thuyết trình bài thơ Ánh trăng.

L

lan_phuong_000


Hồ Chí Minh đã từng viết rằng: Thơ xưa thường chuộng thiên nhiên đẹp
Mây, gió, trăng, hoa, tuyết, núi, sông.
Vâng! Trăng là một đề tài hấp dẫn thi nhân không chỉ ngày xưa, hôm nay mà đến muôn đời. Trăng là cái đẹp, là người bạn tri âm, tri kỉ, là nỗi nhớ mong của bao thi nhân mặc khách. Xuân Diệu đã từng ây yếm bảo trăng: “Trăng thương, trăng nhớ, hỡi trăng ngần’’. Với Hàn Mặc Tử trăng là sở hữu của riêng mình: “Ai mua trăng tôi bán cho”. Với Phạm Tiến Duật, trăng tuyệt đẹp vô cùng:
Và vầng trăng, vằng trăng Đất nước
Vượt qua quầng lửa, mọc lên cao.
Còn với Nguyễn Duy- nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, trăng không chỉ là người bạn tâm giao mà trăng còn mang một sứ mệnh lớn lao khác. Đó là sứ mệnh đánh thức quá khứ bị lãng quên trong tâm thức con người. Kính mời quý thầy cô và các bạn hãy đến với vầng trăng ấy của Nguyễn Duy qua bài thơ Ánh trăng.
Vầng trăng gắn liền với những kỉ niệm tươi đẹp một thời trai trẻ của Nguyễn Duy. Trăng gắn bó với tác giả ngay từ thời thơ ấu. Vầng trăng tuổi thơ trải rộng trên một không gian bao la:
Hồi nhỏ sống với đồng
Với sông rồi với bể
Hai câu thơ 10 tiếng, gieo vần lưng (đồng- sông), từ “với” được lặp lại 3 lần nhằm diễn tả một tuổi thơ đi nhiều, được hạnh phúc chiêm ngưỡng những vẻ đẹp kì thú của thiên nhiên, từng được ngắm trăng trên đồng quê, ngắm trên dòng sông và ngắm trăng trên bãi bể. Trăng có mặt khắp mọi nơi, luôn sát cánh bên cạnh tác giả. Tuổi thơ của chúng ta dễ có mấy ai được cái cơ may ấy như nhà thơ phải không các bạn? Đến như nhà thơ Trần Đăng Khoa, thần đòng thơ ca cũng chỉ được ngắm trăng nơi sân nhà: Ông trăng tròn sáng tỏ
Soi rõ sân nhà em
Chỉ có trăng sáng tỏ
Soi rõ sân nhà em
Đến khi tác giả chiến đấu trên tuyến đường Trường Sơn huyền thoại, xa gia đình, xa quê hương, trăng đã trở thành tri kỉ:
Hồi chiến tranh ở rừng
Vầng trăng thành tri kỉ.
Trăng với người lính, với những năm ở rừng thời chiến tranh đã trở thành đôi bạn tri kỉ. Sự thấu hiểu giữa trăng và người đã tạo nên tình bạn tri âm ấy. Chúng ta đã từng bắt gặp hình ảnh người chiến sĩ nằm ngủ dưới trăng “Gối khuya ngon giấc bên song trăng nhòm”. Giữa rừng sương muối, người chiến sĩ đứng chờ giặc tới “Đầu súng trăng treo’’. Nẻo đường hành quân của người chiến sĩ nhiều đêm đã trở thành “nẻo đường trăng dát vàng”. Trăng đã chia sẻ ngọt bùi, hân hoan trong niềm vui chiến thắng với người lính tiền phương. Đất nước trải qua những năm dài máu lửa, trăng với anh bộ đội đã vượt lên mọi tàn phá huỷ diệt của bom đạn quân thù. Cho nên tác giả đã khẳng định tình cảm yêu thương, quý trọng của mình đối trăng:
