4 câu thơ đầu: Khát vọng níu giữ vẻ đẹp của đất trời
- Bài thơ mở đầu bằng những câu thơ ngũ ngôn ngắn gọn, rõ ràng.
-) 4 câu thơ như lời tuyên bố dõng dạc, dứt khoát.
- Điệp từ: " Tôi muốn " kết hợp với điệp cấu trúc ngữ pháp:
+ Nhấn mạnh khát vọng mãnh liệt , táo bạo.
+ Đề cao cái tôi cá nhân, chủ thể "tôi" xuất hiện đường hoàng.
- Niềm khao khát được dãi bày qua các động từ " tắt nắng ", " buộc gió ".
-) Hành động cụ thể tác động tới đối tượng vô hình: là những sự vật, hiện tượng thiên nhiên lớn lao, kì vĩ.
-) Khát vọng táo bạo, ngông cuồng: mốn thay đổi quy luật tự nhiên, đoạt quyền, táo bạo.
-) Hành động muốn níu giữ thời gian, ngưng đọng không gian
- Mục đích: " Cho màu đừng nhạt "
" Cho hương đừng bay "
-) Không muốn hương sắc của cuộc đời tàn phai, mất đi
-) Níu giữ vẻ đẹp của đất trời, muốn đồng hành với những gì đẹp đẽ nhất của thiên nhiên.
ð Hé mở: + Ý thức về cái tôi cá nhân
+ Lòng yêu đời, yêu thiên nhiên thiết tha, say đắm. Đó là cái tôi đối lập với cách sống " khắc kỉ ", thu mình trong XHPK.
Khổ 2: Bức tranh mùa xuân tươi đẹp và tâm trạng của thi nhân.
- Bức tranh mùa xuân hiện ra qua những hình ảnh cụ thể:
+ Tuần tháng mật của ong bướm: thời gian mùa xuân hoa nở vớ nhiều ong bướm rộn ràng hút nhuỵ hoa về làm mật.
-) Hình ảnh này còn gợi tới thời gian sau lễ kết hôn của cặp vợ chồng mới cưới: - Tuần trăng mật đầy ngọt ngào, hạnh phúc.
-) Dù hiểu theo nghĩa nào thì đều gợi đến khoảng khắc tràn đầy niềm vui sống mãnh liệt.
=> Câu thơ có cách tân NT táo bạo:
· Câu thơ 8 tiếng - diễn tả dòng cảm xúc tuôn chảy dào dạt.
· Đại từ " này đây ": dùng để chỉ, lặp 5 lần nhấn mạnh sự giàu có, phong phú của thiên nhiên. Tất cả các sự vật của mùa xuân như đang phơi bày, mời gọi.
· NT đảo " của ong bướm ": biểu hiện sự tiếp xúc trực tiếp, vồ vập tới đối tượng thiên nhiên.
+ Hình ảnh " hoa của đồng nội xanh rì "
-) Không gian rộng lớn, phong khoáng bao trùm màu " xanh rì " - sắc xanh đậm, căng tràn sức sống.
-) Nổi bật trên nền cảnh thiên nhiên ấy là những đoá hoa mùa xuân rực rỡ, thơm tho.
+Lá của cành tơ phơ phất:
-) Hình ảnh mang sự non tơ, mơn mởn
-) Từ láy " phơ phất ": trạng thái lay động nhẹ nhàng.
-) Cảnh xuân không chết cứng mà rất đỗi sinh động.
+Khúc tình si của " yến anh ":
-) Chim yến anh: loài chim quấn quýt có đôi có lứa.
-) Tiếng hót như tiếng hát về tình yêu si mê, ngây ngất.
=> Rộn rã, tưng bừng trong một bản nhạc tình yêu.
+ Ánh sáng chớp hàng mi vào buổi sớm:
-) Đây chính là ánh nắng vào lúc sớm mai được cảm nhận như ánh nhìn chớp mắt của "thần Vui".
-) Ánh sáng huyền ảo, thần tiên, toả rạng niềm vui ấm áp
-) Liên hệ: Xuân Diệu đã từng viết: " Rặng mi dài xao động ánh dương vui ".
=> Thi nhân đang ngỡ ngàng, phát hiện ra thiên đường có ở dưới mặt đất
=> Bức tranh mùa xuân đầy ắp sắc màu, hượng vị, âm thanh, ánh sáng, vạn vật đương lúc lên hương, toả sắc, mỗi vẻ đẹp của mùa xuân đều căng tràn nhựa sống. Đó còn là 1 thế giới đầy ắp xuân tình, vạn vật đều có đôi có lứa, đều gợi đến tình yêu, hạnh phúc.
=> Nhân vật trữ tình đang reo vui, ngây ngất, hân hoan ngắm nhìn vẻ đẹp của mùa xuân.
- Tác giả đã cảm nhận bức tranh mùa xuân:
" Tháng giêng ngon như một cặp môi gần"
+ Mùa xuân được thu gọn lại qua từ " tháng giêng "- khái niệm thời gian chứa cả không gian mùa xuân tinh khôi, thanh tân, mới mẻ.
+ " Ngon ": cảm nhận mùa xuân bằng vị giác để thấy trạng thái tươi đẹp ở mức độ cao nhất.
+ Hình ảnh so sánh: " như cặp môi gần "
-) Cảm giác của tình yêu, thấy mùa xuân quyến rũ, gợi cảm, đánh thức nỗi khao khát, rạo rực của con người..
-) Quan điểm thẩm mĩ mới mẻ: lây sver đẹp của con người làm chuẩn mực , thước đo cho vẻ đẹp của mùa xuân
- Dãi bày trực tiếp tâm trạng:
+ "Tôi sung sướng": tâm trạng vui, hạnh phúc, náo nức
-) Tâm trạng vui sướng đột ngột bị chặn lại bởi 2 dấu chấm:
+ Từ " nhưng ": đã nhấn mạnh cảm xúc đối lập với sự sung sướng: " Vội vàng một nửa "
-) Nhân vật trữ tình đang sung sướng trong sự vội vàng.
+ Dấu ":": giải thích cho tâm trạng đó : " Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân "
-) Nhớ xuân, tiếc nuối xuân ngay giữa mùa xuân.
-) Liên hệ:
+ Thế Lữ: " Hoài xuân ":
" Tiếng ve ran trong bóng cây râm mát
Giọng chim quyên ca ánh sáng mặt trời
Gió nồm treo trên hồ sen rào rạt
Mùa xuân còn, hết? Khách đa tình ơi!"
+ Chế Lan Viên:
" Ai đâu trở lại mùa thu trước
Nhặt lấy cho tôi những lá vàng
Với của hoa tươi muôn cánh rã
Về đây, đem chắn nẻo xuân sang."
=> Nhà thơ đã phát hiện ra những vẻ đáng yêu, đáng say đắm của mùa xuân qua những hình ảnh thơ chân thật, tươi ngyên, tràn đầy nhựa sống. Bức tranh mang vẻ đẹp của cuộc đời trần thế bình dị, gần gũi quanh ta, không phải chốn tiên xa vời, hư ảo.
=> Qua bức tranh mùa xuân, thi nhân đã bộc lộ lòng yêu đời, say đắm cảnh trời 1 cách mãnh liệt.