- 10 Tháng tám 2021
- 1,501
- 1
- 1,435
- 231
- 19
- Cà Mau
- Trường THPT Thới Bình
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
Chắc suất Đại học top - Giữ chỗ ngay!!
ĐĂNG BÀI NGAY để cùng trao đổi với các thành viên siêu nhiệt tình & dễ thương trên diễn đàn.
Bài 23: Phong trào yêu nước và cách mạng ở Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến chiến tranh thế giới thứ nhất (1914)
1. Phan Bội Châu và xu hướng phản động
a. Tóm tắt tiểu sử Phan Bội Châu
* Phan Bội Châu quê ở Nam Đàn, Nghệ An
* Trong gia đình nhà nho giàu truyền thống yêu nước
* Từ nhỏ Phan Bội Châu nổi tiếng thông minh và đã sôi sục nhiệt tình cứu nước
* Năm 1900, ông bắt đầu con đường hoạt động cách mạng
b. , Chủ trương, hoạt động cứu nước
* Chủ trương: “nợ máu chỉ có thể trả bằng máu”, ông kiên trì dùng bạo lực giành độc lập.
* Nguyên nhân: Phan Bội Châu cho rằng Nhật bản cùng màu da, cùng văn hoá Hán học (đồng chủng, đồng văn), lại đi theo con đường tư bản châu Âu, giàu mạnh lên và đánh thắng đế quốc Nga (1905)
* Hoạt động:
+ Tháng 05/1904, lập Duy tân hội ở Quảng Nam
+ Mục đích đánh đuổi thực dân Pháp, giành độc lập, thành lập chính thể quân chủ lập hiến.
+ Hội tổ chức phong trào Đông du, đưa gần 200 học sinh sang Nhật học.
Tháng 09/1908, Nhật bắt tay với Pháp trục xuất tất cả lưu học sinh Việt Nam và Phan Bội Châu. Phong trào tan rã.
Nguyên nhân thất bại: do các thế lực đế quốc (Nhật-Pháp) cấu kết với nhau để trục xuất thanh niên yêu nước Việt Nam ở Nhật.
+ Tháng 6/1912, ông lập Việt Nam Quang phục hội:
+ Tôn chỉ “Đánh đuổi giặc Pháp, khôi phục nước Việt Nam, thành lập nước Cộng hòa Dân quốc Việt Nam”.
Hội tổ chức ám sát những tên thực dân đầu sỏ, tấn công các đồn binh Pháp ở Vân Nam… nhưng chỉ thu được những kết quả hạn chế trong khi lực lượng hao tổn khá lớn.
+ 24/12/1913 Phan Bội Châu bị giới quân phiệt Trung Quốc bắt giam ở nhà tù Quảng Đông.
+ Năm 1925, Phan Bội Châu bị bắt, rồi bị giam lỏng ở Huế cho đến khi qua đời.
* Bài học rút ra từ phong trào
+ Chủ trương bạo động là đúng, những tư tưởng cầu viện là sai (không thể dựa đế quốc đánh đế quốc được).
+ Cần xây dựng thực lực trong nước, trên cơ sở đó mà tranh thủ sự hỗ trợ quốc tế chân chính.
2. Phan Châu Trinh và xu hướng cải cách
a. Tóm tắt tiểu sử:
* Phan Châu Trinh hiệu Tây Hồ, biệt hiệu Hy Mã.
* Quê quán: phủ Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam
* Năm 1900 đỗ cử nhân, năm 1901 đỗ phó bảng, làm quan với triều đính Huế.
* Năm 1904 từ quan, bắt đầu hoạt động cứu nước.
b. Chủ trương, hoạt động cứu nước
* Chủ trương: đấu tranh ôn hòa, bằng những biện pháp cải cách như nâng cao dân trí dân quyền , dựa vào Pháp để đánh đổ vua quan phong kiến hủ bại, xem đó là điều kiện tiên quyết để giành độc lập.
* Hoạt động :
+ Năm 1906, ông cùng một nhóm sĩ phu đất Quảng như Huỳnh Thúc Kháng, Trần Quý Cáp, Ngô Đúc Kế mở cuộc vận động Duy tân ở Trung kỳ:
Kinh tế: chú ý cổ động thực nghiệp, lập hội kinh doanh, phát triển nghề thủ công, làm vườn, lập “nông hội”…
+ Giáo dục: mở trường dạy theo kiểu mới để nâng cao dân trí, dạy chữ Quốc ngữ, các môn học mới …
+ Văn hóa: vận động cải cách trang phục và lối sống: cắt tóc ngắn, ăn mặc “Âu hóa”, bài trừ mê tín dị đoan và các hủ tục phong kiến….
