Toán 10 Số học

Lucyna

Học sinh
Thành viên
19 Tháng tư 2022
88
66
46
Vĩnh Phúc

7 1 2 5

Cựu TMod Toán
Thành viên
19 Tháng một 2019
6,871
11,478
1,141
Hà Tĩnh
THPT Chuyên Hà Tĩnh
(Nguồn hình như là Bulgaria TST 2015, lời giải sau đây được viết lại dựa trên lời giải tham khảo)
Xét [imath]\dfrac{1}{4p+1}=\overline{0,a_1a_2...}[/imath]. Nhận thấy [imath]\overline{a_1a_2...a_k,a_{k+1}...}=\dfrac{10^k}{4p+1}[/imath] nên [imath]\lfloor \dfrac{10^k}{4p+1} \rfloor \equiv a_k (\mod 10)[/imath]
Từ đó ta chỉ cần chỉ ra rằng với mỗi [imath]0 \leq r \leq 9[/imath], tồn tại [imath]k[/imath] sao cho [imath]\lfloor \dfrac{10^k}{4p+1} \rfloor \equiv r(\mod 10)[/imath] là được.
Đặt [imath]q=4p+1[/imath]. Gọi [imath]S= \lbrace r \mid \exists x \in \mathbb{Z}: x^4 \equiv r (\mod q) \rbrace[/imath]
Nhận thấy [imath]q \equiv 1(\mod 4) \Rightarrow \left( \dfrac{-1}{q} \right)=1[/imath]. Khi đó ta có đúng [imath]2p[/imath] số chính phương [imath]\mod q[/imath] và các số này có thể ghép cặp dạng [imath](i,-i)[/imath] theo [imath]\mod q[/imath]. Từ đó [imath]S[/imath] có đúng [imath]p[/imath] phần tử.
Xét [imath]h=\text{ord} _{q} (10)[/imath]. Nhận thấy [imath]h \mid q-1=4p[/imath] và [imath]q>10^9 \Rightarrow h>4[/imath].
Từ đó [imath]p \mid h \mid 4p[/imath]. Đặt [imath]h=sp (s \in \lbrace 1,2,4 \rbrace)[/imath]
Ta thấy [imath]\forall r \in S, \exists 10^k \equiv r(\mod q)[/imath]. Thật vậy, xét các số có dạng [imath]m+jp[/imath] với [imath]0 \leq m<p, 0 \leq j < 4s[/imath]. Nhận thấy với mỗi [imath]m[/imath], tồn tại [imath]j[/imath] sao cho [imath]4s \mid m+jp[/imath]. Đặt [imath]m+jp=4sn_m[/imath] thì nhận thấy [imath]0 \leq n_m < p[/imath]. Mặt khác, dễ chứng minh được [imath]n_0,n_1,...,n_{p-1}[/imath] đôi một khác nhau nên các số đó nhận giá trị từ [imath]0[/imath] đến [imath]p-1[/imath]. Xét [imath]\lbrace 10^{4sn_0}, 10^{4sn_1},...,10^{4sn_{p-1}} \rbrace[/imath]. Nhận thấy không có [imath]2[/imath] số nào trong tập đó đồng dư với nhau theo [imath]\mod q[/imath]. Thật vậy, nếu [imath]10^{4sn_i} \equiv 10^{4sn_j} (\mod q) \Rightarrow 4sn_i \equiv 4sn_j (\mod h)[/imath]
[imath]\Rightarrow sp \mid 4s(n_i-n_j) \Rightarrow p \mid n_i-n_j[/imath]
Mà [imath]0\leq n_i,n_j<p[/imath] nên [imath]n_i=n_j[/imath]. Từ đó tập trên chứa đúng [imath]p[/imath] số dư thuộc [imath]S[/imath] hay nhận xét trên đúng.
Bây giờ ta xét chữ số [imath]u[/imath] bất kỳ. Tồn tại [imath]0 \leq j \leq 3[/imath] sao cho [imath]u+jq[/imath] tận cùng là [imath]0,1,5[/imath] hoặc [imath]6[/imath]. Ta có [imath]\sqrt[4]{(j+1)q-1}-\sqrt[4]{u+jq}>6[/imath] nên trong đoạn [imath][u+jq,(j+1)q-1][/imath] có ít nhất [imath]6[/imath] lũy thừa bậc [imath]4[/imath] liên tiếp. Mà [imath]6[/imath] lũy thừa bậc [imath]4[/imath] liên tiếp thì chứa đủ các chữ số tận cùng [imath]0,1,5,6[/imath] nên tồn tại một lũy thừa bậc [imath]4[/imath] có chữ số tận cùng giống với [imath]u+jq[/imath]. Gọi số đó là [imath]x^4[/imath], đặt [imath]x^4=jq+v[/imath] thì [imath]x^4 \equiv u+jq (\mod 10)[/imath]
[imath]\Rightarrow 10 \mid u-v[/imath], suy ra [imath]v[/imath] có tận cùng là [imath]u[/imath]. Mặt khác, vì [imath]\exists k_u: 10^{k_u} \equiv x^4 \equiv v(\mod q)[/imath] nên [imath]\lfloor \dfrac{10^{k_u}}{4p+1} \rfloor =\dfrac{10^{k_u}-v}{q} \equiv \dfrac{-u}{q} (\mod 10)[/imath]
Ta thấy [imath]\lbrace \dfrac{-u}{q} \mid 0 \leq u \leq 9 \rbrace[/imath] là hệ thặng dư đầy đủ theo [imath]\mod 10[/imath]. Cho nên [imath]\forall 0 \leq r \leq 9, \exists 0 \leq u_r \leq 9: \dfrac{-u_r}{q} \equiv r(\mod 10)[/imath]
[imath]\Rightarrow \lfloor \dfrac{10^{k_{u_r}}}{4p+1} \rfloor \equiv r(\mod 10)[/imath]. Ta có điều phải chứng minh.

Nếu còn thắc mắc chỗ nào bạn hãy trả lời dưới topic này để được hỗ trợ nhé ^^ Chúc bạn học tốt ^^
Ngoài ra, bạn tham khảo kiến thức tại đây nhé

Bài giảng Trường hè học sinh - giáo viên trường THPT chuyên 2022

 
Last edited:
  • Love
Reactions: Lucyna
Top Bottom