H
huong126
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
Chắc suất Đại học top - Giữ chỗ ngay!!
ĐĂNG BÀI NGAY để cùng trao đổi với các thành viên siêu nhiệt tình & dễ thương trên diễn đàn.
TIẾNG HÁT CON TÀU
__CHẾ LAN VIÊN__
A.Hoàn cảnh sáng tác
1 .Hoàn cảnh chung
-Nhiều nhà văn cũng đã theo dòng người lên TB (NTuân,NKhải,…) để tìm nguồn cảm hứng cho sáng tạo nghệ thuật
2.Hoàn cảnh riêng
-Bấy giờ CLV 0 thể lên được vùng đất kháng chiến vì lí do sức khoẻ nên nhà thơ đã đến với TB = tâm hồn và tình cảm của mình, = khát vọng đươc hoá thân vào con tàu để :
+về với nhân dân TB
+về với kháng chiến gian khổ mà tình nghĩa
+về với những kỉ niệm 0 thể quên với con người,TNhiên TB
+trở về với tâm hồn trong sáng của chính mình
+ về với ngọn nguồn của cảm hứng sáng tạo
B . ý nghĩa nhan đề bài thơ
1.H/ả TB
1. -Gắn với nghĩa thực thì TB là 1 vùng đất , 1 địa danh ,nơi xa xôi, hẻo lánh,núi rừng hoang vu ,hiểm trở
+nơi đã từng diễn ra cuộc kháng chiến oanh liệt chống TD Pháp
+nay(1960) đang hồi sinh trở lại(dạt dào đã chín trái đầu xuân)
-Mang ý nghĩa biểu tượng cho mọi miền xa xôi của TQ .T/cảm của CLV là t/y đối với TB, với mọi miền TQ. Đó là 1 thứ t/c lớn lao,t/c cộng đồng
2.Hình tượng con tàu
Ở phần đầu bài thơ t/g cũng đã nói rõ điều này:
“Đất nước mênh mông đời anh nhỏ hẹp
Tàu gọi anh đi sao chửa ra đi ? ”
“Đời nhỏ hẹp” là tình trạng chung của văn nghệ sĩ trước CMT8 .CLV cũng từng viết:
“Lũ chúng ta ngủ trong giường chiếu hẹp
Giấc mơ con đè nát cuộc đời con ”
(Người đi tìm hình của nước)
Giờ này trở về với nhân dân mượn con tàu vượt lên trên cuộc sống hiện tại nhỏ hẹp để vươn đến những tầm cao, tầm xa.
Ý nghĩa biểu tượng của “Tiếng hát con tàu”:
Nếu tâm hốn con người thao thức với TB (là TQ, là nhân dân thì cần phải trở về với nó.Muốn trở về thì “Lòng ta hoá những con tàu ”.CLV đã đặt ra một cái đẳng thức giữa TB ,TQ ,con tàu ngang = về mặt giá trị : TB=TQ=con tàu .Bởi vậy mà nhan đề bài thơ vừa có ý nghĩa biểu tượng, vừa có ý nghĩa bộc lộ cảm xúc. Bài thơ là khúc hát say mê,rạo rực của một tâm hồn thơ đã thoát khỏi cái khung chật hẹp của cái “tôi” nhỏ bé của bản thân để đến cới cuộc sống cần lao rộng lớn của nhân dân.Thực tế thì đây cũng là tiếng hát về lòng biết ơn, sự gắn bó với nhân dân, đất nước của một tâm hồn thơ đã tìm thấy ngọn nguồn nuôi dưỡng và chân trời nghệ thuật mới của mình
Như vậy “THCT” sẽ là lời mời gọi ,giục giã mà cũng chính là khúc hát lên đường say mê,lôi cuốn ,bay bổng và lãng mạn.Bởi vậy mà cuối bài thơ tác giả viết :
“ Lấy cả những cơn mơ ! Ai bảo con taù không mộng tưởng ?
Mỗi đêm khuya không uống một vầng trăng”
C.PHÂN TÍCH KHỔ THƠ ĐỀ TỪ
“TB ư ? ………………
………..chứ còn đâu?”
