Khi ta ở đất chỉ là nơi ở
Khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn.
Kim Lân là nhà văn có sở trường và am hỉu sâu sắc về mảng đề tài cuộc sống và con người ở nông thôn VN.Theo nhận xét của Nguyên Hồng thì ông là một nhà văn “một lòng đi về vs đất,vs người,vs thuần hậu nguyên thủy” của cuộc sống của người nông dân VN.Và Làng là một truyện ngắn thành công của KL ở thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp,dc in trong tạp chí “tạp chí văn nghệ” năm 1948,= ngòi bút sắc sảo,tác phẩm đã gợi nhìu suy nghĩ cho người đọc về những biến chuyển mới trong nhận thức và tình cảm của người nông dân VN thời kháng chiến chống Pháp mà tiêu biểu ở đây là nhân vật ông Hai.
Truyện kể về ông Hai,một người nông dân của làng chợ dầu có tình iu sâu đậm gắn bó vs quê hương,trước hết ở cái tính hay khoe làng, tự hào, kiêu hãnh về cái làng Chợ Dầu quê ông – cái gì cũng hơn hẳn các làng khác:ông khoe làng ông “nhà ngói san sát,sầm uất như tỉnh.Đường trong làng lát toàn đá xanh,trời mưa,trời gió tha hồ đi khắp đầu làng,cuối xóm,bùn ko dính tới gót”.Trước CM,mỗi bận đi đâu xa,ông thường khoe cái dinh phần sừng sững của viên tổng đốc làng ông,dù bản thân ông và nhìu người khác trong làng đã phải chịu khốn khổ vì cái sinh phần ấy.Nhưng từ ngày CMT8 thành công thì thình iu làng của ông sự thay đổi trong nhận thức,ông tự hào về về phong trào CM của làng sôi nổi,rất có khí thế,lôi cuốn mọi tầng lớp nhân dân vào cuộc phóng chiến toàn dân.Vì lẽ đó vs những ngày phải đi tản cư,lòng ông cứ băn khoăn chẳng muốn rời xa cái làng thân iu ấy một tí nàoLắm lúc đang nghĩ ngợi vẩn vơ,ông lại chợt nhớ đến những ngày cùng làm việc vs anh em và dc khao khát quay trở về làng để củng mọi người”đào đường,đắp ụ,xẻ hào,khuân đá…”,nỗi mong ngóng về quê hương cứ dằn vặt dâng trong lòng ôngMỗi lần ông kể chiện về làng mình,ông nói 1 cách cách say mê và náo nức lạ thường.2 mắt ông sáng lên ,cái mặt ông biến chuyển hoạt động.Ông tiếc là ko dc ở lại làng để cùng góp sức vào công việc chung của người ở lại.Tình iu làng của ông là như thế.Ông khoe làng ông “có cái phòng thông tin tuyên truyền sáng sủa và rộng rãi nhứt vùng,chòi phát thanh thì cao = ngọn tre,chìu chìu loa gọi cả làng đều nghe thấy”.Chao ôi ông lão nhớ làng,nhớ cái làng wa’.Tình iu làng gắn vs niềm vui của con người đã hòa vào cuộc kháng chiến của dân tộc.
Cao cả và thiêng liêng hơn cả đó còn là tình cảm vs cuộc CM của dân tộc,của đất nước.Bản thân ông luôn tự hào làng của mình là 1 làng kháng chiến:những người dân trong làng từ già tới trẻ đều là những người có tinh thần chiến đấu.Dưới ngòi bút sắc sảo của KL,ông đã lột tả dc diễn biến tâm lí nhân vật ông haikhi nghe tin làng Chợ dầu theo giặc.Vô cùng bùn khổ khi nghe tin làng chợ dầu đi theo giặc:”cổ ông nghẹn ắng lại,da mặt tê rân rân.Ông lão lặng đi,tưởng như đến ko thở dc”Nó trở thành nỗi ám ảnh day dứt khiến ông phải “cúi gầm mặt xuống mà đi.Rồi tủi thân khi nhìn thấy lũ con “nc mắt ông cứ giàn ra”.Mấy ngày liền,ông ko dám đi đâu vì xấu hổ “ông Hai nằm vật ra giường”.Tâm trạng lúc này của ông bị giằng xé”bao nhiu ý nghĩ đen tối,ghê rợn nối típ,bời bời trong đầu ông lão.Biết đem nhau đi đâu bây h?’.Có lúc ông đã nghĩ đến việc về lại làng nhưng “Về làm j cái làng ấy nữa,chúng nó theo tây cả rồi”.Cuối cùng ông đã có sự lựa chọn dứt khoát “làng thì iu thật nhưng làng theo tây thì phải thù”Ông đã đặt tình iu nc lên trên hết.Tình iu nc bao trùm lên tình cảm vs làng quê.Dù xác định như thế,ông vẫn ko dứt bỏ tình cảm vs al2ng của ông,vì thế ông cũng đau xót,tủi hổ.ÔNG chỉ bít tâm sự vs đứa con trai út bé bỏng để cho vơi bớt nỗi bùn khổ và khẳng định tấm lòng của ông đối vs kháng chiến,vs Cụ Hồ “thằng bé giơ tay lên,mạnh dạn và rành rọt:ủng hộ cụ HCM muôn năm”,ông tự nhủ “anh em đồng chí bít cho bố con ông”,”nc mắt ông chảy ròng ròng trên má”.Đến lúc bị mụ chủ nhà đuổi khéo về làng,ông hai càng thêm khổ sở và đau đớn.Từ trước h,ông wa’ đỗi hãnh diện về truyền thống anh hùng của làng và lòng iu nc sâu sắc vốn có của mình mà ông wa’ bàng hoàng,sững sốt đau đớn trước tin làng ông theo giặc,bao nhiu ước mơ quay về làng bị sụp đổ,ông cảm thấy nhục nhã biết bao.Đó là những giọt nc mắt căm hờn ,tủi nhuc của 1 con người son sắt chung thủy vs cách mạng.
