[Văn 9] Phân tích vẻ đẹp của bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận

T

trungsuvan

[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
Chắc suất Đại học top - Giữ chỗ ngay!!

ĐĂNG BÀI NGAY để cùng trao đổi với các thành viên siêu nhiệt tình & dễ thương trên diễn đàn.

Bài này mình thấy ngắn quá mong mọi người giúp đỡ thêm ^^

Huy Cận là 1 khuôn mặt tiêu biểu của phong trào thơ mới. Thơ ông trước cách mạng tháng 8, nhân vật trữ tình thường cô đơn nhỏ bé, lạc long, bơ vơ trong vũ trụ bao la, huyền bí khôn cùng. Chính cách mạng tháng 8 kì diệu và cuộc sống mới sau cách mạng đã đem tới cho nhà thơ một cái nhìn ấm áp tươi trẻ, tràn đầy niềm tin yêu vào cuộc sống, vào con người. Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của ông là 1 minh chứng về điều đó. Bài thơ ra đời năm 1958, trong nguồn mạch cảm xúc biết bao yêu thương về 1 cuộc sống “ mỗi ngày lại sáng”. Đó vừa là 1 bức tranh đẹp đẽ, vừa là 1 khúc ca hào hung về những người đánh cá trên biển cả bao la của tổ quốc. Mỗi người dân làng chài thật phấn khởi, say mê với công việc của mình trong tư thế thực sự làm chủ biển trời, làm chủ cuộc đời mới
Ngay mở đầu bài thơ, ta đã nghe thấy âm hưởng bài ca lao động ngân vang, khỏe khoắn cho đoàn thuyền ra khơi. Mở đầu bài thơ là cảnh hoàng hôn trên biển, vừa diễm lệ huy hoàng, vừa đầy sức sống:
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa”
Điểm nhìn của nhà thơ ở đây là điểm nhìn tưởng tượng, phải ở rất xa mới nhìn được vùng biển phía Tây, nơi mặt trời đang lặn xuống giống như 1 hòn lửa khổng lồ đang rực cháy. Đây là 1 liên tưởng so sánh thật bất ngờ, thú vị. Vũ trụ bao la, huyền bí như 1 cái nhà nhà khổng lồ mà đêm tối là cánh cửa sập xuống mà những con song chạy ngang trên biển là những then cài. Cảm quan vũ trụ của nhà thơ thật kì lạ, độc đáo, mở ra sự phong phú trong trí tưởng tượng của người đọc. Quang cảnh kết thúc thật kì vĩ, tráng lệ của 1 chu kì thiên nhiên ấy lại là sự mở đầu 1 ngày lao động mới của con người:
“ Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”
Từ “lại” cho thấy đây chỉ là sự tiếp diễn nhịp điệu lao động của người đánh cá, cảnh ra khơi khi hoàng hôn buông xuống đã diễn ra thường xuyên liên tục qua nhiều đêm. Trên hành trình ra biển ấy, cũng như mọi lần, tiếng hát của họ vút cao, vang xa trên song nước mênh mang. Ở đây, “ căng buồm” là thật ( vì gió thổi mạnh trên biển khơi), nhưng “câu hát” căng buồm lại là ảo. Tuy vậy, chính cái ảo ấy lại hiển hiện cái thực: đó là khí thế mạnh mẽ của người đánh cá khi ra khơi. Tiếng hát của họ là tiếng hát của những con người dám chinh phục biển khơi:
“Hát rằng cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi!”
Biển cả thật đẹp và giàu có, thân thiết biết bao với con người. Từ “bạc” trong câu thơ thứ nhất là một định ngữ nghệ thuật, có ý nghĩa số lượng cá nhiều, phong phú, tạo nên sự giàu có, quý giá của biển. Hình ảnh so sánh được xây dựng trên 1 liên tưởng rất thực tế: “ Cá thu biển Đông như đoàn thoi”. Từ đó, chúng ta hiểu 2 câu thơ sau là những hình ảnh nhân hóa rất tinh tế. Trong sự tưởng tượng của những người đánh cá, cá bơi dưới biển là cá dệt biển và cá mắc vào lưới là cá dệt lưới. “ Đến dệt lưới ta …”, từ “ta“ vang lên đầy tự hào kiêu hãnh, không còn cái tôi nhỏ bé đơn côi như những ngày xưa nữa mà là một cái “ta” tập thể đầy sức mạnh
Tiếp theo niềm cảm hứng say sưa, bài ca lao động vẫn vang lên khỏe khoắn, ngợi ca cảnh đánh cá trên biển, dưới trời trăng sao. Tác giả đã sáng tạo nên những hình ảnh tuyệt đẹp:
“ Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lới vây giăng.”
