5:Tấm lòng nhân đạo của Nam Cao qua tác phẩm " Chí Phèo"
......
Nam Cao (1915-1951) tên khai sinh là Trần Hữu Tri, là một nhà văn có vị trí hàng đầu trong nền văn học Việt Nam thế kỉ XX. Ông cũng là đại diện xuất sắc trong đội ngũ các nhà văn thuộc trào lưu hiện thực trước Cách mạng và một cây bút tiêu biểu của nền văn học mới sau Cách mạng.
1. Sáng tác của Nam Cao trước Cách mạng chủ yếu tập trung vào hai đề tài chính
- Đề tài trí thức tiểu tư sản nghèo, tiêu biểu là các truyện ngắn: Trăng sáng, Nước mắt, Đời thừa,…và tiểu thuyết Sống mòn. Cùng với miêu tả chân thực cuộc sống cùng quẫn, bế tắc của những trí thức nghèo, Nam Cao đã tập trung thể hiện tấn bi kịch của họ. Đó là bi kịch của những con người có khát vọng cao cả, hoài bão lớn lao, có nhân cách cao đẹp nhưng bị “cuộc sống áo cơm ghì sắt đất” phải sống những kiếp “sống mòn”, sống cuộc “đời thừa”.
- Đề tài nông dân, tiêu biểu là các truyện ngắn: Chí Phèo, Lão Hạc, Dì Hảo, Nửa đêm…. Các tác phẩm chủ yếu phản ánh cuộc sống khổ cực đói nghèo và sự tha hoá của một bộ phận những người nông dân trước sự xô đẩy của hoàn cảnh. Nổi bật là kiệt tác Chí Phèo.
2. Sau Cách mạng tháng Tám, Nam Cao tiếp tục cầm bút phục vụ kháng chiến. Ông luôn có ý thức đạt nhiệm vụ của cách mạng lên trên nghệ thuật, sẵn sàng làm bất cứ việc gì, miễn là có lợi cho kháng chiến. Tác phẩm tiêu biểu: Đôi mắt, Nhật kí ở rừng.
Là một nhà văn có tấm lòng nhân đạo sâu sắc và tài năng, Nam Cao xứng đáng được coi là nhà văn lớn của dân tộc.
Câu 2 (5 điểm)
1. Khái quát về tác giả, tác phẩm và bi kịch của nhân vật
a. Nam Cao là nhà văn hiện thực xuất sắc tràn đầy tinh thần nhân đạo. Sáng tác của ông trước Cách mạng xoay quanh hai đề tài chính là nông dân nghèo và trí thức nghèo. Bao trùm là nỗi đau đớn dai dẳng trước tình trạng nhân cách con người bị huỷ hoại. Khuynh hướng hiện thực đào sâu vào thế giới tâm lý.
b. Truyện ngắn Chí Phèo là kiệt tác của Nam Cao. Thuộc đề tài người nông dân nghèo. Là kết tinh khá đầy đủ cho nghệ thuật Nam Cao. Tác phẩm viết về tấn bi kịch của nhân vật Chí Phèo. Bi kịch của Chí Phèo gồm hai bi kịch nối tiếp. Trước hết là bi kịch tha hoá: từ một người lương thiện bị biến thành kẻ bất lương, thậm chí thành quỷ dữ: tiếp nối là bi kịch bị từ chối quyền làm người.
Đoạn mô tả Chí Phèo từ buổi sáng sau khi gặp Thị Nở đến khi kết thúc cuộc đời thuộc bi kịch thứ hai.
2. Phân tích diễn biến tâm trạng Chí Phèo
a. Trước hết là sự thức tỉnh. Bắt đầu là tỉnh rượu, sau đó mới tỉnh ngộ. Tỉnh rượu: những cảm nhận về không gian (căn lều của mình), về cuộc sống xung quanh (những âm thanh hằng ngày của cuộc sống) và về tình trạng thê thảm của bản thân (già nua, cô độc, trắng tay). Tỉnh ngộ: được Thị Nở chăm sóc thì cảm động trước tình người. Chí nhận ra thực tế đau lòng là mình chưa từng được chăm sóc như thế.
