Toán 10 phương pháp nhân liên hợp giải hệ phương trình

Sweetdream2202

Cựu Cố vấn Toán
Thành viên
24 Tháng mười 2018
1,616
1,346
216
24
TP Hồ Chí Minh
Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh
[TẶNG BẠN] TRỌN BỘ Bí kíp học tốt 08 môn
Chắc suất Đại học top - Giữ chỗ ngay!!

ĐĂNG BÀI NGAY để cùng trao đổi với các thành viên siêu nhiệt tình & dễ thương trên diễn đàn.

chào các bạn !

những năm gần đây, phương trình và hệ phương trình không còn là chủ đề mà bộ giáo dục chú tâm trong đề thi THPTQG, nhưng đây vẫn là 1 chuyên đề hay và vẫn đc khai thác nhiều trong các đề học sinh giỏi. và nhân tiện đây, mình xin đc chia sẻ một phương pháp giải phương trình không mới nhưng lại khá mạnh, đó là nhân lượng liên hợp. hi vọng với phương pháp này, các bạn sẽ giải quyết tốt hơn các câu hỏ về phương trình.
1. dấu hiệu:
+ Khi ta gặp phương trình dạng [tex]\sqrt[n]{f(x)}+\sqrt[m]{g(x)}+h(x)=0[/tex] mà không thể đưa về một ẩn, hoặc khi đưa về một ẩn thì tạo ra những phương trình bậc cao dẫn đến việc phân tích hoặc giải trực tiếp khó khăn.
+ Nhẩm được nghiệm của phương trình đó: bằng thủ công ( hoặc sử dụng máy tính cầm tay)
2. phương pháp:
- đặt điều kiện chặt của phương trình(nếu có).
ví dụ: [tex]\sqrt{x^2+3}+3=\sqrt{2x^2+7}+2x[/tex]
nếu chỉ xét điều kiện của căn thì [tex]x\in \mathbb{R}[/tex]. tuy nhiên, để giải quyết triệt để phương trình này, ta cần điều kiện chặt hơn:
[tex]\sqrt{x^2+3}-\sqrt{2x^2+7}=2x-3[/tex]
ta thấy [tex]\sqrt{x^2+3}-\sqrt{2x^2+7}<0[/tex] nên để phương trình có nghiệm thì [tex]2x-3<0<=>x< \frac{3}{2}[/tex]
- Trường hợp nếu phương trình chỉ có một nghiệm [tex]x_0[/tex]
ta phân tích phương trình thành như sau: [tex]\sqrt[n]{f(x)}-\sqrt[n]{f(x_0)}+\sqrt[m]{g(x)}-\sqrt[m]{g(x_0)}+h(x)-h(x_0)=0[/tex]
chú ý :
+ [tex]\sqrt[3]{a}-\sqrt[3]{b}=\frac{a-b}{\sqrt[3]{a^2}+\sqrt[3]{ab}+\sqrt[3]{b^2}}[/tex]
+ [tex]\sqrt{a}-\sqrt{b}=\frac{a-b}{\sqrt{a}+\sqrt{b}}[/tex]
+ nếu [tex]h(x)=h(x_0)[/tex] thì ta luôn phân tích đc [tex](x-x_0).k(x)=0[/tex]
như vậy sau khi phân tích và đặt nhân tử chung, ta thu được phương trình dạng [tex](x-x_0).A(x)=0[/tex]. việc còn lại là chứng minh [tex]A(x)=0[/tex] vô nghiệm.

- Nếu phương trình có 2 nghiệm [tex]x_1,x_2[/tex], ta sẽ phân tích nhân tử chung là [tex]x^2-(x_1+x_2)x+x_1.x_2[/tex].
+ muốn làm xuất hiện nhân tử chung, ta lấy [tex]\sqrt[n]{f(x)}[/tex] trừ đi một lượng [tex]ax+b[/tex], khi đó nhân tử chung sẽ là kết quả sau khi nhân liên hợp của [tex]\sqrt[n]{f(x)}-(ax+b)[/tex] .
+ để tìm a, b, ta xét hệ: [tex]\left\{\begin{matrix} ax_1+b=\sqrt[n]{f(x_1)}\\ ax_2+b=\sqrt[n]{f(x_2)} \end{matrix}\right.[/tex]
* Nhược điểm: nhân liên hợp dễ dàng đưa ra nhân tử chung, song nó lại khó khăn khi phải chứng minh lượng còn lại vô nghiệm.