Tác giả đã sáng tạo khi sử dụng hình ảnh nói quá: đoàn thuyền đánh cá như đi trong sự vây bọc, nâng đỡ của thiên nhiên. Gió – người bạn thân thiết của con người – lái con thuyền ra khơi. Gió thổi phồng căng cánh buồm như vầng trăng khuyết, rồi mây cũng như cao hơn, thoáng đãng hơn,… Tất cả được nhìn từ cặp mắt của những người dân lao động đã dành được quyền làm chủ biển trời quê hương. Cảnh kì vĩ, lớn lao, phóng khoáng bởi con người sảng khoái, tự do. Trong mối quan hệ giao hòa, thiên nhiên càng huy hoàng, lớn lao bao nhiêu thì càng tôn vẻ đẹp con người lên bấy nhiêu. Tầm vóc của họ vụt cao lên, sánh ngang với biển trời vũ trụ, Động từ “ lướt” cho thấy đoàn thuyền chạy rất nhanh trên mặt biển, càng chứng tỏ khí thế phơi phới của người dân làng chài
Không chỉ tinh tế về cảm xúc thẩm mĩ mà còn phong phú về vốn sống, bài thơ “ Đoàn thuyền đánh cá” cho ta thấy Huy Cận hiểu khá tường tận về công việc của những người đánh cá. Đoàn thuyền đã tìm thấy đúng bãi cá và lưới đã được buông xuống:
“ Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe.
Đêm thở : sao lùa nước Hạ Long.”
Đây là cảnh thực hay tưởng tượng? Ở đây, quả thật có sự pha trộn giữa thực tế và ảo mộng, làm cho biển đêm có 1 vẻ đẹp thật lãng mạn, huyền ảo. Những con cá song lấp lánh như những ngọn đuốc hồng giữa biển đêm thăm thẳm. Cái đuôi cá song quẫy chẳng khác gì mảnh trăng vàng lóe sáng trên mặt biển. Hình ảnh thật nên thơ với cách gọi cá là em, hiển hiện tình yêu thiên nhiên thật mãnh liệt
Nhà thơ mở rộng hồn mình để đón nhận bao vẻ đẹp kì diệu của thiên nhiên, để cảm nhận nhịp thở của thiên nhiên qua những đợt song dâng lên hạ xuống đầy ánh sao. Biển và trời như đã hòa vào làm một và hình ảnh con người hiện lên đẹp đẽ biết bao giữa cái vũ trụ lung linh đấy. Một lần nữa, tiếng hát của họ lại cất lên giữa bao la biển trời:
“ Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.”
Tiếng hát hiển hiện niềm vui trong lao động của người dân chài. Đồng thời còn biểu hiện những mong muốn đánh bắt được nhiều cá của họ. Cảm xúc cùa họ thật bay bổng, phóng khoáng, chen chúc tình yêu đời. Họ lao động khẩn trương, luôn tay gõ nhịp dồn cá vào lưới. Với sự liên tưởng kì thú, một lần nữa, nhà thơ đã viết: “ Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao” . Phải chăng ánh trăng tỏa lấp lánh trên mặt biển, sóng dâng đầy ánh trăng, vỗ vào mạn thuyền từng nhịp đã khiến nhà thơ miêu tả công việc của người đánh cá thú vị và đẹp như vậy. Đây thực sự là 1 bài ca lao động, vừa hào hung, vừa giàu chất thơ. Nhưng có lẽ, bài ca say đắm nhất là bài ca về sự giao hòa, siết bao thân thiết giữa con người và biển cả. “ Biển cho ta cá như lòng mẹ” Đây là 1 hình ảnh so sánh đẹp: lòng mẹ, nguồn tình cảm yêu thương đã nuôi dưỡng mỗi con người. Biển không chỉ đẹp, giàu có mà còn rất ân tình. Biển không chỉ nuôi dưỡng con người hôm nay và mai sau mà biển đã “ nuôi lớn đời ta từ buổi nào”
Đêm sắp tàn và 1 ngày mới đang đến:
“Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vẩy bạc đuôi hồng lóe rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng. “
Khổ thơ gợi hình dung về hình ảnh những người lao động làng chài thật khỏe khoắn. Chỉ 1 từ “ xoăn” mà gợi tả được những bắp tay săn chắc, vừa nói được cái hồ hởi, hăm hở của những người lao động mong muốn thấy được hiệu quả lao động của mình. Và lưới rất nhiều cá:” … chùm cá nặng” đúng với mong mỏi của dân chài. Câu thơ thứ 3 miêu tả thật đẹp hình ảnh con cá đang được kéo từ biển lên. Vẩy đuôi của chúng lấp lánh ánh bình minh rực rỡ. Những từ “bạc, vàng”, một mặt diễn tả sự giàu có của biển cả, đồng thời cũng cho thấy thái độ tôn trọng của những người đánh cá với những thành quả lao động của mình. Và dường như, đó còn là niềm biết ơn của họ trước sự hào phóng, ưu ái của biển cả đối với con người. Công việc kết thúc tốt đẹp, họ trở về trong trạng thái sảng khoái, phấn chấn.


