ĐỀ 2: phân tích cảnh phố huyện trong tác phẩm hai đứa trẻ
1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả và tác phẩm
- Dẫn dắt vào vấn đề: Cảnh phố huyện trong tác phẩm "Hai đứa trẻ" dưới ngòi bút nhẹ nhàng, tinh tế, đôn hậu của Thạch Lam
2. Thân bài
_ Cảnh phố huyện chiều muộn
* Cảnh chiều tàn
- Đó là bức tranh đồng quê quen thuộc, gần gũi và gợi cảm ; bình dị nhưng không kém phần thơ mộng mang cốt cách Việt Nam
- Âm thanh quen thuộc: Tiếng trống thu không, tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng, tiếng muối vo ve ~> Chiều quê yên bình, êm ả
- Hình ảnh : Phương Tây đỏ rực, những đám mây ánh hồng, dãy tre làng đen lại ~> Hình ảnh có sự chuyển biến của thời gian, ánh sáng lụi tàn, bóng tối bắt đầu xâm lấn
- Đường nét: Dãy tre làng cắt hình rõ rệt trên nền trời
~> Ngôn ngữ, nhịp điệu chậm kết hợp thanh bằng chủ đạo gợi nét buồn
* Phiên chợ tàn
- Miêu tả vào thời điểm tan chợ, người về hết,tiếng ồn ào mất, chỉ còn lại rác rưởi , mùi âm ẩm của ban ngày và cát bụi còn vương
~> Chợ nghèo buồn , thư thớt,vắng vẻ.Chợ biểu hiện sức sống của làng quê thế nhưng lại buồn vắng xao xác ~ Sức sống phố huyện cũng lụi tàn, héo úa
~> Cuộc sống nghèo khổ của những người dân được tô đậm thông qua hình ảnh rác rưởi: người bán trông vào người mua
~> Không gian làng quê trước cách mạng tháng Tám, chợ là bộ mặt kinh tế , tập trung sức sống của một vùng, miêu tả chợ tàn như làm nổi bật thêm cái vẻ nghèo nàn, xơ xác , tiêu điều của phố huyện
* Những kiếp người tàn tạ
- Những đứa trẻ con nhà nghèo đi lại tìm tòi, nhặt nhạnh những thứ còn sót lại ở chợ
- Chị Tí: ngày mò cua bắt ốc, tối bán hàng nước sơ sài, ế ẩm với cuộc sống chật vật bâp bênh ~> Cuộc sống tẻ nhạt, lặp đi lặp lại.
- Bác Siêu: Tưởng như khá giả nhất nhưng lại bấp bênh vì bác bán phở - 1 món hàng xa xỉ ở phố huyện nghèo chẳng ai đủ tiền để ăn
- Chị em Liên ngồi trên cái chõng nát trông coi quầy tạp hóa nhỏ xíu
- Gia đình bác Xẩm: Cảnh đời bất hạnh sống trông chờ vào sự bố thí của người đời
- Cụ Thi điên: Cười khanh khách ma quái, lảo đảo lẩn vào trong bóng tối
~> Cuộc sống tàn lụi, héo úa
- Từ cuộc sống nghèo nàn tối tăm, đơn điệu của người dân phố huyện, Thạch Lm gióng lên hồi chuông cảnh báo nếu hiện thực này không thay đổi thì tương lai những đứa trẻ sẽ giống những mảnh đời tàn tạ, héo úa của phố huyện- họ - "những phế nhân "
_ Cảnh phố huyện lúc đêm khuya
- Hình tượng bóng tối và ánh sáng trong nghệ thuật tương phản đã mở ra bức tranh phố huyện lúc đêm khuya
- Bóng tối
+ Bóng tối đen kịt bao trùm lên đường phố và các ngõ, vào làng, ra sông, qua chợ về nhà
+ Bóng tối đậm đặc cả bầu không khí, tiếng trống cầm canh cũng không " xuyên được bóng tối dày đặc"
~> Bóng đêm là hướng đi tới, đi về, đi đến , đi ra của bao người, trở thành số phận, tương li của con người nơi đây
~> Bóng tối khắc sâu hơn tình cảnh nghèo nàn, tối tăm, tù túng, đầy bế tắc của người dân
~> Nỗi day dứt thầm kín , nỗi buồn thân phận và niềm cảm thông của tác giả
- Ánh sáng
+ Khe sáng lọt ra từ những cánh cửa khép hờ trong phố huyện
+ Vòm trời hàng ngàn ngôi sao và vệt sáng của đom đóm
+ Quầng sáng quanh ngọn đèn nhà chị Tí, châm lửa nhỏ và vàng từ bếp phở của bác Siêu, từng hột sáng từ đèn của Liên
~> Ánh sáng le lói, hiếm hoi ngày càng yếu ớt, tàn lụi, bị thu hẹp đối nghịch với không gian bóng tối mênh mông.
~> Bóng tối như ám ảnh, vượt qua ranh giới tự nhiên, thâm nhập, luồn lách, bám sát vào cảnh vật và con người.
~> Ánh sáng như biểu tượng cho sức sống úa tàn , tẻ nhạt, nghèo khổ của người dân phố huyện
- Bị giam cầm trong bóng tối dày đặc nhưng ánh sáng vẫn cố gắng cầm cự để không bị lụi tắt . Ánh sáng đó dẫu chỉ là hột sáng nhưng chính là khát vọng, mong mỏi của người dân phố huyện về một tương lai tươi sáng hơn.
_ Cảnh tàu đến và qua - Cảnh phố huyện chìm trong đêm tối
- Đoàn tàu từ Hà Nội với những toa đèn sáng trưng, những toa hạng trên sang trọng lố nhố người, đồng và kền lấp lánh, nó đối lập với ánh sáng tù mù, yếu ớt , với cuộc sống mòn mỏi, tối tăm nơi phố huyện
- Gợi nhớ về một Hà Nội sáng rực, vui vẻ, huyên náo,nhiều đèn, vùng sáng rực và lấp lánh
- Mang ánh sáng lấp lánh và âm thanh huyên náo như một chiếc phao mang một thoáng vui, niềm an ủi, khao khát mơ hồ cho cuộc sống nghèo nàn, tù túng, lụi tàn của người dân phố huyện.
- Tàu đến và đi nhanh nhưng kịp gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự đơn điệu , nghèo nàn, tăm tối của người dân phố huyện ~> họ đang tiến dần đến cái chết ngay khi còn sống.
- Khi tàu đi qua, cảnh phố huyện rơi vào yên tĩnh ~> hiện thực cảnh đời buồn tẻ của phố huyện, Đó là cuộc sống cứ “mốc lên, mòn đi, rỉ ra, mục ra” không lối thoát ( Nam Cao)
~> Tình trạng trì trệ từ lâu của xã hội Việt Nam thời Pháp thuộc
* Đánh giá chung:
- Cảnh phố huyện như vén lê bức tranh hiện thực của phố huyện nghèo cũng như cuộc sống khốn khó của xã hội Việt trong sự xót thương cho những mảnh đời bất hạnh , cuộc sống - số phận của những đứa trẻ, gióng lên hồi chuông cảnh báo về cuộc đời của những đứa trẻ.
- Cảnh phố huyện khi miêu tả mang đậm phong cách nghệ thuật Thạch Lam
- Góp phần làm thành công bộc lộ tư tưởng nhân đạo của tác giả, giá trị hiện thực và nhân đạo được xây dựng thành công
- Tác phẩm mang hơi thở bàng bạc của chất thơ đặc sắc
3. Kết bài
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
