[Văn 9] Thuyết minh tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí

L

leo345

Hoàng Lê nhất thống chí là văn bản viết về những sự kiện lịch sử, mà nhân vật chính tiêu biểu – anh hùng Quang Trung ( Nguyễn Huệ). Ông có một nét đẹp của vị anh hùng dân tộc trong chiến công đại phá quân thanh, với sự dũng mãnh, tài trí , tầm nhìn xa trông rộng thì Quang Trung quả là một hình ảnh đẹp trong lòng dân tộc Việt Nam.

Một con người có hành động mạnh mẽ và quyết đoán: từ đầu đến cuối đoạn trích , Nguyễn Huệ luôn luôn là người hành động một cách xông xáo mạnh mẽ, nhanh gọn, có chủ đích và rất quả quyết. nghe tin giặc đã chiếm thành Thăng Long, mất cả một vùng đất đai rộng mà ông không hề nao núng, “ định thân chinh cầm quân đi ngay”. Rồi trong vòng chỉ một tháng, Nguyễn Huệ đã làm bao nhiêu việc lớn: “ tế cáo trời đất”, “lên ngôi hoàng đế”, “ đốc suất đại binh’’ ra Bắc gặp gỡ “người cống sĩ ở huyện La Sơn”, tuyển mộ quân lính và mở các cuộc duyệt binh lớn ở Nghệ An, phủ dụ tướng sĩ, định kế hoạch hành quân, đánh giặc và kế hoạch đối phó với nhà Thanh sau chiến thắng.

Hơn thế nữa ông còn có một trí tuệ sáng suốt, nhạy bén:

Sáng suốt trong việc phân tích tình hình thời cuộc và thế tương quan chiến lược giữa ta và địch. Đưa ra lời phủ dụ có thể coi như bài hịch ngắn mà ý tứ thật phong phú, sâu xa, có tác động kích thích lòng người yêu nước và truyền thống quật cường của đân tộc.

Sáng suốt nhạy bén trong việc xét đoán và dùng người, thể hiện qua cách xử tri với các tướng sĩ tại Tam Điệp, khi Sở và Lân mang gươm trên lưng chịu tội. ông rất hiểu sở trường sở đoản của các tướng sĩ, khen chê đều đúng người đúng việc,…

Cùng với ý trí quyết thắng và tầm nhìn xa trông rộng Quang Trung đã làm lên trang lịch sử hào hùng cho dân tộc. chỉ mới khởi binh đánh giặc chưa dành lại được tấc đất nào, vậy mà mà Quang Trung đã nói chắc như đinh đóng cột “ phương lược tiến đánh đã có tính sẵn”, lại còn tính sẵn cả kế hoạch ngoại giao sau khi chiến thắng nước lớn gấp 10 lần nước mình, để có thể dẹp chuyện binh đao, cho nước nhà yên ổn mà nuôi dưỡng lương thực.

Tài dùng binh như thần: cuộc hành binh thần tốc do vua Quang Trung chỉ huy đến nay vẫn còn làm chúng ta kinh ngạc. ngày 25 tháng chạp bắt đầu xuất binh ở phú xuân( Huế), một tuần lễ sau đã ra tận Tam Điệp cách Huế 500km. vậy mà đến đêm 30 tháng chạp hành quân ra Bắc vừa đi vừa đánh giặc vậy mà ông hoạch định là mồng 7 tháng giêng sẽ vào ăn tết ở Thăng Long, trong thực tế đã vượt mức hai ngày. Hành quân xa và đầy gian khổ như vậy nhưng cờ nào đội ấy vẫn chỉnh tề, răm rắp nghe theo chỉ huy.

Hình ảnh Quang Trung lẫm liệt trong chiến trận: Hoàng đế Quang Trung thân chinh cầm quân đánh giặc không phải chỉ trên danh nghĩa. Ông là một tổng chỉ huy chiến dịch thật sự hoạch định phương lược tiến đánh, tổ chức quân sĩ, tự mình thống lĩnh mũi tên tiến công, cưỡi voi đi đốc thúc, xông pha trước hòn tên mũi đạn, bày mưu tính kế…Đội quân của vua Quang Trung không phải là đội quân thiện chiến, lại vừa trải qua những ngày hành quân cấp tốc, không có thì giờ nghỉ ngơi, vậy mà dưới sự lãnh đạo tài tình của vị chỉ huy này đã đánh những trận thật đẹp, thắng áp đảo kẻ thù ( bắt sống hết quân do thám của địch ở phú Xuyên, giữ được bí mật để tạo thế bất ngờ, vây kín làng Hạ Hồi…) trận đánh Ngọc Hồi cho ta thấy rõ tài trí về chiến lược phong thái lẫm liệt của vua Quang Trung ( khói tỏa mù trời cách gang tấc không thấy gì mà chỉ nổi bật hình ảnh của vua Quang Trung..có sách ghi chép lại áo bào đỏ của ông sạm đen khói súng..)