Nhưng có lẽ bài ca lao động ngân vang hào hung nhất, hay nhất ở khổ thơ cuối: diễn tả cảnh trở về của đoàn thuyền trong khung cảnh bình minh rực rỡ, tráng lệ:
“Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.”
Bốn câu thơ dựng lên 1 quang cảnh kì vĩ về cuộc chạy đua giữa đoàn thuyền đánh cá với mặt trời trên biển cả. Qua đó, thêm một lần nữa, Huy Cận khắc họa thật đậm nét vẻ đẹp khỏe mạnh của những người đánh cá và vẻ đẹp hùng vĩ của biển trời, của thiên nhiên tổ quốc. Ý thơ phảng phất không khí thần thoại, anh hùng ca trong lao động. Mở đầu là câu thơ lập lại gần nguyên văn câu thơ đầu trong khổ thơ thứ nhất: có cảm giác đây là điệp khúc trong 1 bài hát – bài hát ngợi ca niềm say mê lao động trên biển quê hương. Đây là lần thứ 3 tiếng hát vang lên, có khác chăng tiếng hát ở đây hiển hiện rõ hơn niềm vui – niềm vui chiến thắng của con người khi thu được kết quả rực rỡ sau 1 đêm lao động vất vả. Tiếng hát ấy vang lên say sưa hùng tráng trên đoàn thuyền băng băng rẽ sóng trở về. “ Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.” Hình ảnh hào hùng của đoàn thuyền là 1 hình ảnh nhân hóa mang tính chất thập xưng. Những người dân đánh cá làm việc suốt 1 đêm nhưng họ vẫn quyết tâm trở về khi trời sáng. Động từ “ chạy đua” cho thấy sức lực của họ vẫn dồi dào, khí thế lao động của họ vẫn mạnh mẽ. Họ chạy đua với thời gian, với mặt trời. Đặt trong sự tương ứng mới thấy sức mạnh của con người được miêu tả nổi bật hơn, câu thơ đã nâng cao tầm vóc của con người trước vũ trụ. Vẻ đẹp hùng vĩ, tráng lệ của bình minh trên biển đã được miêu tả thật gợi cảm ở câu thơ thứ 3 : “ Mặt trời đội biển nhô màu mới.” Câu thơ làm toàn cảnh thiên nhiên sáng lên với 1 màu mới: màu hồng cảu bình minh. Cái màu hồng rực rỡ đầy sức sống ấy chính là lời chào đón ân cần, thắm thiết của thiên nhiên với những người lao động cần cù, có nghị lực phi thường. Cái đẹp của cảnh bình minh ấy chính là ở câu cuối: “Mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi” Câu thơ có thể gợi ra 2 hình ảnh trong liên tưởng của người đọc. Một là hình ảnh đoàn thuyền nối đuôi nhau trở về, chiếc nào cũng cá đầy khoang. Hàng triệu triệu mắt cá phản chiếu ánh mặt trời lấp lánh, huy hoàng trên cả 1 vùng biển rộng. Hai là hàng triệu triệu gợn sóng cũng phản chiếu ánh bình minh rực rỡ giống như muôn ngày mắt cá trên muôn dặm khơi. Dù là hình ảnh nào, thì câu thơ cũng thể hiện 1 vẻ đẹp bao la hùng vĩ và sự giàu có, phong phú của biển cả, của thiên nhiên đất nước
 
Last edited by a moderator:
H

hochoidieuhay

Kết bài: bài thơ'' Đoàn thuyền đánh cá đã khắc họa nhiều hình ảnh đẹp tráng lê, thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động, bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ trước đất nước và cuộc sống.
 