Chú ý chi tiết bát cháo hành và Chí Phèo khóc. Cần thấy đó là những dấu hiệu của nhân tính bị vùi lấp đang trở về.
b. Sau đó là niềm hy vọng. Ước mơ lương thiện trở về. Thèm lương thiện. Đặt hi vọng lớn vào Thị Nở. Hình dung về tương lai sống cùng Thị Nở. Ngỏ lời với Thị Nở. Trông đợi Thị Nở về xin phép bà cô. Cần thấy khát khao lương thiện và hi vọng này là biểu hiện mạnh mẽ nhất của nhân tính trong Chí Phèo.
c. Tiếp đó là những thất vọng và đau đớn. Bà cô không cho Thị Nở lấy Chí Phèo. Thị Nở từ chối. Chí chạy theo nắm lấy tay Thị Nở như là nỗ lực cuối cùng để níu Thị lại với mình. Thị đẩy Chí ngã, tỏ sự cắt đứt dứt khoát. Đau đớn và căm hận mù quáng, Chí nguyền sẽ giết chết bà cô Thị Nở và Thị Nở.
d. Cuối cùng là trạng thái phẫn uất và tuyệt vọng. Chí về nhà uống rượu (chi tiết: càng uống càng tỉnh). Ôm mặt khóc rưng rức (chi tiết: hơi cháo hành), đó là đỉnh điểm của bi kịch tinh thần trong Chí Phèo. Đau đớn cùng cực thì xách dao đi (chi tiết: miệng vẫn nói đâm chết “nó” mà chân lại đi đến nhà Bá Kiến). Dõng dạc đòi lương thiện. Thấy rõ tình thế đầy bi kịch của mình là “không thể còn lương thiện được nữa”. Giết Bá Kiến. Tự sát. Cần làm rõ tính chất bế tắc và chi tiết dự báo về sự tiếp diễn của tấn bi kịch này.
3. Kết luận
Đó là bi kịch của con người “sinh ra là người mà không được làm người”. Thể hiện sự cảm thông sâu sắc của Nam Cao với khát vọng lương thiện trong con người và sự bế tắc của những khát vọng trong hiện thực xã hội ấy.
p/s:
http://hocmai.vn/mod/resource/view.php?id=15281
Tấm lòng nhân đạo
tấm lòng nhân đạo của nhà văn Nam Cao thể hiện qua các khía cạnh sau:
Qua hình tượng nhân vật Chí Phèo, nhà văn Nam Cao đã thể hiện sự xót thương đồng cảm chân thành với số phận người nông dân bị lưu manh hoá, bị huỷ hoại cả nhân tính lẫn nhân hình, bị cự tuyệt quyền làm người lương thiện và chết ngay trên ngưỡng cửa trở về với cuộc đời.
Qua hình tượng nhân vật Chí Phèo, nhà văn Nam Cao đã thể hiện sự trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp trong tâm hồn người nông dân trong hoàn cảnh bị lưu manh hoá với khát khao sống lương thiện và được yêu thương, khẳng định bản chất lương thiện, khẳng định sức mạnh cảm hoá của tình thương, tình người.
Qua hình tượng nhân vật Chí Phèo, nhà văn Nam Cao còn lên án những thế lực đã đẩy người nông dân đến bước đường cùng, đồng tình và đấu tranh cho khát vọng sống lương thiện của con người.
* Trong bài viếtcần nêu được nét mới mẻ trong tư tưởng của Nam Cao: Trên nền tảng của tư tưởng nhân đạo truyền thống, nhà văn đã có những phát hiện riêng về người nông dân trong xã hội thực dân nửa phong kiến.