Từ những đoạn trích trên ta thấy hiện về trong lịch sử một nhân vật xuất chúng: lẫm liệt oai phong, văn võ song toàn đã ghi vào trang lịch sử vẻ vang của dân tộc, làm sáng ngời truyền thống dân tộc, ngàn đời sau vẫn nhắc tên người anh hùng áo vải Quang Trung.
 
L

leo345

*Quang Trung là người anh hùng mạnh mẽ , quyết đoán , có tầm nhìn xa trông rộng :
- Khi ông nhận được tin toàn bộ đất từ biên ải đến thành Thăng Long đều rơi vào tay giặc ~> đó là một biến cố lớn của đất nước . Vậy mà ông không hề nao núng mà định thân chinh cầm quân đi ngay , nhưg ông cũng rất sẵn lòng nghe lời nói phải của bề tôi , nên ông đã dừng lại , hoàn thành cả núi việc trong vòng 1 tháng : trước hết ban lệnh ân xá khắp trong ngoài ; chính bị hiệu lên ngôi hoàng đế , lấy hiệu là Quang Trung ; đồng thời chuẩn bị xong phương lược tiến đánh và có cả kế hoạch cho 10 năm tới trong hoà bình .
* Qua những trang viết chân thực , ta còn cảm nhận đc Quang Trung là người có trí tuệ sáng suốt , thiên tư nhạy bén :
- Điều đó đc thể hiện qua việc ông xét xử bề tôi . Ông phân tích thấu đáo , chỉ rõ tội trạng của Sở và Lân rồi tha tội chết cho họ , ban thưởng cao cho Ngô Thì Nhậm .
- Đặc biệt trí tuệ và tài năng của ông còn được thể hiện trong lời dụ lệnh quân sĩ trước khi lên đường . Đọc lời dụ lệnh của Quang Trung ta như nghe thấy niềm tự tôn dân tộc trong bài thơ Nam Quốc Sơn Hà của Lí Thường Kiệt . Có cả lời thúc giục , động viên tướng sĩ quyết chiến quyết thắng vang dội núi sông trong Hịch Tướng Sĩ của Trần Quốc Tuấn . Và cả âm hưởng hùng tráng đến muôn đời trong Bình Ngô Đại Cáo của Nguyễn Trãi .
* Vua Quang Trung còn là một người chỉ huy có tài cầm quân . Chúng ta hãy cùng theo dõi từng bước tiến hành quân của nghĩa quân Tây Sơn : Ngày 25/12 hạ lệnh xuất quân , vậy mà ngày 29 đã đến Nghệ An . Ngày 30 mở tiệc khao quân , tối 30 tiếp tục lên đường . 3/1 chiếm đồn Hà Hồi . 5/1 chiếm đền Ngọc Hồi và đến thành Thăng Long trước 2 ngày so với dự định . Bước tiến không tính bằng năm bằng tháng , mà tính bằng ngày bằng giờ , cả đoàn quân lớn như vậy dưới sự chỉ huy của người anh hùng như triều dâng sóng dậy và cho đến nay chúng ta vẫn phải kinh ngạc .
* Nhưng có lẽ đẹp nhất trong trái tim người đọc đó là hình ảnh người anh hùng Quang Trung trong chiến trận . Trong lịch sử chế độ phong kiến VN , có nhiều ông vua đã từg thân chinh cầm quân . Nhưng nắm quyền tổng chỉ huy và trực tiếp xông pha trận mạc thì chỉ có Quang Trung . Hồi thứ 14 đã ghi lại vẻ đẹp tuyệt vời đó :
- Trong ánh sáng tờ mờ , khói toả , vua Quang Trung mặc áo bào đỏ lẫm liệt trên lưng voi chỉ huy trên chiến trận . Với chiến thuật linh hoạt , khi thì xuất quỉ nhập thần , khi thì phô trương thanh thế , ra lệnh dần đội quân thành hình chữ nhật , tất cả tiến lên giáp lá cà cầm dao ngắn chém bừa , thật là 1 hình tượng chiến trận hào hùng , gợi cho ta nhớ tới khí thé của nghĩa sĩ trong bài văn tế của Nguyễn Đình Chiểu :
" Kẻ đâm ngang , người chém ngược
Làm cho mã tà , ma lí kinh hồn "
Với sức mạnh đạp cửa xông vào liều mình như chẳng có , tướng từ trên trời rơi xuống , tướng từ dưới đất chui lên khiến cho quân Thanh cuống cuồng như chảo nóng , dẫm đạp lên nhau chạy trốn . Tướng giặc Sầm Nghi Đống thắt cổ tự vẩn , còn Tôn Sĩ Nghị người không thèm mặc áo giáp , ngựa không thèm gióng lên cứ nhằm hướng Bắc mà chạy .
 
Top Bottom