A

aigioibangngoc

Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song
Thuyền về nước lại sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng
Nếu như trong tác phẩm “Tràng Giang” ta bắt gặp ở Huy Cận một nỗi sầu xuyên suốt dằng dặc triền miên đến nao lòng người thì ta lại gặp ở tác phẩm “Đoàn thuyền đánh cá” một hình ảnh hoàn toàn khác, hình ảnh một cuộc sống mới. Qua việc miêu tả cảnh đánh cá đêm của một đàn thuyền trên biển tác giả đã ca ngợi không khí lao động mới khẩn truơng, hiên ngang tràn đầy niềm lạc quan yêu đời của những con người làm chủ công việc, làm chủ biển cả bao la hùng vĩ
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài them đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm với gió khơi
Một ngày đã kết thúc,thiên nhiên đang dọn dẹp chuẩn bị nghỉ ngơi, nhịp độ thật khẩn truơng. Ở chân trời phía Tây kia mặt trời như một hòn lủa đỏ rực đang lặn xuống biển,những con sóng gợn những nét ngang luân chuyển như cài then,bức màn ban đêm bị kéo sập xuống nhanh gọn và dứt khoát. Đúng lúc con người và thiên nhiên nghỉ ngơi ấy “đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi” bừng bừng khí thế.Trong màn đêm rộng lớn, mênh mang “câu hát căng buồm cùng gió khơi” vút lên, bừng sáng, thêng thang, âm vang, náo nức, tựa như hoà cùng gió đại dương,câu hát thổi căng cánh buồm băng băng lao về phía trước
Giữa mây cao với biển bằng, giữa gió với trăng,giữa đại dượng mênh mông cảnh lao đông trên biển được miêu tả thật sinh đông, đầy chất thơ. Đó là những động từ mạnh mẽ “lái gió, luớt, dàn đan, quẫy, lùa, kéo xoăn tay..”, những màu sắc rực rỡ mà vô cùng hài hoà “đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng,, lấp lánh đuốc đen hồng, trăng vàng choé, vẩy bạc, đuôi vàng, nắng hồng”, những nét thiên nhiên đầy thơ mộng mà hùng vĩ “mây cao biển bằng, đêm thở, sao lùa nước Hạ Long, dặm xa, bụng biển, trăng cao…” Vẻ đẹp của thiên nhiên hoà hợp với con người lao động tạo thành một bức tranh thật hùng vĩ tráng lệ mà không kém phần nên thơ đầy sức sống. Ta như thấy cả màn đêm huyền ảo, thấy ánh trăng long lanh dát bạc, cá quẫy đuôi sóng sánh ánh trăng vàng,thấy nhứng đợt sóng nối tiếp nhau vỗ vào mạn thuyền những bài ca du duơng. Trên mặt biển bài ca gọi cá của dân chài vẫn tiếp tục ngân vang, rộn rã, thiết tha:
Ta hát bài ca gọi cá vào
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào
Thiên nhiên lúc này hòa cùng một nhịp đập với con người, như người bạn thân thiết của con người, như người mẹ mà con người thân thuộc từ tấm bé.Vẻ đẹp của biển cả bao la hùng vĩ đã làm cho con người thêm sức mạnh, giảm bớt những nhọc nhằn vất vả trong cuộc đời lao động, làm cho con người thêm lạc quan chinh phục thiên nhiên và làm chủ cuộc sống của mình.
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chum cá nặng
Vảy bac đuôi vàng loé rạng đông
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng
Vậy là một đêm đã trôi qua, ngày đang tới gần, nhịp độ công việc lại càng khẩn trương, những người dân chài lực lưỡng đang nhanh chóng hoàn thành công việc “Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng”,người đọc tưởng như thấy hình ảnh người dân chài hiện lên mạnh mẽ với những bắp thịt cuồn cuộn hăng say làm việc, kéo lên những “chùm cá nặng”. Đây là một hình ảnh ẩn dụ đầy sáng tạo ca ngợi vẻ đẹp của người lao động. Và một đêm dài lao động miệt mài, hăng say đã có thành quả, những khoang thuyền ăm ắp cá,vẩy bạc, đuôi vàng lấp lánh trong ánh rạng đông thật rực rỡ.
Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyên chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi
Khổ thơ cuối tả đoàn thuyên đánh cá đang trở về bến.Tiếng hát vút lên đưa đoàn thuyền ra khơi đánh cá, tiếng hát rộn rã suốt cuộc hành trình, tiếng hát của lòng lạc quan, của tình yêu thiên nhiên, đất nước, của tình yêu cuộc sống, tiếng hát của niềm tin,tiếng hát mừng vui thắng lợi nay lại vang lên hào sảng, mạnh mẽ cùng với nắng sớm, với gió biển đưa đoàn thuyền trở về. Đoàn thuyền lao vun vút trên mặt biển như chạy đua cùng mặt trời, cùng thời gian. Và khi “mặt trời đội biển nhô màu mới” thì đoàn thuyền đánh cá cũng đã về tới đích, “mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi”. Giữa ánh rạng đông rực rỡ muôn triệu mắt cá cũng như những mặt trời nhỏ toả sáng huy hoàng muôn dặm khơi. Đó là mặt trời của thành quả lao động chân chính của những con người lao động lạc quan không biết mệt mỏi.Bức tranh thơ rực rỡ màu sắc, âm vang âm thanh, tràn trề nhựa sống của những con người lao động làm chủ công việc, làm chủ biển cả rộng lớn, mênh mông thật đẹp để lại cho mỗi con người đã từng đọc tác phẩm này một ấn tượng khó phai nhoà.
Với âm hưởng khoẻ khoắn, hào hùng, lạc quan, với những sáng tạo trong việc xây dựng hình ảnh bằng liên tưởng,tượng phong phú, độc đáo bài thơ đúng là một “khúc tráng ca”. “Khúc tráng ca” ca ngợi không khí lao động mới,khẩn trương, hiên ngang, tràn đầy niềm lạc quan, “khúc tráng ca” ca ngợi những con người lao động mới, những con người làm chủ công việc, làm chủ cuộc sống của chính mình, làm chủ cả biển cả bao la hùng vĩ.
 
