châm thẳng.
- Đường sức từ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua là những đường cong khép kín (hình vẽ). Bên trong lòng ống dây là những đoạn thẳng song song nhau.
- Ống dây có dòng điện chạy qua cũng được xem như là một nam châm. Hai đầu của nó cũng như là hai cực từ. Đầu ống dây có các đường sức từ đi ra là cực Bắc, đầu kia có các đường sức từ đi vào là cực Nam.
2. Quy tắc nắm tay phải
a) Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào?Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy qua các cuộn dây.
b) Quy tắc nắm tay phải
Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.
II/ VẬN DỤNG
C4:
Cho ống [imath]AB[/imath] có dòng điện chạy qua. Một nam châm thử đặt ở đầu [imath]B[/imath] của ống dây, khi đứng yên nằm đình hướng như hình 24.4 SGK. Hãy xác định tên các từ cực của ống dây. | ![]() |
Lời giải:
Đầu [imath]B[/imath] là cực Bắc, đầu [imath]A[/imath] là cực Nam.
C5:
Trên hình 24.5 SGK có một kim nam châm bị vẽ sai chiều. Hãy chỉ ra đó là kim nam châm nào và vẽ lại cho đúng. Dùng quy tắc nắm tay phải xác định chiều dòng điện chạy qua các vòng dây. | ![]() |
Lời giải:
Đầu [imath]B[/imath] của cuộn dây là cực Bắc, đầu [imath]A[/imath] là cực Nam.
Kim số [imath]5[/imath] bị vẽ sai chiều.
Vẽ lại:
Vậy dòng điện trong ống dây có chiều đi ra ở đầu dây [imath]B[/imath].
C6:
Hình 24.6 SGK cho biết chiều dòng điện chạy qua các vòng dây. Hãy dùng quy tắc nắm tay phải xác định tên các từ cực của ống dây. | ![]() |
Lời giải:
Đầu [imath]B[/imath] của cuộn dây là cực Nam, đầu [imath]A[/imath] là cực Bắc.