trong tác phẩm "Lão Hạc" ta thấy đươc hoàn cảnh cùng cực của xã hội đã đẩy lão Hạc đến chỗ phải lựa chọn,1 sự lựa chọn đầy nghiệt ngã: bị tha hóa như Chí Phèo hoặc chết đi để giữ gìn phẩm giá của mình. Khi bán "cậu Vàng", lão đã đối mặt với cái chết thứ nhất. Con chó Vàng vừa là kỉ vật của người con trai, vừa là niềm hi vọng của lão về sự trở về của người con. Bán nó đi, cũng như việc lão tự tay cắt sợi dây liên kết với đứa con. Nhưng ở cái chết thứ 2- cái chết của chính lão,tuy đau đớn về thể xác nhưng lão lại thanh thản về mặt tinh thần. Lão đã trả hết nợ đời, nợ với con chó vàng và với đứa con trai tội nghiệp.
Trong "lão Hạc"không có sự hiện diện cụ thể của bọn thực dân phong kiến nhưng vẫn phản ánh được cái xã hội đau khổ, tối tăm lúc bấy giờ.