+ Năm 1908, sau phong trào chống thuế ở Trung kì, Pháp đàn áp dữ dội: + Năm 1908, Phan Châu Trinh bị án tù 3 năm ở Côn Đảo.
+ Năm 1911 Chính quyền thực dân đưa Ông sang Pháp
+ Ông là nhà cách mạng tiêu biểu cho khuynh hướng cải cách ở Việt Nam đầu thế kỷ 20.
* Nguyên nhân dẫn tới phong trào chống thuế ở Trung Kì năm 1908.
+ Do chính sách cai trị tàn bạo của thực dân Pháp, nông dân vô cùng khốn khổ về các thứ thuế.
+ Ảnh hưởng của cuộc vận động Duy Tân
+ Thực dân Pháp thẳng tay đàn áp. Phong trào thất bại. Phan Châu Trinh và Trần Quí Cáp bị kết án tử hình.
3. Đông Kinh nghĩa thục. Vụ đầu độc lính Pháp ở Hà Nội và những hoạt động cuối cùng của nghĩa quân Yên Thế.
a. Đông kinh nghĩa thục
1. Phan Bội Châu và xu hướng phản động
a. Tóm tắt tiểu sử Phan Bội Châu
* Phan Bội Châu quê ở Nam Đàn, Nghệ An
* Trong gia đình nhà nho giàu truyền thống yêu nước
* Từ nhỏ Phan Bội Châu nổi tiếng thông minh và đã sôi sục nhiệt tình cứu nước
* Năm 1900, ông bắt đầu con đường hoạt động cách mạng
b. , Chủ trương, hoạt động cứu nước
* Chủ trương: “nợ máu chỉ có thể trả bằng máu”, ông kiên trì dùng bạo lực giành độc lập.
* Nguyên nhân: Phan Bội Châu cho rằng Nhật bản cùng màu da, cùng văn hoá Hán học (đồng chủng, đồng văn), lại đi theo con đường tư bản châu Âu, giàu mạnh lên và đánh thắng đế quốc Nga (1905)
* Hoạt động:
+ Tháng 05/1904, lập Duy tân hội ở Quảng Nam
+ Mục đích đánh đuổi thực dân Pháp, giành độc lập, thành lập chính thể quân chủ lập hiến.
+ Hội tổ chức phong trào Đông du, đưa gần 200 học sinh sang Nhật học.
Tháng 09/1908, Nhật bắt tay với Pháp trục xuất tất cả lưu học sinh Việt Nam và Phan Bội Châu. Phong trào tan rã.
Nguyên nhân thất bại: do các thế lực đế quốc (Nhật-Pháp) cấu kết với nhau để trục xuất thanh niên yêu nước Việt Nam ở Nhật.
+ Tháng 6/1912, ông lập Việt Nam Quang phục hội:
+ Tôn chỉ “Đánh đuổi giặc Pháp, khôi phục nước Việt Nam, thành lập nước Cộng hòa Dân quốc Việt Nam”.
Hội tổ chức ám sát những tên thực dân đầu sỏ, tấn công các đồn binh Pháp ở Vân Nam… nhưng chỉ thu được những kết quả hạn chế trong khi lực lượng hao tổn khá lớn.
+ 24/12/1913 Phan Bội Châu bị giới quân phiệt Trung Quốc bắt giam ở nhà tù Quảng Đông.
+ Năm 1925, Phan Bội Châu bị bắt, rồi bị giam lỏng ở Huế cho đến khi qua đời.
* Bài học rút ra từ phong trào
+ Chủ trương bạo động là đúng, những tư tưởng cầu viện là sai (không thể dựa đế quốc đánh đế quốc được).
+ Cần xây dựng thực lực trong nước, trên cơ sở đó mà tranh thủ sự hỗ trợ quốc tế chân chính.
2. Phan Châu Trinh và xu hướng cải cách
a. Tóm tắt tiểu sử:
* Phan Châu Trinh hiệu Tây Hồ, biệt hiệu Hy Mã.
* Quê quán: phủ Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam
* Năm 1900 đỗ cử nhân, năm 1901 đỗ phó bảng, làm quan với triều đính Huế.