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa.
Trăng có vẻ đẹp vô cùng bình dị, một vẻ đẹp không cần trang sức, đẹp một cách vô tư, hồn nhiên. Vầng trăng là biểu tượng đẹp của những năm tháng không bao giờ quên ấy. Những năm tháng đã đi vào tâm hồn mỗi con người Việt Nam với sự tự hào, hãnh diện. Cho nên tác giả tự hứa rằng: Ngỡ không bao giờ quên.
Thế nhưng lời hứa ấy đã trôi cùng thời gian, cùng hoàn cảnh. Hoàn cảnh sống đổi thay, con người dễ thay đổi, trở nên vô tình. Sự thay đổi của lòng người thật đáng sợ. Từ ở rừng núi gian khổ thiếu thốn, hoà bình được về thành phố, được sống trong điều kiện vật chất sung túc, đầy đủ: ở buynh đinh, quen ánh điện, cửa gương….cho nên dần dần cái vầng trăng tình nghĩa ngày nào bị lãng quên, bị xem là “người dưng”. Cách so sánh thấm thía làm lay động lòng người:
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Trăng được nhân hoá, lặng lẽ đi qua đường, trăng như người dưng đi qua, chẳng còn ai nhớ, chẳng còn ai hay. Thật là xót xa phải không các bạn? Bao nhiêu tình nghĩa, tình đồng chí, đồng đội được hình thành trong những tháng năm gian khổ ấy đã bị lãng quên. Sự lãng quên một cách nhanh chóng. Thói đời con người khi sung sướng sẽ rất dễ lãng quên những quãng đời gian khổ đã qua. Bởi vậy ông bà ta đã dạy: “ngọt bùi nhớ lúc đắng cay”.
Nhưng các bạn ạ! Cũng như dòng sông có thác ghềnh, có quanh co, uốn khúc. Cuộc đời cũng có nhiều biến động li kì. Tưởng như tác giả thanh thản với cuộc sống thị thành, với sự sung sướng thì những kỉ niệm của thời xa cũ bị bỏ quên không cần đến. Nhưng không, cuộc sống thị thành cũng có lúc cần đến trăng. Đó là lúc:
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn.
Sự hiện đại ấy cũng có lúc bị sự cố. Và đó là dịp tác giả hội ngộ lại với cố nhân. Vầng trăng xuất hiện thật bất ngờ, khoảnh khắc ấy, phút giây ấy tác giả bàng hoàng trước vẻ đẹp kì diệu của trăng. Trăng xưa đã đến với người, vẫn tròn, vẫn đẹp, vẫn thuỷ chung với mọi người. Cái đẹp đó đã đánh thức những kỉ niệm của những ngày tháng tươi đẹp đã qua. Cái quá khứ tưởng như đã bị lãng quên, bị bỏ sang một bên cuộc sống sung túc nơi thị thành, nay đã được đánh thức bởi sự tròn trịa của vầng trăng. Cho nên vừa ngắm trăng tác giả vừa suy nghĩ bâng khuâng:
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng, là bể
như là sông, là rừng.