* BÀI TẬP VẬN DỤNG:
a. [tex]2x+14+\sqrt{3x+1}=(x+8)\sqrt{x+3}[/tex]
b. [tex]x+1-\sqrt{x-1}-2\sqrt[3]{x+3}=0[/tex]
c. [tex](x-1)^2+\sqrt[3]{x^2(x^2-2)}=3[/tex]
d. [tex]2x^2+2x-1=x\sqrt{7x+2}+(x-1)\sqrt{4x+1}[/tex]
e. [tex]x^3-x^2-x-5-(x+4)\sqrt{x+2}=0[/tex]


chúc các bạn thành thạo phương pháp này, chào thân ái và quyết thắng.
 
Last edited:

mỳ gói

Học sinh tiêu biểu
Thành viên
28 Tháng mười 2017
3,580
6,003
694
Tuyên Quang
THPT NTT
chào các bạn !

những năm gần đây, phương trình và hệ phương trình không còn là chủ đề mà bộ giáo dục chú tâm trong đề thi THPTQG, nhưng đây vẫn là 1 chuyên đề hay và vẫn đc khai thác nhiều trong các đề học sinh giỏi. và nhân tiện đây, mình xin đc chia sẻ một phương pháp giải phương trình không mới nhưng lại khá mạnh, đó là nhân lượng liên hợp. hi vọng với phương pháp này, các bạn sẽ giải quyết tốt hơn các câu hỏ về phương trình.
1. dấu hiệu:
+ Khi ta gặp phương trình dạng [tex]\sqrt[n]{f(x)}+\sqrt[m]{g(x)}+h(x)=0[/tex] mà không thể đưa về một ẩn, hoặc khi đưa về một ẩn thì tạo ra những phương trình bậc cao dẫn đến việc phân tích hoặc giải trực tiếp khó khăn.
+ Nhẩm được nghiệm của phương trình đó: bằng thủ công ( hoặc sử dụng máy tính cầm tay)
2. phương pháp:
- đặt điều kiện chặt của phương trình(nếu có).
ví dụ: [tex]\sqrt{x^2+3}+3=\sqrt{2x^2+7}+2x[/tex]
nếu chỉ xét điều kiện của căn thì [tex]x\in \mathbb{R}[/tex]. tuy nhiên, để giải quyết triệt để phương trình này, ta cần điều kiện chặt hơn:
[tex]\sqrt{x^2+3}-\sqrt{2x^2+7}=2x-3[/tex]
ta thấy [tex]\sqrt{x^2+3}-\sqrt{2x^2+7}<0[/tex] nên để phương trình có nghiệm thì [tex]2x-3<0<=>x< \frac{3}{2}[/tex]
- Trường hợp nếu phương trình chỉ có một nghiệm [tex]x_0[/tex]
ta phân tích phương trình thành như sau: [tex]\sqrt[n]{f(x)}-\sqrt[n]{f(x_0)}+\sqrt[m]{g(x)}-\sqrt[m]{g(x_0)}+h(x)-h(x_0)=0[/tex]
chú ý :
+ [tex]\sqrt[3]{a}-\sqrt[3]{b}=\frac{a-b}{\sqrt[3]{a^2}+\sqrt[3]{ab}+\sqrt[3]{b^2}}[/tex]
+ [tex]\sqrt{a}-\sqrt{b}=\frac{a-b}{\sqrt{a}+\sqrt{b}}[/tex]
+ nếu [tex]h(x)=h(x_0)[/tex] thì ta luôn phân tích đc [tex](x-x_0).k(x)=0[/tex]
như vậy sau khi phân tích và đặt nhân tử chung, ta thu được phương trình dạng [tex](x-x_0).A(x)=0[/tex]. việc còn lại là chứng minh [tex]A(x)=0[/tex] vô nghiệm.