T

thuyhongtdvt

có ai giúp mình phân tích tâm tư tình cảm trong bài thơ mẹ và qua ko?????????
giúp mình với huhu!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
 
Last edited by a moderator:
T

timthuytinh

Văn hay

Hay. Thật tuyệt. Cám ơn bạn nhìu. Mong nó trúq zô kìvthi ngày mai của tớ :3
 
H

hohungho

PHÂN TÍCH ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
I. MB: - Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng trong phong trào thơ mới với tập thơ “Lửa thiờng” (1940), đồng thời là một trong những nhà thơ tiêu biểu của nền thơ hiện đại Việt Nam. Sau CM thơ của HC vắng bóng trên diễn đàn thi ca một thời gian khá dài. Đến giữa năm 1958, Huy Cận có chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh. Từ chuyến đi thực tế này, hồn thơ Huy Cận mới thực sự nảy nở trở lại, dồi dào trong cảm hứng về thiên nhiên đất nước, về lao động và niềm vui trước cuộc sống mới.
- Bài "Đoàn thuyền đánh cá" được sáng tác trong thời gian ấy và in trong tập thơ “Trời mỗi ngày lại sỏng” (1958). Bài thơ khắc hoạ nhiều hỡnh ảnh đẹp tráng lệ, thể hiện sự hài hoà giữa thiên nhiên và con người lao động, bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ trước đất nước và cuộc sống.
II. TB:
*Bài thơ được bố cục theo trỡnh tự thời gian, không gian chuyến ra khơi của đoàn thuyền, gồm 3 phần:
- Phần 1 (2khổ đầu): cảnh đoàn thuyền ra khơi
- Phần 2 (5 khổ tiếp theo): cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển.
- Phần 3 (khổ cuối): hỡnh ảnh đoàn thuyền đánh cá trở về.
Bài thơ đó tạo ra một khung cảnh khụng gian và thời gian rất đáng chú ý:
- Khụng gian rộng lớn bao la với mặt trời, biển, trăng, sao, mây, gió;
- Thời gian là nhịp tuần hoàn của vũ trụ từ lúc hoàng hôn đến bỡnh minh, cũng là thời gian của một chuyến ra biển rồi trở về của đoàn thuyền đánh cá: mặt trời xuống biển, cả trời đất vào đêm, trăng lên cao, đêm thở, sao lùa… rồi sao mờ, mặt trời đội biển nhô lên trong một ngày mới. Điểm nhịp thời gian cho công việc của đoàn thuyền đánh cá là nhịp tuần hoàn của thiên nhiên vũ trụ.
a. Cảnh hoàng hôn trên biển và cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
* Cảnh hoàng hôn trên biển được miêu tả bằng một hỡnh tượng độc đáo.
“Mặt trời xuống biển như hũn lửa
Sóng đó cài then đêm sập cửa”.
- Với sự liên tưởng so sánh thú vị, qua biện phỏp so sỏnh và nhõn hoỏ đặc sắc, Huy Cận đó miờu tả rất thực sự chuyển đổi thời khắc giữa ngày và đêm khiến cảnh biển vào đêm thật kỳ vĩ, tráng lệ như thần thoại. Đó là buổi hoàng hôn thật rực rỡ, huy hoàng, tráng lệ, gần gũi, ấm áp đầy sức sống: Vũ trụ như một ngôi nhà lớn với màn đêm buông xuống là tấm cửa khổng lồ với những lượn sóng hiền hoà gối đâu nhau chạy ngang trên biển như những chiếc then cài cửa. gợi sự gần gũi như ngôi nhà thân quen, gợi sự bỡnh yờn đối với người dân chài. Phác hoạ được một bức tranh phong cảnh kỳ diệu như thế hẳn nhà thơ phải có cặp mắt thần và trái tim nhạy cảm.
*Khi thiên nhiên bước vào trạng thái nghỉ ngơi thỡ con người bắt đầu làm việc.