Tình iu làng,lòng chung thủy vs kháng chiến,vs cách mạng mà bỉu tượng là cụ ho62ncu3a ông ahi là như thế ấy,1 tình iu làng sâu nặng thiêng liêng.Và cũng chính thế mà ông đã mừng rỡ khi bít tin những lời đồn đại kia là láo toét.Sung sướng khi cái tin làng ông dc cải chính.Gặp ai ông cũng khoe Tây đã đốt nhà mình như 1 minh chứng cho làng chợ dầu ko hề theo giặc “..Tây nó đốt nhà tui rồi bác ạ…”.Ông cứ hoa tay múa chân khoe cái tin ấy vs mọi người.Càng bùn tủi bao nhiu thì ông hai càng sung sướng bấy nhiu khi nghe tin cải chính về làng chợ dầu của mình.Vui mừng đến lịm cả người và thông báo cho khắp cả xóm bít.”…Láo,láo!toàn là sai sự mục đích cảÔng đã thanh minh cái tin đồn bậy đó chắc hẳn lòng ông đã thanh thản biết bao.Người nông dân ấy thà hi sinh tất cả chớ nhất định hok chịu khuất thân vs giặc.
Từ tình huống trên ,ta thấy ông hai là 1 người nông dân hiền từ chất phác chăm chỉ làm ăn,cam chịu sống vất vả chứ hok làm điều j tồi tệ.Kháng chiến cm đã đem lại cho những người nông dân này những nhận thức,tình cảm mới mẻ:sự nhiệt tình,hăng hái tham gia kháng chiến,lòng tin tưởng tuyệt đối vào kah1ng chiến,vào lãnh tụ…Ở nhân vật ông hai,tình iu làng đã dc nâng lên thành lòng iu nc ,Sự thống nhứt và gắn bó giữa quê hương ,tình iu we hương đất nc của char ông hai cũng chính là nét mới trong nhận thức của người nông dân,của quầng chúng cm trong văn học ở giai đoạn chống pháp.KL đã xây dựng rất thành công char ông hai vs phẩm chất tốt đẹp của người nông dân.Nhà văn đã khéo léo tạo ra nh tình huống thử thách để từ đó bộc lộ chìu sâu tâm lí nhân vật.char ông hai đã để lại nhìu tình cảm tốt đẹp trong lòng người đọc:sự iu mến,trân trọng và cảm phục.Qua char ông hai,ta thấy dc những bỉu hiện cụ thể,sinh động về tình yêu nc của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến hào hùng của dân tộc.
Truyện còn thành công trong việc xây dựng theo cốt truyện tâm lý.Sáng tạo tình huống có căng thẳng,thử thách ở nội tâm nhân vật.Cách thắt nút tự nhiên góp phần làm nổi bật chủ đề tư tưởng truyện.Miêu tả tâm lí nhân vật sâu sắc tinh tế,tác giả đặc biệt t ài tình khi miêu tả nội tâm nhân vật vs những suy nghĩ phức tạp,giằng xé bên trong.Ngôn ngữ nhân vật sinh động,giàu tính khẩu ngữ và thể hiện cá tính từng nah6n vật:”toàn sai sự mục đích cả”.Cách sử dụng từ ngữ mộc mạc,gần gũi vs người nông dân,sự hỉu bít sâu sắc về cuộc sống của họ đã khiến cho KL có những trang văn thật dung dị mà sâu sắc.Chính vì vậy ,người đọc có cảm giác ông hai như 1 người nông dân vs tất cả sự chân thật ,mộc mạc ngoài đời bước vào trang sách KL.
tóm lại,truyện làng của kl vs cách trần thuật linh hoạt,tự nhiên,thân mật và đôi khi dí dỏm nhưng đôn hậu,đã cho ta thấy dc tình yeu we hương tổ quốc cao cả cũa dân tộc vn ,mà tiêu biểu ở đây là người nông dân,một truyền thống tốt đẹp vốn có của con người việt.,từ lòng iu nhà,iu làng xóm đã trở thành lòng iu tổ quốc.
Ôi!tổ quốc ta iu như máu thịt
Như mẹ cha ta,như vợ như chồng
ôi tổ quốc nếu cần ta chết
Cho mỗi ngôi nhà,ngọn núi,dòng sông(chế lan viên)