Âu Cơ là một nhân vật trong truyền thuyết Việt Nam. Âu Cơ là tổ mẫu của người Việt. Câu chuyện của bà cùng Lạc Long Quân được ghi lại như một truyền thuyết, thần thoại trong chương đầu tiên của Lĩnh Nam chích quái.
Âu Cơ cùng Lạc Long Quân sinh ra một trăm đứa con, bà dẫn năm mươi người con lên núi ngược sông Thao đến Trang Hiền Lương, thấy một vùng đất sơn thủy hữu tình, chẳng khác gì tiên cảnh. Âu Cơ dừng lại, chọn Trang Hiền Lương làm nơi lập ấp sinh sống và sai các con đi tiếp khai khẩn các vùng đất xa xôi...
Mẫu Âu Cơ dạy dân cấy lúa, trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải, bắc cầu qua khe suối, đào giếng Loan, giếng Phượng lấy nước sạch ăn uống, đi khám phá những vùng đất mới
Âu Cơ là vị tổ mẫu vĩ đại trong truyền thuyết Việt Nam, có công lao sinh thành và tạo nên sự thịnh vượng Âu Lạc, vốn là một vị tiên nhưng lại trở thành một người dung dị, một người mẹ hết lòng vì con cái, vì quê hương và đất nước, bà suy tôn con cả lên làm vua và trị vì Văn Lang phát triển