- Nếu phương trình có 2 nghiệm [tex]x_1,x_2[/tex], ta sẽ phân tích nhân tử chung là [tex]x^2-(x_1+x_2)x+x_1.x_2[/tex].
+ muốn làm xuất hiện nhân tử chung, ta lấy [tex]\sqrt[n]{f(x)}[/tex] trừ đi một lượng [tex]ax+b[/tex], khi đó nhân tử chung sẽ là kết quả sau khi nhân liên hợp của [tex]\sqrt[n]{f(x)}-(ax+b)[/tex] .
+ để tìm a, b, ta xét hệ: [tex]\left\{\begin{matrix} ax_1+b=\sqrt[n]{f(x_1)}\\ ax_2+b=\sqrt[n]{f(x_2)} \end{matrix}\right.[/tex]
* Nhược điểm: nhân liên hợp dễ dàng đưa ra nhân tử chung, song nó lại khó khăn khi phải chứng minh lượng còn lại vô nghiệm.
chúc các bạn thành thạo phương pháp này, chào thân ái và quyết thắng.
Anh ơi....em có một khúc mắt rất lớn...giải đáp cho em đc ko anh ????
Về pp liên hợp
 
  • Like
Reactions: bánh tráng trộn

Sweetdream2202

Cựu Cố vấn Toán
Thành viên
24 Tháng mười 2018
1,616
1,346
216
24
TP Hồ Chí Minh
Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh

mỳ gói

Học sinh tiêu biểu
Thành viên
28 Tháng mười 2017
3,580
6,003
694
Tuyên Quang
THPT NTT
lấy cả nha bạn.TH này không phải là pt tương đương mà là pt hệ quả, bạn chỉ dùng dấu suy ra. bạn giải ra kết quả thử lại nghiệm thỏa mãn thì nhận.
Em vẫn chưa hiểu ạ.
Tại vì đk để nhân lượng liên hợp là cái mẫu khác 0.
Vậy mình phải loại cái trương hợp đó ra chứ ạ !
 

Sweetdream2202

Cựu Cố vấn Toán
Thành viên
24 Tháng mười 2018
1,616
1,346
216
24
TP Hồ Chí Minh
Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh
Em vẫn chưa hiểu ạ.
Tại vì đk để nhân lượng liên hợp là cái mẫu khác 0.
Vậy mình phải loại cái trương hợp đó ra chứ ạ !
thay vì nhân cả tử và mẫu cho[tex]a+\sqrt{b}[/tex] thì bạn nhân 2 vế cho [tex]a+\sqrt{b}[/tex] nha, sau đó giải phương trình hệ quả.
 
  • Like
Reactions: mỳ gói

mỳ gói

Học sinh tiêu biểu
Thành viên
28 Tháng mười 2017
3,580
6,003
694
Tuyên Quang
THPT NTT
thay vì nhân cả tử và mẫu cho[tex]a+\sqrt{b}[/tex] thì bạn nhân 2 vế cho [tex]a+\sqrt{b}[/tex] nha, sau đó giải phương trình hệ quả.
Dạ...
Cảm ơn anh...
Nhưng nếu nhân 2 vế cho a cộng căn b vẫn phải xét trường hợp a+căn b khác 0 mà ..đúng ko anh ???
 

Sweetdream2202

Cựu Cố vấn Toán
Thành viên
24 Tháng mười 2018
1,616
1,346
216
24
TP Hồ Chí Minh
Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh
Dạ...
Cảm ơn anh...
Nhưng nếu nhân 2 vế cho a cộng căn b vẫn phải xét trường hợp a+căn b khác 0 mà ..đúng ko anh ???
phương trình hệ quả thì không cần xét đâu bạn, ban dùng dấu => thay cho <=>, và sau khi giải ra thế lại thử nghiệm với pt ban đầu là đc.
 
  • Like
Reactions: mỳ gói

mỳ gói

Học sinh tiêu biểu
Thành viên
28 Tháng mười 2017
3,580
6,003
694
Tuyên Quang
THPT NTT
phương trình hệ quả thì không cần xét đâu bạn, ban dùng dấu => thay cho <=>, và sau khi giải ra thế lại thử nghiệm với pt ban đầu là đc.
Oh...
Em hiêu4 rồi...
Cảm ơn anh nhiều...
Sao anh ko cho bài tập ở topic này để tụi em rèn luyện luôn ạ
 