“ Ngửa mặt lên nhìn mặt”, một cái nhìn thật áy náy, xót xa. Hai chữ “mặt” trong vần thơ: mặt trăng và mặt người cùng đối diện đàm đạo bằng tâm hồn. Trăng không dùng những lời lẽ đao to, búa lớn để la mắng gì con người vô tình ấy. Trăng im lặng, chẳng nói gì, chẳng trách cứ lời nào thế mà người lính cảm thấy “có cái gì rưng rưng”. “Rưng rưng” nghĩa là vì xúc động, nước mắt đang ứa ra, sắp khóc. Nguyễn Duy gặp lại ánh trăng như gặp lại người bạn tuổi thơ, như gặp lại người bạn từng sát cánh bên nhau trong những năm gian khổ. Bao kỉ niệm đẹp một đời người ùa về, tâm hồn gắn bó, chan hoà với thiên nhiên, với vầng trăng xưa, với đồng, với bể, với rừng, với quê hương đất nước. Vầng trăng nhắc nhở tác giả đừng bao giờ quên những năm tháng gian khổ ấy, đừng bao giờ quên tình bạn, tình đồng chí đồng đội, những người đã từng đồng cam cộng khổ, chia sẻ ngọt bùi trong những tháng năm chiến đấu đầy gian lao thử thách.
Kính thưa Ban giám khảo!
Kính thưa quý thầy cô giáo!
Các bạn học sinh thân mến!
Có ai đó đã nói rằng: Nếu bạn bắn vào quá khứ bằng một viên đạn thì quá khứ sẽ bắn lại bạn bằng một quả đại bác. Nhưng quá khứ ở đây vẫn bao dung, hồn hậu:
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình
Trăng vẫn tròn “vành vạnh”, một vẻ đẹp đầy đặn và vẫn lặng lẽ không trách cứ gì “kẻ vô tình”. Đó là sự bao dung độ lượng, của nghĩa tình thuỷ chung trọn vẹn trong sáng mà không hề đòi hỏi sự đền đáp. Sự im lặng của trăng không hàm chứa sự trách cứ, đòi hỏi nào. Nhưng chính sự im lặng đó đã đánh thức cái quá khứ đã bị lãng quên trong tâm hồn tác giả. Sự im lặng đó là một lời nhắc nhở nghiêm khắc, sự im lặng đó đã thức dậy lương tâm biết sám hối của tác giả. Biết sám hối để hoàn thiện nhân cách, tự vươn lên, hướng tâm hồn về phía ánh sáng và cái cao cả. Cho nên bắt gặp vầng trăng tác giả đã giật mình. Cái giật mình của sự thức tỉnh, của sự nhìn lại chính mình. Tại sao vầng trăng lại có được sức mạnh đó. Một sức mạnh hết sức cao cả đó. Bởi trăng ở đây là biểu tượng cho quá khứ tươi đẹp, cho nghĩa tình đồng đội, đồng chí, là ân nghĩa của nhân dân. Không một ai có thể dẫm lên quá khứ mà tồn tại được. Quá khứ sẽ là đôi cánh nâng đỡ ta tiến vào tương lai.
Ông bà ta thường nói: “Uống nước nhớ nguồn”. Vâng, làm người ai cũng phải có tình, có nghĩa trước sau. Bằng những lời tâm sự, lời tự thú, lời tự nhắc nhở chân thành, Nguyễn Duy đã khiến người đọc phải giật mình suy nghĩ, nhìn lại chính mình để sống đẹp hơn, nghĩa tình hơn. Đó là những lời sâu kín nhất trong tâm hồn tác giả. Nếu như trươc đây trăng được xem là cái đẹp tinh thần thu hút bao thi nhân. Thì đến với Nguyễn Duy ta còn biết đến một sức mạnh lớn lao của cái đẹp này. Đến với Ánh trăng là chúng ta đến với một lời nhắc nhở: Không nên sống vô tình, phải thuỷ chung trọn vẹn, phải nghĩa tình sắt son với bạn bè, đồng chí, với nhân dân.