- Màn đêm mở ra đó khộp lại khụng gian của một ngày. Giữa lỳc vũ trụ, đất trời như chuyển sang trạng thái nghỉ ngơi thỡ ngược lại, con người bắt đầu hoạt động “Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi – Câu hát căng buồn cùng gió khơi”. Sự đối lập này làm nổi bật tư thế lao động của con người trước biển cả.
- Nhịp thơ nhanh mạnh như một quyết định dứt khoát. Đoàn ngư dân đó xuống đáy thuyền ra khơi và cất cao tiếng hát khởi hành. Từ “lại” vừa biểu thị sự lặp lại tuần tự, thường nhật, mỗi ngày của công việc lao động vừa biểu thị ý so sỏnh ngược chiều với câu trên: đất trời vào đêm nghỉ ngơi mà con người bắt đầu lao động, một công việc lao động không ít vất vả.
- Hỡnh ảnh “cõu hỏt căng buồm” - cánh buồm căng gió ra khơi là ẩn dụ cho tiếng hát của con người cso sức mạnh làm căng cánh buồm. Nó vừa khoẻ, vừa lạ lại vừa thật. Câu hát là niềm vui, niềm say sưa hứng khởi của những người lao động lạc quan yêu nghề, yêu biển và say mê với công việc chinh phục biển khơi làm giàu cho Tổ quốc.
+ Ở đây tác giả tả khí thế của đoàn thuyền đó ra khơi qua hỡnh ảnh cõu hỏt căng buồm cùng gió khơi. Đó là một ẩn dụ hay, biến cỏi ảo thành cỏi thực -> khí thế phơi phới, mạnh mẽ của đoàn thuyền và niềm vui, sức mạnh người lao động trên biển, làm chủ cuộc đời đang chinh phục biển khơi.
b. Cảnh đánh cá trên biển dưới trời trăng sao. Tỏc giả sỏng tạo hỡnh ảnh đẹp: Thiên nhiên và con người.
*Thiờn nhiờn ở đây là: Mây, gió, trăng sao chủ động hoà nhịp với cuộc sống lđ của người dân chài. Gió làm bánh lái, trăng làm buồm, trăng gừ nhịp thuyền xua cỏ vào lưới…
+ Thiên nhiên ở đây là biển. Biển khụng chỉ giàu mà cũn rất đẹp. Biển đẹp một cách thơ mộng. Khi màn đêm bắt đầu buông xuống, trời khuya dần, trăng bắt đầu lên, chúng ta có thể hỡnh dung giữa khụng gian bao la súng nước, giữa ánh sáng rất dịu dàng, mờ ảo, mơ hồ của ánh trăng trên biển, lúc ấy biển mang màu sắc thật nên thơ. Nó lấp lánh, dịu dàng, thanh thoát. Biển được so sánh như lũng mẹ bao la ụm ấp chở che ru vỗ người dân làng chài tự bao đời: Biển cho ta cỏ ….thủa nào.
+ Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long là hỡnh ảnh nhõn hoỏ đẹp. Đêm được miêu tả như một sinh vật đại dương: nú thở. Tiếng thở của biển đêm chính là ánh sao lùa sóng nước, hoà với tiếng gừ thuyền trong nhịp điệu hối thúc của đêm tàn… Nhưng tưởng tượng của nhà thơ được cắt nghĩa bằng bất ngờ: sao lùa nước Hạ Long làm nên tiếng thở của đêm. Đây là một hỡnh ảnh đảo ngược, sóng biển đu đưa lùa ánh sao trời nơi đáy nước chứ không phải bóng sao lùa sóng nước. Đây là một hỡnh ảnh lạ - một sỏng tỏc nghệ thuật của nhà thơ Huy Cận khiến cho cảnh thiên nhiên sinh động. Tất cả làm nên một bức tranh hoà nhịp kỳ diệu giữa thiên nhiên và con người lao động.
-Thiên nhiên ở đây cong là những đàn cá: rực rỡ, lấp lánh như một đêm hội.
“Cá nhụ, cá chim cùng cá đé,
................................................
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long”.
