Văn nghị luận 9

T

thanhcong1594

Khi nàng xuân nhẹ lướt trở về, đất trời như phủ một lớp nhung diệu kì. Đọc thơ Thanh Hải, ta bắt gặp một khung cảnh thiên nhiên vào xuân rất đỗi thơ mộng. Qua đó, ta cũng hiểu được một phần nào tâm tư của tác giả, đó là ước nguyện hiến dâng, muốn góp một mùa xuân nho nhỏ của mình vào một mùa xuân của đất nước.

Bài thơ được viết theo một mạch cảm xúc rất đỗi tinh tế mà sâu sắc. Đầu tiên là mùa xuân của thiên nhiên, tiếp là mùa xuân của đất nước, và cuối cùng là nguyện ước hiến dâng của tác giả.

Mở đầu tác phẩm, chúng ta bắt gặp một bức tranh thiên nhiên thật đẹp:


" Mọc giữa dòng sông xanh


Một bông hoa tím biếc

Ơi con chim chiền chiện

Hót chi mà vang trời

Từng giọt long lanh rơi


Tôi đưa tay tôi hứng"


Bằng những màu sắc giản dị và dịu dàng: "sông xanh", "hoa tím biếc", thi sĩ đã phác hoạ lên cho chúng ta một khung cảnh thiên nhiên thơ mộng, hữu tình. Giữa bức tranh xuân ấy, ta lại cảm nhận được tiếng chim chiền chiện hót vang một bầu trời. Động từ "mọc" được đảo lên đầu câu cho ta thấy sự sống của mùa xuân là trường tồn, là bất tận. Và rồi, giữa mùa xuân đẹp ấy, thi sĩ như đón nhận những tinh hoa của đất trời " từng giọt long lanh rơi - tôi đưa tay tôi hứng". Giọt long lanh- giọt nắng hay giọt sương? Giọt long lanh- giọt âm thanh hay hạnh phúc? Có lẽ là tất cả, là tất cả những gì trời đất ban tặng đều được thi sĩ trân trọng đón lấy bằng hai bàn tay.

Tiếp tục dõi theo bài thơ, ta bắt gặp một khung cảnh mùa xuân về trên đất nước:
" Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
TẤt cả như hối hả
Tất cả như xôn xao.."

Mùa xuân đã về trên chiến trường, trên nương rẫy. Mùa xuân đến, cây cối đâm chồi nảy lộc, nhưng liệu "lộc" ở đây có phải là cây cối, là mầm non, là mầm xanh đặc trưng của mùa xuân? Mùa xuân là mùa hành quân. Khi hành quân, những anh bộ đội thường có những cành lá xanh trên chiếc mũ, trên ba lô. Đó phải chăng là lộc của mùa xuân? Phải! Chính là lộc non của mùa xuân. Mùa xuân là mùa vụ mới. Những người nông dân lại bắt đầu với những công việc rất dỗi quen thuộc: gieo mầm giống và bắt đầu một vụ mùa mới. VÀ rồi... những hạt mầm đó nảy nở sinh sôi, tạo thành những cây con- lộc, chính là lộc xuân.

Đất nước ta từ lâu đã có những sự biến chuyển mới, sự biến chuyển đi lên vượt bậc, đất nước như một vì sao, một vì sao sáng lấp lánh, lấp lánh...
"Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước"

Bài thơ được viết vào tháng 11 năm 1980 trước khi thi sĩ mất không lâu. Liệu có phải vì thế mà khổ thơ thứ tư là những dòng cảm xúc, là những ước nguyện hiến dâng của nhà thơ:

"Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến"