Kính thưa Ban giám khảo!
Kính thưa quý thầy cô!
Các bạn học sinh thân mến!
Bài thuyết trình của em đến đây là kết thúc. Qua đề tài này em muốn nhắn nhủ tới tất cả mọi người hãy biết tôn trọng quá khứ, biết sống ân nghĩa thuỷ chung với tất cả mọi người. Co như vậy thì nhân cách chúng ta mới hoàn thiện được.
Nguồn: violet
 
U

uocmovahoaibao

tham khảo nhé!

Không biết tự bao giờ trăng đã trở thành nàng thơ, thành người bạn tri âm tri kỉ của biết bao tâm hồn thi sĩ . Với ánh sáng huyền diệu, với chu kì tròn khuyết lạ lùng, trăng đã gợi cho các thi nhân cổ kim nhiều thi tứ. Trong miền thơ mênh mang ấy, “Ánh trăng ”của Nguyễn Duy như một lời tâm sự chân thành, đã neo lại trong tâm hồn người đọc những tâm trạng riêng, những suy ngẫm riêng giàu trăn trở .
Bài thơ mang dáng dấp một câu chuyện nhỏ được kể theo trình tự thời gian. Cảm nghĩ trữ tình của tác giả men theo dòng tự sự này để bộc lộ . Trước hết là hình ảnh vầng trăng thiên nhiên gắn bó với tuổi thơ:
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
Bằng cách gieo vần lưng và điệp từ “với” được nhắc đi nhắc lại gợi ra trước mắt người đọc một tuổi thơ đầy ắp những kỷ niệm êm đềm, tuổi thơ được vui đùa, được hoà mình với thiên nhiên, sông, bể …Và khi đã trở thành người lính, trăng và người vẫn gắn bó bên nhau:
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Vầng trăng đẹp đẽ ân tình, gắn với những kỷ niệm thiếu thời và những tháng năm chinh chiến. Trăng là hình ảnh của thiên nhiên hồn nhiên tươi mát, là trò chơi tuổi thơ, là ước mơ trong sáng, là ánh sáng, là niềm vui bầu bạn của người lính. Con người khi ấy sống giản dị và hoà hợp với thiên nhiên trong lành:
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa .
Vậy mà, hoàn cảnh sống thay đổi, hết chiến tranh , con người trở về thành phố, quen với cửa gương và ánh điện của cuộc sống hiện đại lúc nào cũng rực rỡ sáng loà ,vầng trăng tri kỉ, vầng trăng tình nghiã của ngày xưa đã mau chóng trở thành quá khứ. Nếu ở khổ thơ đầu ta rung động trước một tình cảm gắn bó bền chặt thì đến đây người đọc lại sửng sốt , ngỡ ngàng:
Vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Vẫn là vầng trăng ngày xưa nhưng con người giờ đã khác xưa, quen với ánh sáng nhân tạo nên coi trăng hoàn toàn xa lạ. Một sự thay đổi đến phũ phàng,tê tái… Người lính đã quên những tình cảm chân thành, những tháng năm gian khổ nhưng chan chứa ân tình thuở trước.Mặc dù vậy trăng vẫn không quên, vẫn đến với bạn xưa bằng tình cảm tràn đầy không hề sứt mẻ .Người lính chỉ nhận ra điều đó khi:
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn .
Việc mất điện như một tình huống có vấn đề đột ngột xảy ra, theo thói quen con người vì cần ánh sáng mà mở tung cửa sổ, lại nhìn thấy hình ảnh vầng trăng vẫn hiện diện trên bầu trời và toả sáng khắp căn phòng.Chính vầng trăng xuất hiện bất ngờ trong bối cảnh ấy đã gây ấn tượng mạnh ,thổi bùng nỗi nhớ về một thời quá khứ chưa xa :
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng .
Phép nhân hoá tài tình khiến trăng và người đối diện đàm tâm là một cách viết lạ và sâu sắc của riêng Nguyễn Duy. Trong cuộc gặp mặt không lời, người lính xưa xúc động“ rưng rưng”. Cảm xúc nghẹn ngào, khoắc khoải như chỉ chực trào nước mắt. Sự xuất hiện đột ngột của vầng trăng làm ùa dậy trong tâm trí nhà thơ bao kỷ niệm xưa: những kỷ niệm thiếu thời, những tháng năm chinh chiến giữa thiên nhiên, đất nước bình dị , hiền hoà. Tất cả hiện hình trong nỗi nhớ, trong cảm xúc thiết tha và cả trong tư thế lặng im thành kính của tác giả… Vào lúc đó ông đã nhận ra, trăng vẫn tròn đầy, tình nghĩa, thuỷ chung và vị tha, cao thượng :
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình .
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình .
Hình ảnh“ vầng trăng tròn vành vạnh” không chỉ thể hiện vẻ đẹp bình dị và vĩnh hằng của cuộc sống mà còn có ý nghĩa biểu tượng cho nghiã tình quá khứ đẹp đẽ, vẹn nguyên, chẳng thể phai mờ. Trăng xuất hiện không một lời oán hờn trách cứ, nhưng đôi khi , im lặng lại là sự trừng phạt nghiêm khắc nhất . Không gian như chững lại, lặng yên trong cuộc gặp mặt không lời của hai người tri kỉ. Giây phút ấy tác giả nhận ra trăng chính là người bạn , là nhân chứng đã chứng kiến trọn vẹn quá khứ nghĩa tình giờ lặng yên như nghiêm khắc nhắc nhở ta: con người có thể vô tình, có thể lãng quên , nhưng thiên nhiên và nghiã tình quá khứ thì luôn luôn tròn đầy, luôn luôn bất diệt. Điều đó đã tạo nên cái “giật mình ” đầy ý nghĩa của tác giả: giật mình để nhớ lại, để tự vấn lương tâm , để nhận ra và hoàn thiện chính mình…
Giọng điệu tâm tình, nhịp thơ lúc trầm lắng suy tư, lúc lại nhịp nhàng, ngân nga, tha thiết đã góp phần làm nổi bật chủ đề, tạo nên sự chân thành và sức truyền cảm sâu sắc của bài thơ .
Từ một câu chuyện riêng , tiếng thơ của Nguyễn Duy như một lời cảnh tỉnh, nhắc nhở thấm thía về thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”, “ân nghĩa thuỷ chung” cùng quá khứ. Có lẽ vì vậy mà đến với “ánh trăng”, người đọc nào cũng thấy lòng mình dường như lắng lại ?!
 
Top Bottom