1 .Hình thức hỏi và tự trả lời
Bốn câu thơ như 1 cuộc đối thoại ,một lời hỏi đáp mà người hỏi va người đáp đều chính là nhà thơ.Có lẽ tác giả mượn bốn dòng thơ này để giải toả nỗi băn khoăn của lòng mình :
“TB ư?.................còn đâu ?”
Hai tiếng TB vừa như ngỡ ngàng vừa như quen thuộc .TB ở đây 0 chỉ là TB mà còn biểu tượng cho những miền xa xôi của TQ,nơi đã ghi sâu những kỉ niệm kháng chiến ,nơi đang vẫy gọi ,nơi tình dân đang chờ những cánh tay và tấm long chung sức xây dựng . Là những nơi thấm đượm ân nghĩa và thật nhiêf kỉ niệm cao đẹp trong cuộc sống lao động và chiến đấu .
Khái quát sâu rộng hơn khi nhà thơ viết:
“Lòng ta đã hoá những con tàu”
Hay “ Tâm hồn ta là TB chứ còn đâu?”
Lời thơ còn có nghĩa nói lên nhiều niềm suy tư về đời sống và khái quát thành chân lí nghệ thuật :
+ Đất nước đã hồi sinh sau kháng chiến nơi nơi cất lên khúc hát XD : “Bốn bề lên tiếng hát ” .Cuộc sống lớn ấy là ngọn nguồn sang tạo nghệ thuật, thơ ca .
+Nhưng nghệ thuật và thơ ca không bao giờ tự đến:
“Chẳng có thơ đâu giữa long đóng khép ”
Nghệ thuật chỉ có thể nảy sinh khi nghệ sĩ mở rộng long mình để đón nhận và hoà nhập vào cuộc đời rộng lớn của đât nước, nhân dân.
+ Khi lòng nhà thơ đã hoá những con tàu và tiếng hát hoà chung với khúc hát bốn bề TQ ấy chỉ cần soi vào long mình ,nhà thơ cũng thấy cả TQ và nhân dân
Tâm hồn ta là “TB chứ còn đâu?”
Đồng nhất lòng mình với TQ , với đất nước phải chăng là cách để CLV bộc lộ dòng cảm xúc của mình?Trong một bài thơ khác , ông cũng từng viết :
“Tâm hồn tôi khi TQ soi vào
Thấy ngàn núi trăm sông diễm lệ
Con ngọc trai đêm hè đáy bể
Uống thuỷ triều bỗng sáng hạt châu”
(Chim lượn trăm vòng)
Như vâỵ,cùng với ý nghĩa biểu tượng của “con tàu” ,những lời hỏi đáp về TB,hỏi và tự đáp, đáp bằng câu hỏi,nhà thơ như muốn tư nhắc nhở,tự giải toả, tự củng cố niềm tin cho chính bản thân mình.
2. Bốn câu đề từ có hai lần đồng nhất :Lần đầu nhà thơ đồng nhất “lòng ta ” với những “con tàu” ,lần thứ hai lại đồng nhất “tâm hồn ta ”với “TB”. Điều này có gì mâu thuẫn chăng?
+Khi đồng nhất tâm hồn với con tàu,sự đồng nhất ấy nhằm nhấn mạnh khát vọng to lớn,khả năng chiếm lĩnh hiện thực và sự mở rộng hồn thơ .Còn khi đồng nhất tâm hồn với TB ,là một cách hình tượng hoá kết quả sự trau luyện tâm hồn ,kết quả của quá trình hoà nhập vào nhân dân .
+Như vậy,con tàu là hiện thân của phương tiện ,của con đường vươn tới chân lí đời sống ,còn TB là hiện thân cho mục đích đã đạt được,cho tầm cao đã vươn tới.Hai hình ảnh có tác dụng khơi sâu niềm suy tưởng của nhà thơ , đẩy niềm suy tưởng ấy đến tận cùng.
Bởi vậy cái điều tưởng chừng như nghịch lí khi tâm hồn đã hoá những con tàu lại cũng có thể là TB ấy lại nói lên một quy luật của tâm lí của đời sống tâm hồn con người, đó là cái sự thật của nội tâm dưới cái vẻ ngoài dường như vô lí kia .