Huy Cận đó ngợi ca sự giàu cú của biển cả bằng cỏch liệt kờ tờn của cỏc loài cỏ khỏc nhau: “Cá nhụ, cá chim cùng cá đé - cá song lấp lánh đuốc đen hồng”. Chim, thu, nhụ, đé là những loài cỏ quý ở vùng biển nước ta, những loài cá mang lại giỏ trị kinh tế lớn cho ngành thuỷ sản Việt Nam.Vẻ đẹp của biển hoà cựng với màu sắc của muụn loài cỏ trờn biển. Huy Cận sử dụng một loạt cỏc tớnh từ chỉ màu sắc: lấp lánh, đen hồng, vàng choé. Tất cả tạo nên một bức tranh sơn mài nên thơ và đầy chất lóng mạn. Những con cá song giống như ngọn đuốc đen hồng đang lao đi trong luồng nước dưới ánh trăng lấp lánh quả là hỡnh ảnh ẩn dụ độc đáo. Tuy nhiờn Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé lại là hỡnh ảnh đẹp nhất. Ánh trăng in xuống mặt nước, những con cá quẫy đuôi như quẫy ánh trăng tan ra vàng chéo.
*Hỡnh ảnh con người:
-Được miêu tả qua hỡnh ảnh con thuyền: “Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng….”,
+ Hỡnh ảnh núi quỏ, hoỏn dụ, cỏc động từ mạnh cho thấy: con thuyền đánh cá hay chính là những con người lđ vốn nhỏ bé trước biển cả bao la giờ đây qua cái nhỡn của nhà thơ trở nờn lớn lao, kỳ vĩ và ngang tầm vũ trụ. Một con thuyền đặc biệt có gió là người cầm lái, cũn trăng là cánh buồm -> gợi sự nhịp nhàng, hoà quện của đoàn thuyền với biển trời.
+ Con thuyền băng băng lướt sóng ra khơi để dũ bụng biển. Công việc đánh cá được dàn đan như một thế trận hào hùng -> Gợi sự khéo léo như nghệ sĩ của người dân chài và tâm hồn phóng khoáng, dũng cảm chinh phục biển cả.
=> Như vậy, tầm vóc của con người và đoàn thuyền đó được nâng lên, hoà nhập vào kích thước của thiên nhiên vũ trụ. Khụng cũn cỏi cảm giỏc nhỏ bộ lẻ loi khi con người đối diện với trời rộng, sông dài như trong thơ Huy Cận trước cách mạng. Hỡnh ảnh thơ thật lóng mạn, bay bổng và con người có tâm hồn cũng thật vui vẻ, phơi phới. Công việc lao động nặng nhọc của người đánh cá đó trở thành bài ca đầy niềm vui, nhịp nhàng cùng thiên nhiên.
- Con người xuất hiện qua tiếng hát căng tràn mặt biển, gọi cỏ vào.
“Ta hỏt bài ca gọi cỏ vào,...
+ Tiếng hỏt gợi sự thõn thiết, gợi niềm vui, gợi sự phấn chấn yêu lao động. Đó cũn là tiếng hỏt ngợi ca cuộc sống mới, tiếng hỏt ngợi ca khớ thế lao động hang say, tiếng hát ngợi ca cuộc đời...
- Đặc biệt là tư thế khoẻ khoắn của người dân chài: “Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng…
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng”.
+ Câu thơ như tạo nên hỡnh ảnh đẹp như tạc vào biển cả mênh mông tư thế khoẻ khoắn, mạnh mẽ của người dân chài ăn sóng nói gió, gợi lên khí thế lao động hăng say, khẩn trương của người lao động trên nền trời đang sáng dần, ửng hồng. Từ “bạc”, “vàng” vừa gợi màu sắc sáng đẹp, vừa gợi sự quý giỏ, giàu cú của biển ban tặng con người cần cù, dũng cảm.
+ Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng tạo một sự nhịp nhàng giữa lao động của con người với sự vận hành của vũ trụ. Con người muốn chia sẻ niềm vui với ánh bỡnh minh.
c. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở vềkhi bỡnh minh lờn:
- 4 câu cuối đó dựng lờn quang cảnh kỳ vĩ về cuộc chạy đua của con người (đoàn thuyền) với mặt trời.