Sweetdream2202

Cựu Cố vấn Toán
Thành viên
24 Tháng mười 2018
1,616
1,346
216
24
TP Hồ Chí Minh
Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh
Oh...
Em hiêu4 rồi...
Cảm ơn anh nhiều...
Sao anh ko cho bài tập ở topic này để tụi em rèn luyện luôn ạ
cảm ơn bạn đã góp ý. hôm qua mình đăng hơi muộn nên chưa đăng bài tập. mình sẽ bổ sung thêm
 
  • Like
Reactions: mỳ gói

Minh Thư_lovely princess

Học sinh chăm học
Thành viên
10 Tháng mười 2018
684
629
111
21
Tiền Giang
THPT Trương Định
chào các bạn !

những năm gần đây, phương trình và hệ phương trình không còn là chủ đề mà bộ giáo dục chú tâm trong đề thi THPTQG, nhưng đây vẫn là 1 chuyên đề hay và vẫn đc khai thác nhiều trong các đề học sinh giỏi. và nhân tiện đây, mình xin đc chia sẻ một phương pháp giải phương trình không mới nhưng lại khá mạnh, đó là nhân lượng liên hợp. hi vọng với phương pháp này, các bạn sẽ giải quyết tốt hơn các câu hỏ về phương trình.
1. dấu hiệu:
+ Khi ta gặp phương trình dạng [tex]\sqrt[n]{f(x)}+\sqrt[m]{g(x)}+h(x)=0[/tex] mà không thể đưa về một ẩn, hoặc khi đưa về một ẩn thì tạo ra những phương trình bậc cao dẫn đến việc phân tích hoặc giải trực tiếp khó khăn.
+ Nhẩm được nghiệm của phương trình đó: bằng thủ công ( hoặc sử dụng máy tính cầm tay)
2. phương pháp:
- đặt điều kiện chặt của phương trình(nếu có).
ví dụ: [tex]\sqrt{x^2+3}+3=\sqrt{2x^2+7}+2x[/tex]
nếu chỉ xét điều kiện của căn thì [tex]x\in \mathbb{R}[/tex]. tuy nhiên, để giải quyết triệt để phương trình này, ta cần điều kiện chặt hơn:
[tex]\sqrt{x^2+3}-\sqrt{2x^2+7}=2x-3[/tex]
ta thấy [tex]\sqrt{x^2+3}-\sqrt{2x^2+7}<0[/tex] nên để phương trình có nghiệm thì [tex]2x-3<0<=>x< \frac{3}{2}[/tex]
- Trường hợp nếu phương trình chỉ có một nghiệm [tex]x_0[/tex]
ta phân tích phương trình thành như sau: [tex]\sqrt[n]{f(x)}-\sqrt[n]{f(x_0)}+\sqrt[m]{g(x)}-\sqrt[m]{g(x_0)}+h(x)-h(x_0)=0[/tex]
chú ý :
+ [tex]\sqrt[3]{a}-\sqrt[3]{b}=\frac{a-b}{\sqrt[3]{a^2}+\sqrt[3]{ab}+\sqrt[3]{b^2}}[/tex]
+ [tex]\sqrt{a}-\sqrt{b}=\frac{a-b}{\sqrt{a}+\sqrt{b}}[/tex]
+ nếu [tex]h(x)=h(x_0)[/tex] thì ta luôn phân tích đc [tex](x-x_0).k(x)=0[/tex]
như vậy sau khi phân tích và đặt nhân tử chung, ta thu được phương trình dạng [tex](x-x_0).A(x)=0[/tex]. việc còn lại là chứng minh [tex]A(x)=0[/tex] vô nghiệm.

- Nếu phương trình có 2 nghiệm [tex]x_1,x_2[/tex], ta sẽ phân tích nhân tử chung là [tex]x^2-(x_1+x_2)x+x_1.x_2[/tex].
+ muốn làm xuất hiện nhân tử chung, ta lấy [tex]\sqrt[n]{f(x)}[/tex] trừ đi một lượng [tex]ax+b[/tex], khi đó nhân tử chung sẽ là kết quả sau khi nhân liên hợp của [tex]\sqrt[n]{f(x)}-(ax+b)[/tex] .
+ để tìm a, b, ta xét hệ: [tex]\left\{\begin{matrix} ax_1+b=\sqrt[n]{f(x_1)}\\ ax_2+b=\sqrt[n]{f(x_2)} \end{matrix}\right.[/tex]
* Nhược điểm: nhân liên hợp dễ dàng đưa ra nhân tử chung, song nó lại khó khăn khi phải chứng minh lượng còn lại vô nghiệm.

