

BÀI 13. CÔNG CƠ HỌC
I-Tóm tắt lý thuyết1. Công cơ học
-Công cơ học phụ thuộc hai yếu tố: Lực tác dụng vào vật và quãng đường dịch chuyển
2. Công thức tính công cơ học
Công thức: [imath]A = F.s[/imath]
Trong đó:
[imath]+F[/imath] là lực tác dụng vào vật [imath](N).[/imath]
[imath]+s[/imath] là quãng đường vật dịch chuyển theo phương của lực [imath](m)[/imath]
3. Đơn vị của công
-Đơn vị của công là Jun (kí hiệu là [imath]J[/imath]).
-[imath]1 J = 1 N. 1m = 1 N.m[/imath]
-[imath]1 kJ = 1000 J.[/imath]
4. Chú ý
-Khi lực tác dụng không làm dịch chuyển được vật thì lực không sinh công.
-Khi lực tác dụng có phương vuông góc với phương dịch chuyển của vật thì lực cũng không sinh công
*Phương pháp giải:
Tính công cơ học
-Để xác định công cơ học cần nhớ công thức: [imath]A = F.s[/imath]
-Lưu ý:
+Nếu đề bài yêu cầu tính công của lực nâng vật lên theo phương thẳng đứng thì [imath]F = P.[/imath]
+Nếu đề bài không cho trực tiếp quãng đường dịch chuyển (s) của vật mà cho tốc độ và thời gian chuyển động thì vận dụng công thức tính quãng đường: [imath]s = v.t[/imath]
II- BÀI TẬP SGK
-Khi có lực tác dụng vào vật làm vật chuyển dời theo phương không vuông góc với phương của lực thì có công cơ học.
-Trường hợp con bò đang kéo xe đi trên đường ở Hình 13.1 có công cơ học
-Trường hợp người lực sĩ cử tạ đỡ quả tạ ở tư thế thẳng đứng ở Hình 13.2 không có công cơ học
C2:Tìm từ thích hợp cho các chỗ trống của kết luận sau:
Chỉ có “công cơ học” khi có …(1)… tác dụng vào vật và làm cho vật …(2)… theo phương vuông góc với phương của lực.
-Chỉ có “công cơ học” khi có lực tác dụng vào vật và làm cho vật chuyển dời theo phương vuông góc với phương của lực.
C3:Trong những trường hợp dưới đây, trường hợp nào có công cơ học?
a) Người thợ mỏ đang đẩy làm cho xe goòng chở than chuyển động.
b) Một học sinh đang ngồi học bài.
c) Máy xúc đất đang làm việc.
d) Người lực sĩ đang nâng quả tạ từ thấp lên cao.
-Các trường hợp có công cơ học là: a), c), d)
-Giải thích: vì ở cả 3 trường hợp đều có một lực tác dụng lên vật làm cho vật chuyển dời (tương ứng là: xe goòng chuyển động, máy xúc chuyển động và quả tạ chuyển động).
a) Đầu tàu hỏa đang kéo đoàn tàu chuyển động: Lực kéo của đầu tàu thực hiện công.
b) Quả bưởi rơi từ trên cây xuống: Trọng lực thực hiện công.
c) Người công nhân dùng ròng rọc cố định kéo vật nặng lên cao: Lực kéo của người công nhân thực hiện công.
C5:Đầu tàu hỏa kéo toa xe với lực[imath]F = 5000 N[/imath]làm toa xe đi được 1000 m. Tính công của lực kéo của đầu tàu.
-Công của lực kéo là: [imath]A = F.s = 5000.1000 = 5000000 J = 500 kJ.[/imath]
C6:Một quả dừa có trọng lượng 2 kg rơi từ trên cây cách mặt đất 6 m. Tính công của trọng lực?
-Trọng lực của quả dừa: [imath]P = 2.10 = 20 N.[/imath]
-Công của trọng lực là: [imath]A = P.h = 20.6 = 120 J[/imath]
C7: Tại sao không có công cơ học của trọng lực trong trường hợp hòn bi chuvển động trên mặt sàn nằm ngang?
-Trọng lực theo phương thẳng đứng luôn vuông góc với phương chuyển động của hòn bi nên không có công cơ học trong trường hợp đó.
Xem thêm: HỆ THỐNG MỤC LỤC CÁC BÀI VẬT LÍ 8