+ Hỡnh ảnh cõu hỏt lại mở đầu cho khổ thơ: “Câu hát căng buồm với gió khơi”. Như vậy, câu hát đó theo suốt cuộc hành trỡnh của ngời dõn chài. Câu hát mở đầu lúc họ bắt đầu lên đường ra khơi, và khi trở về lại những câu hát ấy. Cấu trỳc lặp: như một điệp khúc ngân nga, nhấn mạnh niềm vui lao động làm giàu đẹp quê hương. Có lẽ câu hát lúc ra đi là câu hát lạc quan tin tưởng khi trở về con thuyền sẽ đầy ắp cá tươi, cũn cõu hỏt lỳc trở về là cõu hỏt vui sướng trước thành quả lao động sau một đêm vất vả.
+ Khụng chỉ cú hỡnh ảnh cõu hỏt được lặp lại ở khổ cuối, ta cũn thấy hỡnh ảnh mặt trời cũng xuất hiện. Nếu khổ đầu là mặt trời của hoàng hôn thỡ đây là mặt trời của bỡnh minh. Bỡnh minh bỏo hiệu một ngày mới, bỏo hiệu một sự sống sinh sụi nảy nở, là sự khởi đầu của những niềm vui, niềm hạnh phỳc mà người dân chài có được sau một chuyến hành trỡnh rất vất vả và cực nhọc.
+ Đặc biệt ở khổ thơ cuối có một hỡnh ảnh rất hay, rất hoành trỏng và lóng mạn: “Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời”. Đoàn thuyền ở đây sánh ngang với hỡnh ảnh mặt trời. Huy Cận đó lấy một sự vật bộ nhỏ, bỡnh dị để ngầm so sánh với hỡnh ảnh vĩ đại của thiên nhiên: “Mặt trời”. Hỡnh ảnh nhõn hoỏ, núi quỏ -> sức dồi dào, vẫn hăng say mạnh mẽ sau một đêm lao động vất vả của người dân chài. Nói như vậy là tác giả đó làm nổi bật tư thế của những con người lao động, bởi nói đoàn thuyền nhưng thực chất là nói đến người dân chài, đoàn thuyền ở đây là một hoán dụ để chỉ người ngư dân. Họ trở về trong một tư thế sánh ngang với vũ trụ, thậm chí trong cuộc chạy đua với thiên nhiên họ đó chiến thắng. Chính những con người lao động ấy đó chiến thắng thiờn nhiờn và làm chủ thiờn nhiờn.
+ Khi mặt trời ló rạng, một ngày mới bắt đầu cũng là lúc đoàn thuyền trở về bến: “Mặt trời đội biển nhô màu mới – Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi”. Ta lại bắt gặp một hỡnh ảnh mặt trời khỏc, khụng phải của thiờn nhiờn mà của muụn ngàn mắt cỏ lấp lỏnh trong buổi bỡnh minh. í thơ phảng phất không khí thần thoại, anh hùng ca, bản anh hùng ca lao động. Đó là niềm vui chiến thắng, niềm vui đủ đầy khi được mùa cá, niềm vinh quang của người lao động rất bỡnh dị, nhỏ bộ. Nú làm nổi bật tư thế làm chủ vũ trụ của những con người lao động.
- Huy Cận khắc hoạ đậm nét đẹp khoẻ khoắn của người dân chài (qua câu hát…) và vẻ đẹp giàu có của biển khơi qua kết cấu đầu đuôi tương ứng.
III.KB: Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” có âm hưởng vừa khoẻ khoắn, sôi nổi, vừa phơi phới, bay bổng. Lời thơ dừng dạc, õm điệu thơ như khúc hát say mê hào hứng với chữ “hát” lặp đi lặp lại 4 lần, khiến bài thơ như một khỳc ca – khỳc ca của tỡnh yờu lao động.
Bài thơ là khúc ca sảng khoái của người lao động đánh cá, thể hiện niềm phấn khởi trước những thành quả lao động của mỡnh. Hỡnh ảnh con người hiện lên trong bài thơ là hỡnh ảnh conngười mới làm chủ thiên nhiên, nhiệt tỡnh lao động sản xuất để làm giàu cho tổ quốc, gắn với biển cả quê hương.
 
T

tocongchuacuagio

bài thơ vừa mộc mạc nhưng rất gần gũi nó đã làm cho người đọc như hòa mình vào không khí lao động sôi nổi của miền bắc - của người dân chìa lưới- dây là kết luận cần dc bổ sung trong phàn kết của bài :)
 
Top Bottom