* BÀI TẬP VẬN DỤNG:
a. [tex]2x+14+\sqrt{3x+1}=(x+8)\sqrt{x+3}[/tex]
b. [tex]x+1-\sqrt{x-1}-2\sqrt[3]{x+3}=0[/tex]
c. [tex](x-1)^2+\sqrt[3]{x^2(x^2-2)}=3[/tex]
d. [tex]2x^2+2x-1=x\sqrt{7x+2}+(x-1)\sqrt{4x+1}[/tex]
e. [tex]x^3-x^2-x-5-(x+4)\sqrt{x+2}=0[/tex]


chúc các bạn thành thạo phương pháp này, chào thân ái và quyết thắng.
em nói thật là nhìn vào không hiểu nổi được, có cách nào để cứng phần này không ạ, hay là làm nhiều sẽ quen ạ? TT^TT
 

Sweetdream2202

Cựu Cố vấn Toán
Thành viên
24 Tháng mười 2018
1,616
1,346
216
24
TP Hồ Chí Minh
Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh
em nói thật là nhìn vào không hiểu nổi được, có cách nào để cứng phần này không ạ, hay là làm nhiều sẽ quen ạ? TT^TT
lấy 1 ví dụ cụ thể có lẽ bạn sẽ hiểu. mình ví dụ với câu a phía trên nha.
[tex]2x+14+\sqrt{3x+1}=(x+8)\sqrt{x+3}[/tex]
nhẩm đc nghiệm duy nhất của pt trên là 1, theo như phương pháp ta phân tích như sau:
[tex]2x+14+\sqrt{3x+1}-(x+8)\sqrt{x+3}=0<=><=>(\sqrt{3x+1}-2)+(x+8)(2-\sqrt{x+3})=0<=>\frac{3x+1-4}{\sqrt{3x+1}+2}+(x+8)\frac{4-(x+3)}{2+\sqrt{x+3}}=0<=>(x-1)(\frac{3}{\sqrt{3x+1}+2}-\frac{x+8}{\sqrt{x+3}+2})=0[/tex]
tới đây chứng minh cái lượng còn lại vô nghiệm là đc.
 

Minh Thư_lovely princess

Học sinh chăm học
Thành viên
10 Tháng mười 2018
684
629
111
21
Tiền Giang
THPT Trương Định
lấy 1 ví dụ cụ thể có lẽ bạn sẽ hiểu. mình ví dụ với câu a phía trên nha.
[tex]2x+14+\sqrt{3x+1}=(x+8)\sqrt{x+3}[/tex]
nhẩm đc nghiệm duy nhất của pt trên là 1, theo như phương pháp ta phân tích như sau:
[tex]2x+14+\sqrt{3x+1}-(x+8)\sqrt{x+3}=0<=><=>(\sqrt{3x+1}-2)+(x+8)(2-\sqrt{x+3})=0<=>\frac{3x+1-4}{\sqrt{3x+1}+2}+(x+8)\frac{4-(x+3)}{2+\sqrt{x+3}}=0<=>(x-1)(\frac{3}{\sqrt{3x+1}+2}-\frac{x+8}{\sqrt{x+3}+2})=0[/tex]
tới đây chứng minh cái lượng còn lại vô nghiệm là đc.
(\sqrt{3x+1}-2) cái này thì em hiểu rồi nhưng còn cái phía sau làm sao để biết mà phân tích ra như thế ạ
 

Sweetdream2202

Cựu Cố vấn Toán
Thành viên
24 Tháng mười 2018
1,616
1,346
216
24
TP Hồ Chí Minh
Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh
(\sqrt{3x+1}-2) cái này thì em hiểu rồi nhưng còn cái phía sau làm sao để biết mà phân tích ra như thế ạ
ta đi tìm đc lương liên hợp của sqrt(x+3) là 2, ta đc sqrt(x+3)-2, nhưng trc thằng căn có thằng (x+8) nữa nên đưa nó ra làm nhân tử chung, còn lại đc rsut gọn
 
Top Bottom