Đã là một ước mơ, thường thì chúng ta luôn ước mơ một cái gì đó to lớn, một cái gì đó vĩ đại. Nhưng đối với nhà thơ, nhà thơ chỉ cần làm một con chim bé nhỏ trong muôn vàn loài chim, một cành hoa trong muôn ngàn đoá hoa đẹp, một nốt trầm trong một bản hoà ca xao xuyến. Một ước muốn thật nhỏ bé, thật khiêm nhường, khiêm tốn.Quay lại với khổ thơ đầu bài, đối chiếu lại với khổ thơ này, ta giật mình bởi hai đại từ. Đầu bài thì nhà thơ xưng "tôi", vậy mà đến cuối lại xưng "ta". Thông qua việc chuyển đại từ từ "tôi" sang "ta", chúng ta cảm nhận được một điều rằng dường như tác giả đang nói lên ước nguyện chung của tất cả chúng ta. Giống như Thanh Hải, chúng ta muốn làm những con chim, những bông hoa, những nốt nhạc để tô đẹp thêm cuộc sống.
" Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc"
Với Thanh Hải, ông chỉ là một mùa xuân nhỏ bé. CẢ cuộc đời mình, ông tâm huyết với những gì mình yêu, ông cống hiến hết sức hết mình, dù ở bất cứ độ tuổi nào đi chăng nữa. Với nhà thơ, sống là để cống hiến, cống hiến hết mình, cống hiến lặng lẽ, âm thầm, không cần ai phải nhớ mặt đặt tên. được cống hiến, cuộc sống thật có ý nghĩa.
Cuối cùng, bài thơ khép lại với một làn điệu dân ca xứ huế:

"Mùa xuân ta xin hát
Câu nam ai nam bình
nước non ngàn dặm mình
nước non ngàn dặm tình
nhịp phách tiền đất Huế "
Viết đến đây, có lẽ thi sĩ đang cầm cây đàn trên tay với điệu hò huế thân thương quen thuộc. Dường như làn điệu ấy đã đi vào lòng người, khắc sâu vào trong trái tim mỗi người dân việt. Mùa xuân dường như là mùa khiến cho chúng ta có nhiều cảm xúc nhất, ta muốn làm thơ, ta muốn hát, hát tiếp, hát mãi cho khúc ca huế mãi mãi trường tồn cùng năm tháng.
Bằng sự rung cảm mãnh liệt của mình, Thanh Hải đã để lại trong lòng người đọc những suy nghĩ, những bài học sâu lắng. Càng đọc, ta càng cảm thấy cuộc sống có nghĩa biết nhường nào, bởi vì khi sống, chúng ta được hết mình cống hiến cho tổ quốc Việt Nam yêu dấu. Cám ơn nhà thơ Thanh Hải đã cho chúng ta có một cảm nhận, có một cái nhìn mới mẻ, tinh tế về cuộc sống tươi đẹp này.
Nguồn: ST_
 
T

thanhcong1594

Mở đầu bài thơ là bức tranh mùa xuân của thiên nhiên được phác hoạ bằng vài nét chấm phá :.

Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc,
Ơi! con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời.

Chỉ bằng vài nét đơn sơ mà đặc sắc ,với những hình ảnh nho nhỏ, thân quen , bình dị, nhà thơ đã vẽ lên bức tranh xuân thơ mộng, đậm phong vị xứ Huế .Bức tranh có không gian thoáng đãng ,sắc màu tươi tắn, hài hoà và âm thanh rộn rã tươi vui của tiếng chim chiền chiện . Cách lựa chọn hình ảnh “dòng sông xanh” , “bông hoa tím”, cách sử dụng các từ ngữ “ơi” ,“chi” đi liền sau động từ “hót” khiến người đọc liên tưởng đến quê hương xứ Huế và cả tâm trạng say đắm hân hoan của tác giả .
Dường như thấp thoáng đâu đó trong câu thơ là màu xanh của dòng Hương Giang mềm mại và những tà áo dài tím biếc của những cô gái Huế mộng mơ, cùng với âm thanh rộn rã, tươi vui của tiếng chim chiền chiện, khiến mùa xuân của cố đô trầm mặc, chợt trở nên rực rỡ, rộn ràng .Cảm xúc của tác giả trước mùa xuân còn được miêu tả ở chi tiết rất tạo hình :

Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng .

Giọt âm thanh của tiếng chim thật trong ,thật tròn,vang ngân giữa không gian,đọng lại thành từng giọt hữu hình long lanh như hạt ngọc ,nhà thơ đưa tay hứng với tất cả sự trân trọng , đắm say . Sự chuyển đổi cảm giác khiến hình ảnh thơ trở nên lung linh, đa nghĩa góp phần diễn tả trọn vẹn hơn niềm say sưa, ngây ngất của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên, trời đất vào xuân .
Từ mùa xuân của thiên nhiên, trời đất nhà thơ chuyển sang cảm nhận về mùa xuân của đất nước . Tác giả hướng tình cảm của mình tới những con người đang làm đẹp mùa xuân :

Mùa xuân người cầm súng
Lộc dắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ.

Những câu thơ tạo ra hình ảnh sóng đôi đẹp như hai vế của câu đối mừng xuân nói về những người chiến sỹ bảo vệ và những người lao động dựng xây đất nước. “Lộc” theo bước chân người cầm súng ra trận,theo bàn tay người lao động ra đồng và gieo mùa xuân đến khắp mọi miền đất nước. Có lẽ bởi vậy mà không khí khẩn trương ,rộn ràng , náo nức lan toả khắp tứ thơ :

Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao.

Điệp từ “tất cả” ,từ láy “hối hả”, “xôn xao ” tạo nên nhịp điệu mùa xuân hối hả ,hào hùng ,mở ra những cảm nhận chan chứa tự hào về đất nước :

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước .

Hình ảnh so sánh đẹp : “đất nước như vì sao” toả sáng, luôn vận động và phát triển không ngừng, có ý nghĩa định hướng ,giục giã mọi người hăng say cống hiến xây dựng quê hương .
Trước mùa xuân của đất nước, nhà thơ tâm niệm về mùa xuân riêng của mỗi cuộc đời và dạt dào một khát vọng hiến dâng

Ta làm con chim hót
Ta làm một canh hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.

Nếu ở đầu bài thơ tác giả miêu tả những hình ảnh làm đẹp thêm ,tô điểm thêm cho mùa xuân là âm thanh náo nức vang trời của tiếng chim chiền chiện và sắc màu tím biếc dịu dàng của cánh lục bình nhỏ trên sông thì ở đây tứ thơ được lặp lại, tạo ra sự đối ứng chặt chẽ . Tác giả mong muốn được làm bông hoa toả ngát hương ,con chim mang tiếng hót và nốt trầm xao xuyến để hiến dâng nhưng không làm mất đi nét riêng của mỗi người .Đó thực sự là lời tâm niệm chân thành, tha thiết, khiêm nhường và khát khao được cống hiến phần tinh tuý nhất của mình làm đẹp thêm mùa xuân của quê hương, xứ sở mà không bị giới hạn bởi thời gian, tuổi tác :

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc .

“Mùa xuân nho nhỏ” là một sáng tạo bất ngờ ,độc đáo mà tự nhiên, hợp lý của nhà thơ , bởi mùa xuân vốn là một khái niệm chỉ thời gian thế mà ở đây “ mùa xuân” lại có khối ,có hình ,một hình hài nho nhỏ thật xinh xắn . Mùa xuân đã trở thành một ẩn dụ nói về khát vọng , một lẽ sống cao đẹp, một ý thức khiêm nhường góp sức mình làm đẹp thêm mùa xuân của thiên nhiên,đất nước.Điệp từ “dù là” đặt ở đầu hai câu thơ liên tiếp có ý nghĩa khẳng định cho khát vọng dâng hiến miệt mài, không mệt mỏi của tác giả .
Thể thơ năm chữ có nhạc điệu trong sáng, tha thiết ,gần gũi với dân ca nhiều hình ảnh đẹp , giản dị ,gợi cảm ,những so sánh và ẩn dụ sáng tạo đã góp phần tạo nên thành công không nhỏ cho bài thơ .
Bài thơ kết thúc khi đã làm lay động trái tim mỗi người bởi chất hoạ gợi cảm, chất nhạc vấn vương và ước nguyện thiết tha chân thành của tác giả .Dường như ước nguyện nhỏ bé khiêm nhường ấy không còn là của riêng Thanh Hải mà đã trở thành tiếng lòng chung của nhiều người .Bởi vậy mà đọc xong bài thơ em muốn tự hỏi mình một điều giản dị :

“Ôi sống đẹp là thế nào hỡi bạn ?
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình !”

Nguồn : ST
 
Top Bottom