* Năm 1904 từ quan, bắt đầu hoạt động cứu nước.
b. Chủ trương, hoạt động cứu nước
* Chủ trương: đấu tranh ôn hòa, bằng những biện pháp cải cách như nâng cao dân trí dân quyền , dựa vào Pháp để đánh đổ vua quan phong kiến hủ bại, xem đó là điều kiện tiên quyết để giành độc lập.
* Hoạt động :
+ Năm 1906, ông cùng một nhóm sĩ phu đất Quảng như Huỳnh Thúc Kháng, Trần Quý Cáp, Ngô Đúc Kế mở cuộc vận động Duy tân ở Trung kỳ:
Kinh tế: chú ý cổ động thực nghiệp, lập hội kinh doanh, phát triển nghề thủ công, làm vườn, lập “nông hội”…
+ Giáo dục: mở trường dạy theo kiểu mới để nâng cao dân trí, dạy chữ Quốc ngữ, các môn học mới …
+ Văn hóa: vận động cải cách trang phục và lối sống: cắt tóc ngắn, ăn mặc “Âu hóa”, bài trừ mê tín dị đoan và các hủ tục phong kiến….
+ Năm 1908, sau phong trào chống thuế ở Trung kì, Pháp đàn áp dữ dội: + Năm 1908, Phan Châu Trinh bị án tù 3 năm ở Côn Đảo.
+ Năm 1911 Chính quyền thực dân đưa Ông sang Pháp
+ Ông là nhà cách mạng tiêu biểu cho khuynh hướng cải cách ở Việt Nam đầu thế kỷ 20.
* Nguyên nhân dẫn tới phong trào chống thuế ở Trung Kì năm 1908.
+ Do chính sách cai trị tàn bạo của thực dân Pháp, nông dân vô cùng khốn khổ về các thứ thuế.
+ Ảnh hưởng của cuộc vận động Duy Tân
+ Thực dân Pháp thẳng tay đàn áp. Phong trào thất bại. Phan Châu Trinh và Trần Quí Cáp bị kết án tử hình.
3. Đông Kinh nghĩa thục. Vụ đầu độc lính Pháp ở Hà Nội và những hoạt động cuối cùng của nghĩa quân Yên Thế.
a. Đông kinh nghĩa thục
- Khái niệm: Trường tư ở Đông kinh (Hà Nội) theo mô hình Nhật Bản, dạy theo lối mới
- Do Lương Văn Can, Nguyễn Quyền,… lập, hoạt động từ tháng 3 đến tháng 11 năm 1907
- Không bó hẹp trong phạm vi trường học, những hoạt động của đông kinh nghĩa thục đã vươn ra ngoài xã hội, làm cho nhà trường nhanh chóng trở thành một trung tâm của phong trào Duy tân ở Bắc Kì.
- Hoạt động của Đông Kinh nghĩa thục khiến thực dân Pháp lo ngại.
- Chúng ra lệnh đóng cửa trường. Hầu hết giáo viên của Đông kinh nghĩa thục bị bắt, sách báo bị cấm hoặc bị tịch thu, các tổ chức liên quan đều bị giải tán.
- Vụ đầu độc lính Pháp ở Hà Nội:
- Binh lính người Việt trong quân đội Pháp, kết hợp với nghĩa quân Yên Thế.
- Kế hoạch đầu độc: Nghĩa quân Yên Thế kéo về phục sẵn ở xung quanh Hà Nội, bồi bếp bỏ thuốc độc vào thức ăn để đầu độc trại lính Pháp. Khi có pháo lệnh, binh sĩ người Việt sẽ nổi dậy từ bên trong đánh ra, quân của Hoàng Hoa Thám từ bên ngoài đánh vào, nhanh chóng chiếm thành. Nhưng cuối cùng bị lộ và bị thực dân Pháp ngăn chặn.
- Ý nghĩa:
- Tuy thất bại nhưng đã gây ra sự hoang mang trong sĩ quan và binh lính Pháp
- Đây là sự nổi dậy đầu tiên của binh lính người Việt trong quân đội Pháp=> chứng tỏ họ là một lực lượng cần được tập hợp trong cuộc đấu tranh chống đế quốc.
- Giai đoạn 1909 – 1913 của nghĩa quân Yên Thế:
- Tháng 1.1909 quân Pháp dưới sự chỉ huy của Ba - tay tấn công vào căn cứ Phồn Xương
- Nghĩa quân thực hiện chiến dịch di chuyển và cũng giành được một số thắng lợi.
- Tháng 11. 1909 lực lượng của Đề Thám chỉ còn vài chục người
- Tháng 2.1913 Đề Thám bị sát hại, phong trào tan rã.
